Đề thi Ngữ văn: Mỗi thi nhân đích thực đều có sự lấp lánh riêng

"Đối với tôi, thơ là cái đẹp, mãi mãi như vậy. Không thể lấy một bài thơ nào làm nên tiêu chuẩn chân lý cho thơ. Mỗi thi nhân đích thực đều có sự lấp lánh riêng, không ai giống ai" - Lâm Thị Mỹ Dạ.

Gợi ý câu nghị luận xã hội

Suy nghĩ về ý kiến của Mark Twain Bất cứ khi nào bạn đang cảm thấy mình thuộc về số đông, đó là lúc bạn phải dừng lại và suy ngẫm.

Giải thích: Thuộc về số đông là phụ thuộc vào đám đông; tư duy theo, sống theo, hành động theo đám đông.

Mark Twain khuyên chúng ta phải biết dừng lại, suy ngẫm khi cảm thấy mình đang phụ thuộc, chạy theo, nghĩ theo và hành động theo đám đông- nghĩa là biết sống tự lập, làm chủ bản thân.

Vì sao khi cảm thấy mình thuộc về số đông lại phải dừng lại và suy ngẫm?

"Con người là một thực thể tự nhiên mang đặc tính xã hội" (Mác). Con người là một cá thể riêng biệt nhưng lại sống trong một môi trường chung, sống giữa cộng đồng. Vì vậy, tương tác với cộng đồng trở thành một nhu cầu tất yếu. Con người không thể tồn tại và phát triển khi tách rời cộng đồng.

Tuy nhiên, gắn bó với cộng đồng không có nghĩa là thuộc về số đông. Khi cảm thấy mình thuộc về số đông ta phải dừng lại và suy ngẫm vì:

Thuộc về số đông sẽ khiến con người lệ thuộc, ỷ lại, đánh mất sự độc lập trong suy nghĩ, trở nên lười biếng, dựa dẫm trong cả tư duy lẫn hành động. Con người sẽ không thể phát triển cá nhân mình, đánh mất bản sắc riêng nếu chạy theo đám đông. Khi thuộc về đám đông, con người dễ trở nên mù quáng, thụ động, có những hành động sai lầm.

Chúng ta cần làm gì để gắn bó mật thiết với cộng đồng nhưng không thuộc về đám đông?

Cần nâng cao nhận thức đúng đắn về mối quan hệ giữa con người với cộng đồng với số đông. Đó là mối quan hệ tác động qua lại chứ không phải mối quan hệ lệ thuộc. Con người không sống ích kỉ, tách rời đồng loại nhưng cũng không phụ thuộc, chạy theo để rồi đánh mất khả năng tư duy và năng lực hành động độc lập của chính mình.

Rèn luyện lối sống chủ động, độc lập, cá tính mà vẫn vị tha, vì cộng đồng. Có những hành động tử tế và tốt đẹp để chan hòa, giúp đỡ, tôn trọng, yêu thương mọi người trong cộng đồng nhưng không hòa tan, không đánh mất bản sắc riêng.

Lời khuyên của Mark Twain không quá mới mẻ, nhưng vẫn mang ý nghĩa thời sự trong đời sống hôm nay. Nó giúp chúng ta xử lí tốt mối quan hệ giữa bản thân với cộng đồng, với số đông.

Nhận ra mình thuộc về đám đông không dễ. Chỉ khi ta luôn tự phản tỉnh bản thân, luôn nuôi dưỡng khát vọng và sống chủ động ta mới có thể cảm thấy bản thân mình rõ nhất.

Dừng lại và suy ngẫm không có nghĩa là phủ nhận vai trò của đám đông. Đây là một sự tự đối thoại để con người sống với nhau và sống cuộc đời mình ngày một tốt đẹp hơn.

