Đề xuất bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho VEC để phát triển hạ tầng giao thông

Quang cảnh phiên họp

Chính phủ cho rằng, trong bối cảnh nhu cầu phát triển hạ tầng giao thông ngày càng cấp bách, Chính phủ đã đề xuất bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) nhằm củng cố năng lực tài chính, đảm bảo tiến độ triển khai và vận hành hiệu quả các tuyến cao tốc trọng điểm. Đây không chỉ là một giải pháp giúp giảm áp lực tài chính đối với VEC mà còn mang tính chiến lược nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, đáp ứng nhu cầu kết nối vùng và gia tăng năng lực vận tải quốc gia.

Việc bổ sung vốn điều lệ cho VEC đã được đặt ra trong nhiều kỳ họp của Quốc hội, bởi đây là một trong những doanh nghiệp nòng cốt trong lĩnh vực đầu tư và vận hành hệ thống đường cao tốc. Những khó khăn về tài chính trong quá trình triển khai các dự án trọng điểm khiến năng lực thanh toán của VEC gặp nhiều áp lực, đặc biệt là trong bối cảnh phải hoàn trả các khoản vay lớn từ các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Ngân hàng Thế giới (WB). Trước tình hình đó, Chính phủ đã trình Quốc hội phương án bổ sung 38.251 tỷ đồng, một phần từ ngân sách nhà nước và một phần từ Quỹ Đầu tư phát triển của VEC, giúp doanh nghiệp này tiếp tục vận hành các tuyến đường cao tốc hiện có và triển khai các dự án theo kế hoạch phát triển hạ tầng giao thông quốc gia.

Theo đề xuất, khoản vốn trên sẽ được sử dụng để thanh toán các khoản nợ đến hạn, đảm bảo năng lực vận hành các tuyến cao tốc như Nội Bài - Lào Cai, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, đồng thời tạo nguồn lực tài chính để triển khai các dự án mới. Trong đó, 1.562 tỷ đồng được lấy từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp, số còn lại 36.689 tỷ đồng được lấy từ ngân sách nhà nước đã giải ngân cho 5 dự án cao tốc mà VEC làm chủ đầu tư. Đây là số tiền đã được sử dụng để thực hiện các dự án hạ tầng giao thông quan trọng, nay chuyển đổi thành vốn điều lệ nhằm tạo nền tảng tài chính vững chắc hơn cho doanh nghiệp.

Về giải pháp giám sát và tối ưu hóa nguồn vốn, Chính phủ khẳng định rằng phương án bổ sung vốn điều lệ không chỉ giúp VEC nâng cao năng lực tài chính mà còn tạo động lực mạnh mẽ để hoàn thiện hệ thống cao tốc, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm, góp phần hiện đại hóa hệ thống giao thông quốc gia. Điều này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam đang đặt mục tiêu phát triển mạng lưới đường cao tốc lên hơn 5.000 km vào năm 2030, đòi hỏi nguồn lực tài chính dồi dào và cơ chế quản lý phù hợp.

Bên cạnh việc bổ sung vốn, Chính phủ cũng đề xuất tăng cường giám sát chặt chẽ quá trình sử dụng nguồn vốn để đảm bảo minh bạch, hiệu quả. Theo đó, kiểm toán độc lập sẽ được thực hiện để theo dõi tiến độ giải ngân và đánh giá hiệu quả đầu tư. Đồng thời, Quốc hội sẽ có các phiên giám sát định kỳ, yêu cầu báo cáo tiến độ thực hiện, đảm bảo số vốn bổ sung được sử dụng đúng mục đích, mang lại hiệu quả cao nhất.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) khẳng định sự cần thiết của việc bổ sung vốn điều lệ cho VEC dựa trên cả căn cứ pháp lý lẫn thực tiễn. Theo TCNS, việc tăng vốn điều lệ này không chỉ giúp VEC giải quyết khó khăn tài chính mà còn đảm bảo thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển hạ tầng giao thông quốc gia, phù hợp với Nghị quyết số 41 của Quốc hội khóa XII và chủ trương của Đảng về phát triển hạ tầng đồng bộ.

Bên cạnh đó, TCNS cũng thống nhất với phương án tài chính của Chính phủ, nhưng nhấn mạnh rằng các số liệu cần được tính toán chính xác và Chính phủ phải chịu trách nhiệm về tính minh bạch trong việc sử dụng vốn. Để tránh thất thoát, TCNS kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện giám sát chặt chẽ, báo cáo tiến độ giải ngân và đảm bảo vốn được sử dụng đúng mục đích.

Ủy ban TCNS cũng đề nghị Quốc hội giao Kiểm toán Nhà nước kiểm tra việc sử dụng vốn của VEC, đảm bảo tính tuân thủ và hiệu quả. Theo kế hoạch, báo cáo sơ bộ sẽ được trình tại Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5/2025, trong khi báo cáo chính thức sẽ được trình tại Kỳ họp thứ 10 vào tháng 10/2025.

Nhìn tổng thể, việc bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho VEC không chỉ giúp đảm bảo tiến độ triển khai các dự án giao thông trọng điểm mà còn tạo điều kiện để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông quốc gia. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, cần có sự giám sát chặt chẽ, đảm bảo minh bạch trong quá trình thực hiện, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn và tối ưu hóa lợi ích kinh tế - xã hội mà hệ thống đường cao tốc mang lại.

Trần Hương