Đề xuất 152.000 tỷ đồng nâng cấp cao tốc Bắc - Nam

Bộ Xây dựng vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về phương án mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo quy mô hoàn chỉnh, áp dụng cho các đoạn đầu tư trong giai đoạn 2017-2020 và 2021-2025.

Theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông kéo dài từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đến thành phố Cà Mau, với tổng chiều dài khoảng 2.055km, chiếm 22% tổng chiều dài mạng lưới cao tốc quốc gia, quy mô từ 6 đến 12 làn xe.

Đến nay, 1.206 km đã được đưa vào khai thác, trong khi 834 km đang trong quá trình thi công, dự kiến hoàn thành vào năm 2025 (trừ đoạn Hữu Nghị - Chi Lăng dài 43 km).

Trong hai giai đoạn 2017-2020 và 2021-2025, tổng cộng 1.163km đã và đang được đầu tư với quy mô 4 làn xe hạn chế, 99km đang khai thác với quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh, và 113km đang được mở rộng lên 4-6 làn xe.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng đề xuất đầu tư mở rộng các tuyến cao tốc Bắc - Nam 2 làn xe, 4 làn xe hạn chế có nhu cầu vận tải tăng cao lên quy mô 6 làn xe.

Tuy nhiên, xét từ yêu cầu phát triển kinh tế và thực tế khai thác, Bộ Xây dựng nhận thấy cần thiết phải nghiên cứu mở rộng toàn tuyến lên quy mô hoàn chỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu giao thông trong dài hạn.

Việc đầu tư mở rộng cao tốc không chỉ nâng cao chất lượng hạ tầng giao thông mà còn tạo động lực thúc đẩy thị trường xây dựng, giải quyết việc làm và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Dự án cũng giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn trong giai đoạn 2025-2026, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo sự thuận tiện và an toàn cho người dân.

Trước mắt, Bộ Xây dựng kiến nghị mở rộng đoạn Hà Nội - Tp.HCM với chiều dài 1.144 km, tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 152.135 tỷ đồng. Một số đoạn tuyến chưa được nghiên cứu mở rộng, như Mỹ Thuận - Cần Thơ - Cà Mau (149 km), do nhu cầu vận tải chưa lớn, điều kiện thi công phức tạp, và nguồn vật liệu xây dựng còn thiếu hụt, nên sẽ được triển khai thành dự án riêng trong tương lai.

Bộ Xây dựng cũng lưu ý rằng việc bổ sung vốn để mở rộng các đoạn cao tốc đang triển khai theo quy mô 6 làn xe sẽ làm tăng tổng mức đầu tư, đòi hỏi sự điều chỉnh chủ trương từ Quốc hội do đây là dự án quan trọng quốc gia.

Do đó, Bộ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép mở rộng phạm vi điều chỉnh, bao gồm cả giai đoạn 1, nhằm áp dụng chung các cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ và tối ưu hóa nguồn lực sẵn có.

Cụ thể, Bộ đề xuất một số cơ chế đặc thù, như chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp, ưu tiên nhà thầu có kinh nghiệm thi công các đoạn tuyến trước đây.

Miễn thủ tục cấp phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cho các đơn vị thi công.

Triển khai đồng thời các bước lập dự án, thiết kế kỹ thuật, dự toán, hồ sơ mời thầu và hồ sơ yêu cầu để rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư.

Theo tiến độ dự kiến, nếu được chấp thuận, Bộ Chính trị sẽ xem xét chủ trương đầu tư mở rộng vào tháng 4/2025.

Quốc hội có thể thông qua điều chỉnh chủ trương đầu tư tại kỳ họp tháng 5-2025, với các bước tiếp theo bao gồm: phê duyệt dự án thành phần vào tháng 9/2025, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán vào tháng 11/2025, và khởi công dự án trong quý IV/2025.

Ma Thị Kim Thoa