Nghị luận văn học

Đối với tôi, thơ là cái đẹp, mãi mãi như vậy. Không thể lấy một bài thơ nào làm nên tiêu chuẩn chân lý cho thơ. Mỗi thi nhân đích thực đều có sự lấp lánh riêng, không ai giống ai

Giải thích nhận định: Thơ là cái đẹp, là một định nghĩa khẳng định tiêu chuẩn và giá trị thẩm mĩ của thơ. Không thể lấy một bài thơ nào làm nên tiêu chuẩn chân lý cho thơ. Mỗi thi nhân đích thực đều có sự lấp lánh riêng, không ai giống ai.: Khẳng định những giá trị riêng, không trùng lặp của mỗi một nhà thơ. Từ đó, đề cao sự sáng tạo riêng của mỗi nhà thơ

Ý kiến bàn về đặc trưng riêng của thơ là cái đẹp và đề cao những nét riêng trong quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ.

Bàn luận vấn đề: Thơ ca là loại hình nghệ thuật đặc biệt, kết tinh vẻ đẹp của cảm xúc thăng hoa và vẻ đẹp ngôn từ hàm súc, giàu sức gợi.

Thơ ca nói riêng và văn học nói chung đề cao sự sáng tạo. Nghệ thuật yêu cầu sự độc đáo, không trùng lặp. Mỗi bài thơ là sản phẩm riêng của người nghệ sĩ. Bất kì sự sao chép nào cũng đem đến cái chết cho thơ ca. Thơ ca phải mới về cả nội dung và hình thức. Sự lấp lánh riêng sẽ đem đến giá trị và sức sống cho mỗi bài thơ, giúp thơ ca vượt qua sự băng hoại của thời gian.

Nhà thơ cũng phải có sự lấp lánh riêng. Đó là phong cách nghệ thuật độc đáo trên hành trình sáng tạo, là những đóng góp riêng của họ cho đời sống văn học.

Chứng minh: Nhà của Vũ Quần Phương lấp lánh ở chất triết lí sâu xa. Vạn vật đều có nhà, có nơi để về nương náu, để thấy mình được trưởng thành, được yêu thương. Nhà của người là những chân trời, của sông là biển, của hoa là ánh mắt nhìn hoa…Như vậy, khái niệm nhà không chỉ hữu hình mà còn vô hình, không chỉ cụ thể mà còn mênh mông. Trong cõi thế, vạn vật và con người đều tìm được nơi để coi là nhà, để trú ngụ, để được chở che.

Riêng tình yêu không có nhà, không có gì chở che bởi nhà của tình yêu là chính nó. Hơn thế, tình yêu còn trở thành nhà của vạn vật để chở che cho con người, cho muôn loài, cho cả bầu trời và trái đất. Bằng những suy ngẫm khá độc đáo và mới mẻ như thế, Vũ Quần Phương khẳng định sức mạnh và ý nghĩa to lớn của tình yêu trong cuộc đời.

Nhưng vì không có gì chở che nên tình yêu cũng rất mong manh. Vậy nên, ta cần phải trân trọng, nuôi dưỡng tình yêu.

Nhà còn lấp lánh ở một giọng điệu thơ giàu chất suy tư, trữ tình; ở thể thơ tự do rất linh hoạt trong cách biểu lộ cảm xúc; ở những hình ảnh thơ giản dị nhưng giàu sức gợi về những điều bé nhỏ, quen thuộc nhưng mang đầy ý nghĩa sâu xa. Bài thơ này cũng là một minh chứng cho dấu ấn riêng về phong cách thơ của Vũ Quần Phương.

Bàn luận mở rộng: Về phía nhà thơ, để tạo thành một thi phẩm có giá trị, nhà thơ cần không ngừng sáng tạo, tìm tòi và đổi mới để đem đến những điều mới mẻ cho thi ca. Điều đó giúp nhà thơ hình thành phong cách sáng tác của riêng mình và đóng góp cho đời sống văn học.

Về phía bạn đọc: tìm hiểu, tiếp cận thi phẩm phải trân trọng và đồng hành với người nghệ sĩ để khám phá ra sự lấp lánh riêng của thi phẩm.

Ly Hương