Đẩy mạnh ngành 'công nghiệp không khói' ở vùng cao A Lưới

Du khách tìm hiểu kỹ thuật dệt thổ cẩm của bà con vùng cao A Lưới. Ảnh: Tân An

Phát huy tiềm năng tại chỗ

A Lưới là huyện miền núi, biên giới, có đường biên giới dài hơn 80km, tiếp giáp với nước bạn Lào. Bên cạnh đó, A Lưới cũng có hệ thống sinh thái đa dạng, vẫn còn hoang sơ, đặc biệt khí hậu mát mẻ, trong lành... được ví như “cỗ máy điều hòa” khổng lồ và được ca ngợi là một trong 7 thung lũng đẹp nhất nước. Đặc biệt, truyền thống văn hóa mang đặc trưng riêng của các dân tộc thiểu số như Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy, Vân Kiều... Ngoài ra, A Lưới có 2 di sản cấp quốc gia, đó là nghề dệt thổ cẩm zèng của dân tộc Tà Ôi và Lễ hội A Da Koonh (Lễ hội mừng lúa mới) của người Pa Cô. Đây chính là những tiềm năng, lợi thế để địa phương phát triển các mô hình du lịch sinh thái gắn với du lịch văn hóa cộng đồng các dân tộc.

Chúng tôi đến thăm làng du lịch cộng đồng A Nôr tại xã Hồng Kim vào dịp cuối tuần. Nơi đây được xem là điểm sáng du lịch tại A Lưới, bởi du lịch dựa vào cộng đồng trên nền tảng bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đồng bào các dân tộc thiểu số và bảo vệ môi trường bền vững. Làng du lịch cộng đồng A Nôr là sản phẩm OCOP 3 sao của huyện A Lưới, trở thành điểm du lịch cấp tỉnh và năm 2019 được chọn là một trong 3 làng du lịch cộng đồng tiêu biểu của Việt Nam. Giữa khung cảnh núi rừng hoang sơ dưới chân thác A Nôr, du khách có cơ hội tìm hiểu, khám phá nhiều đặc sản của vùng cao nơi đây như thịt bò, gạo nếp than, gạo ra dư, mật ong rừng và thưởng lãm các sản phẩm thủ công truyền thống cũng như được xem biểu diễn múa, hát với các tiết mục “cây nhà lá vườn” mang đậm đà bản sắc của đồng bào các dân tộc Pa Cô, Tà Ôi.

Là một trong những gia đình đi tiên phong tại làng du lịch cộng đồng A Nôr, chị Trần Hồng Loan, một chủ cơ sở homestay ở xã Hồng Kim cho hay, làng du lịch cộng đồng A Nôr nằm cách trung tâm huyện A Lưới chỉ vài cây số. Những năm trước đây, đời sống của bà con nơi đây rất khó khăn. Cách đây hơn 5 năm về trước, được sự động viên, giúp đỡ của chính quyền địa phương, bà con đã đồng lòng, mạnh dạn đầu tư làm du lịch cộng đồng. Từ một bản vùng sâu, vùng xa với 22 ngôi nhà thì đến nay, đã có đến 7 gia đình kinh doanh homestay, với giá cả lưu trú hợp lý. Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu ăn ở của du khách, hiện tại, ở đây có đội dịch vụ với hơn 10 chị em phụ nữ bản địa. Hằng ngày, họ vẫn lên nương, rẫy bình thường. Đến dịp cuối tuần, khi khách du lịch tham quan và ở lại trong các homestay, muốn tham gia các hoạt động trải nghiệm thì đội dịch vụ sẽ hướng dẫn và tham gia nhiều hoạt động với khách. Thu nhập từ du lịch đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống của người dân.

Từ khi làng du lịch cộng đồng A Nôr trở thành điểm đến hấp dẫn, người dân trong vùng đã nắm bắt cơ hội để phát triển sinh kế. “Chúng tôi nấu ăn cho du khách hay hướng dẫn khách làm bánh, giã gạo, múa hát..., đó là công việc thường ngày nhưng lại giúp có thêm thu nhập nên ai cũng vui, cũng thích. Ngoài ra, các hộ gia đình ở A Nôr vừa kinh doanh du lịch cộng đồng, vừa tham gia các đội tự quản bảo vệ rừng, qua đó, tạo ra sự gắn kết để khai thác du lịch bền vững” - chị Hồng Loan cho biết thêm.

Còn đó những thách thức

Những năm qua, xác định phát triển ngành “công nghiệp không khói” trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, trọng điểm, tạo đột phá trong chương trình phát triển kinh tế - xã hội, từng bước chuyển dịch ngành nghề, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân, chính quyền huyện A Lưới đã và đang tập trung phát triển các mô hình du lịch sinh thái gắn với du lịch lịch sử cách mạng, du lịch văn hóa cộng đồng, du lịch trải nghiệm, du lịch trecking, tour sinh tồn trong rừng nguyên sinh.... Đến nay, du lịch A Lưới đã khẳng định vị trí trên bản đồ du lịch toàn tỉnh, các vùng lân cận.

Du khách được hòa mình vào thiên nhiên tươi mát. Ảnh: Tân An

Theo thống kê, hiện nay, ở A Lưới đã có 5 làng văn hóa du lịch sinh thái cộng đồng, 24 điểm du lịch đang khai thác phát triển, 33 cơ sở lưu trú (trong đó có 24 homestay, 9 nhà nghỉ) với công suất tối đa hơn 800 khách/thời điểm. Các loại hình kinh doanh dịch vụ đa dạng, phong phú như: du lịch trải nghiệm, mua bán các mặt hàng lưu niệm, sản phẩm truyền thống, đặc sản địa phương. Ngoài ra, còn có các dịch vụ giải trí như: Chợ phiên vùng cao, văn nghệ dân gian, ẩm thực, chương trình một ngày làm người Pa Cô, khai thác rượu đoác, đan chiếu, dệt zèng... đã và đang hấp dẫn du khách trong và ngoài tỉnh.

Tuy nhiên, ngành “công nghiệp không khói” của A Lưới vẫn còn một số hạn chế cần phải nhanh chóng khắc phục như: Các sản phẩm du lịch chưa thật sự đa dạng; chất lượng dịch vụ du lịch chưa cao. Việc kết nối tour, tuyến du lịch chưa đạt được hiệu quả; chưa thu hút được doanh nghiệp lớn để đầu tư phát triển du lịch. Công tác quy hoạch tại các điểm du lịch chưa triển khai thực hiện; một số di tích lịch sử cách mạng xuống cấp, chưa được đầu tư, tu bổ; chưa phát huy được tiềm năng của các điểm di tích lịch sử. Nhiều cơ sở lưu trú, điểm du lịch chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất; một số hộ đang hoàn thiện các thủ tục về an ninh trật tự, phòng cháy, chữa cháy, vệ sinh an toàn thực phẩm...

Để thực hiện phát triển du lịch cộng đồng, chính quyền và các ngành liên quan cũng cần quan tâm bồi dưỡng kiến thức cho cộng đồng, hộ gia đình làm du lịch và tiếp tục chú trọng công tác khôi phục, bảo tồn văn hóa truyền thống gắn với truyền dạy cho thế hệ trẻ; đồng thời, đưa vào biểu diễn tại các điểm du lịch để quảng bá nhằm thu hút du khách, giúp du lịch A Lưới ngày càng phát triển.

Tân An