Đẩy mạnh tuyên truyền lưu động phòng cháy rừng

Trước thực trạng đó, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) triển khai đồng bộ nhiều biện pháp phòng cháy, trong đó, công tác tuyên truyền lưu động được xác định là mũi nhọn để nâng cao ý thức cộng đồng.

Xe lưu động của Hạt Kiểm lâm số 4 (Chi cục Kiểm lâm Hà Nội) tuyên truyền phòng, chống cháy rừng tại huyện Sóc Sơn. Ảnh: Hoàng Văn

Tuyên truyền tận ngõ, bảo vệ rừng từ gốc

Huyện Sóc Sơn có hơn 4.500ha rừng và đất quy hoạch lâm nghiệp ở 11 xã, thị trấn. Rừng nơi đây không chỉ điều hòa môi trường sinh thái mà còn là “lá phổi xanh” quan trọng của Thủ đô. Tuy nhiên, mùa hè đến cũng là lúc ngọn lửa dễ bùng phát, đe dọa đến tài nguyên rừng, sự đa dạng sinh học và cuộc sống người dân.

Thực tế cho thấy, nhiều vụ cháy rừng trong các năm qua bắt nguồn từ việc đốt nương làm rẫy, xử lý thực bì không đúng cách, hay đơn giản là tàn thuốc lá bất cẩn. Thiệt hại không chỉ dừng ở diện tích rừng bị cháy mà còn kéo theo hệ lụy lớn đến môi trường, sức khỏe người dân và cả nỗ lực phòng chống biến đổi khí hậu.

Trước tình hình đó, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã giao Hạt Kiểm lâm số 4 phối hợp với các xã, thị trấn có rừng của huyện Sóc Sơn triển khai nhiều biện pháp phòng, chống cháy rừng trong mùa nắng nóng. Trong đó, hình thức tuyên truyền lưu động được coi là "chìa khóa" giúp lực lượng kiểm lâm lan tỏa thông điệp bảo vệ rừng tới từng hộ dân.

Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm số 4 Lê Văn Đức cho biết, ngoài tuyên truyền qua loa cố định hay họp dân, đơn vị còn sử dụng xe ô tô gắn loa đi khắp các xã, thôn có rừng, phát đi thông tin cảnh báo cháy, hướng dẫn người dân cách sử dụng lửa an toàn và xử lý khi có cháy xảy ra.

Tại xã Minh Trí, một điểm nóng về rừng của huyện, Chủ tịch UBND xã Đinh Văn Bảo cho biết, tuyên truyền lưu động giúp đưa thông tin đến từng người dân một cách trực tiếp, rõ ràng, dễ hiểu. Hình thức này đặc biệt phù hợp với các khu vực dân cư phân tán ở địa phương. Bên cạnh đó, các đội tuyên truyền còn phát tờ rơi, áp phích, tuyên truyền miệng để tăng sức hấp dẫn, giúp người dân dễ nhớ, dễ thực hành.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Phù Linh Trương Ngọc Lan, một trong những điểm nổi bật trong công tác tuyên truyền phòng, chống cháy rừng của lực lượng kiểm lâm là tập hợp được sự vào cuộc mạnh mẽ của bí thư các chi bộ, trưởng thôn, tổ chức đoàn thể như: Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân... tất cả đều trở thành những tuyên truyền viên không chuyên nhưng hiệu quả.

Cùng với đó, lực lượng kiểm lâm địa bàn, cán bộ xã cũng được tập huấn kỹ năng tuyên truyền và xử lý tình huống cháy rừng, bảo đảm phối hợp nhanh, hiệu quả với người dân trong các tình huống khẩn cấp. Nhờ đó, từ đầu năm 2025 đến nay, tại các xã: Minh Trí, Minh Phú, Bắc Sơn, Quang Tiến, Tiên Dược, Phù Linh… đã ghi nhận sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của người dân trong việc chủ động phòng, chống cháy rừng.

Giải pháp dài hơi

Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm số 4 Lê Văn Đức khẳng định, so với cùng kỳ nhiều năm trước, từ đầu năm 2025 đến nay, số vụ cháy rừng đã giảm mạnh. Cụ thể, toàn huyện xảy ra 5 vụ cháy, thiệt hại khoảng 4,6ha rừng và một số đám cháy nhỏ được người dân phát hiện sớm, xử lý kịp thời, không để cháy lan gây thiệt hại lâm sinh. Dù có chuyển biến tích cực trong phòng, chống cháy rừng, nhưng công tác tuyên truyền lưu động vẫn gặp không ít khó khăn như địa bàn rộng, nhiều điểm dân cư nằm sâu trong rừng; số người dân, khách du lịch ra vào rừng lớn, khó kiểm soát. Bên cạnh đó, phương tiện và nguồn lực phục vụ tuyên truyền còn hạn chế như số xe gắn loa di động ít, đội ngũ tuyên truyền viên chủ yếu kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản về truyền thông và kỹ năng xử lý tình huống cháy rừng.

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả tuyên truyền, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đang triển khai nhiều hướng đi mới. Trong đó, đáng chú ý là việc đa dạng hóa phương tiện truyền thông, kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến như xây dựng video ngắn, sử dụng mạng xã hội, ứng dụng công nghệ vào cảnh báo cháy rừng. Chi cục cũng đề xuất thành phố tăng đầu tư trang thiết bị, tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo đội ngũ tuyên truyền chuyên nghiệp cho các xã, thị trấn có rừng, đặc biệt gắn kết giữa tuyên truyền với công tác xử lý vi phạm, nhằm tạo sức răn đe và tính nghiêm minh trong quản lý rừng.

Vào mùa cao điểm nguy cơ có cháy rừng, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội chỉ đạo Hạt Kiểm lâm số 4 phối hợp với các đơn vị liên quan hướng dẫn chủ rừng và UBND xã có rừng lập kế hoạch, xây dựng phương án bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm “4 tại chỗ”; tổ chức lực lượng thường xuyên tuần tra, kiểm tra những vùng trọng điểm dễ xảy ra cháy rừng. Đặc biệt, lực lượng kiểm lâm địa bàn chú trọng tuần tra các địa điểm có lượng người ra - vào rừng thường xuyên như khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch tâm linh... để kiểm soát nguồn lửa, tránh cháy lan vào rừng.

Thực tế cho thấy, khi nào mỗi người dân hiểu rằng chỉ một tàn thuốc nhỏ cũng có thể thiêu rụi cả cánh rừng và họ có trách nhiệm bảo vệ rừng bằng những hành động nhỏ nhất, khi đó rừng mới thực sự an toàn.

Tiến Long