Đề xuất 6 nhóm chính sách đặc thù cho đường sắt đô thị tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh

Đề xuất 6 nhóm chính sách đặc thù cho đường sắt đô thị tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN

Tại Tờ trình gửi Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Bộ Giao thông vận tải đề xuất 6 nhóm chính sách đặc thù liên quan đến huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư; phát triển đô thị theo mô hình TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng); phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chính sách vật liệu xây dựng và bãi đổ thải; các quy định áp dụng riêng cho Tp. Hồ Chí Minh.

Đối với nhóm chính sách về huy động vốn, Tờ trình đề xuất, trong quá trình chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư các dự án, Thủ tướng Chính phủ được quyết định cân đối, bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn, hàng năm vốn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương, tối đa không vượt 215.350 nghìn tỷ đồng cho Hà Nội và tối đa không vượt 209.500 nghìn tỷ đồng cho Tp. Hồ Chí Minh trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035 làm cơ sở quyết định đầu tư và thực hiện đầu tư các dự án.

Trong đó, đối với nhóm chính sách về huy động vốn quy định: Trong quá trình chuẩn bị đầu tư, Thủ tướng Chính phủ được quyền quyết định việc cân đối, bố trí kế hoạch hằng năm số vốn ngân sách trung ương bổ sung tối đa 215.350 nghìn tỷ đồng cho thành phố Hà Nội và 209.500 nghìn tỷ đồng cho Thành phố Hồ Chí Minh.

Thủ tướng Chính phủ cũng được quyền quyết định huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện các dự án và không phải lập Đề xuất dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài theo quy định của pháp luật có liên quan.

Về phía Ủy ban nhân dân thành phố được quyết định bố trí vốn từ ngân sách thành phố trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và kế hoạch đầu tư công hằng năm để triển khai trước một số hoạt động phục vụ cho dự án.

Đối với nhóm chính sách về trình tự, thủ tục đầu tư, dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD được thực hiện ngay việc lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án mà không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư và các thủ tục khác có liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật có liên quan.

Theo đó, Ủy ban nhân dân thành phố được tổ chức lập, thẩm định, quyết định đầu tư và quyết định điều chỉnh dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD mà không phải lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất theo quy định của pháp luật có liên quan.

Trong 6 nhóm chính sách, Tp. Hồ Chí Minh có một nhóm chính sách áp dụng riêng. Cụ thể, trong khu vực TOD, Ủy ban nhân dân thành phố được thu và sử dụng 100% tiền thu đối với các khoản thu sau đây để phát triển hệ thống đường sắt đô thị, hệ thống giao thông công cộng, hạ tầng kỹ thuật kết nối với hệ thống vận tải hành khách công cộng.

Theo đánh giá của Bộ Giao thông vận tải tại tờ trình, đường sắt đô thị tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh bắt đầu xây dựng từ năm 2007, tuy nhiên tiến độ triển khai chậm, không đáp ứng được nhu cầu vận tải. Quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, đặc biệt là các quy định về trình tự, thủ tục đầu tư, huy động nguồn lực và tổ chức thực hiện. Trong khi đó, Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh là 2 đô thị lớn, đầu tàu kinh tế và tạo sức lan tỏa cho cả nước; kinh tế của hai thành phố đều liên tục tăng trưởng nên nguồn lực đầu tư đồng bộ, nhanh chóng các tuyến đường sắt đô thị không còn quá khó khăn.

Từ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn của hai thành phố và quốc tế, việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại hai thành phố là rất cần thiết và cấp bách để giải quyết “điểm nghẽn” về thể chế nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đầu tư hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị tại hai thành phố.

Diệp Anh/BNEWS/TTXVN