Đầu tư chứng khoán thời AI: Ngăn ngừa dữ liệu bị thao túng

Báo chí dữ liệu đang trở thành công cụ quan trọng góp phần giúp minh bạch hóa thông tin, thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán nói riêng cũng như thị trường đầu tư tài chính tại Việt Nam nói chung.

Trong bối cảnh hiện này, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây (Cloud computing), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), công nghệ chuỗi khối (Blockchain), vũ trụ ảo (Metaverse) dần trở thành “cánh tay” đắc lực để phát triển chuỗi dữ liệu báo chí, đầu tư sau khi trở thành xu hướng và len lỏi vào nhiều lĩnh vực nền kinh tế.

“Việc quản lý Big Data cũng là thách thức khi AI ngày càng tham gia vào phân tích thị trường, tạo ra những gợi ý đầu tư dựa trên thuật toán”, bà Hoàng Hải Anh, Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam cho biết tại buổi tọa đàm "Báo chí dữ liệu và sự phát triển bền vững thị trường chứng khoán" do Tạp chí điện tử Kinh tế chứng khoán Việt Nam tổ chức.

Các vị lãnh đạo đồng quan điểm về ảnh hưởng của công nghệ số mới tới báo chí dữ liệu cũng như thị trường chứng khoán. Ảnh: Tọa đàm

Theo bà Hải Anh, AI đã trở thành xu hướng và len lỏi vào nhiều lĩnh vực, bao gồm cả chứng khoán.

Tại các diễn đàn chứng khoán khu vực, vấn đề quản lý AI đang được thảo luận sâu rộng. Trong khi đó, Việt Nam chưa có cơ chế cho môi giới độc lập, nhưng thực tế vẫn tồn tại những cá nhân có ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư.

“Điều này đặt ra câu hỏi rằng AI sẽ chịu trách nhiệm pháp lý như thế nào nếu đưa ra tư vấn sai? Ai sẽ chịu trách nhiệm khi dữ liệu AI sử dụng có vấn đề?”, bà Hải Anh chia sẻ.

Nếu không có quy định rõ ràng, AI có thể bị thao túng bởi những bên cung cấp dữ liệu, ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư và gây bất ổn thị trường.

Đây là vấn đề khá mới, nhưng cần được nghiên cứu và có phương án quản lý sớm để đảm bảo thị trường chứng khoán vận hành minh bạch và hiệu quả.

Ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục báo chí, Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch cũng cho rằng AI và tác động của dữ liệu trên không gian mạng là cơ hội cũng như thách thức lớn đối với thị trường chứng khoán.

Hiện nay, công nghệ AI đã hỗ trợ phân tích xu hướng và cá nhân hóa thông tin, giúp nhiều tòa soạn ứng dụng hiệu quả, đặc biệt trong các lĩnh vực như bất động sản, môi trường.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là công chúng và nhà đầu tư đôi khi không phân biệt rõ giữa các trang thông tin điện tử và cơ quan báo chí chính thống. Họ có thể dẫn nguồn từ những nền tảng không được kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến nguy cơ tiếp nhận thông tin sai lệch.

Ngay cả trong báo chí chính thống, vẫn có những thông tin mang tính định hướng nhất định, tác động lớn đến thị trường.

Vì vậy, cần có sự kiểm soát và phân định rõ ràng hơn về nguồn tin, đảm bảo chỉ những thông tin chính xác, có căn cứ mới được sử dụng rộng rãi.

“Khi trao đổi với các chuyên gia tại Ủy ban Chứng khoán, tôi được biết họ luôn theo dõi sát những thông tin xấu, độc trên mạng, bởi những thông tin này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư và gây tác động đến thị trường”, ông Phúc cho biết.

Việc quản lý các trang thông tin điện tử và mạng xã hội là cần thiết, nhưng cũng phải đảm bảo hài hòa với nguyên tắc tự do biểu đạt trong khuôn khổ pháp luật. Nếu thông tin gây tổn hại đến lợi ích của tổ chức, cá nhân, chắc chắn phải có biện pháp xử lý phù hợp.

Góc độ quản lý nhà nước

Từ phía cơ quan quản lý, ông Phúc cho biết việc xây dựng chiến lược chuyển đổi số trong báo chí là điều tất yếu.

Báo chí hiện nay buộc phải đổi mới, phải số hóa để tồn tại và phát triển. Dù có hay không có sự thúc đẩy từ Nhà nước, các cơ quan báo chí vẫn phải chủ động tìm hướng đi riêng.

Giai đoạn vừa qua, nguồn thu từ quảng cáo bị kiểm soát chặt chẽ, khiến nhiều cơ quan báo chí gặp khó khăn về tài chính.

Do đó, chiến lược chuyển đổi số đã được Nhà nước ban hành, trong đó nhấn mạnh việc thúc đẩy cơ quan báo chí nhanh chóng chuyển đổi, tạo nguồn thu mới và nâng cao trải nghiệm độc giả.

Big Data là một trong những yếu tố quan trọng trong chiến lược này, giúp xây dựng bộ chỉ số đo lường mức độ trưởng thành của chuyển đổi số trong báo chí.

Tuy nhiên, hiện nay báo chí chuyển đổi số vẫn đang gặp nhiều vướng mắc, chủ yếu về công nghệ. Khi đo lường mức độ trưởng thành, 39% tạp chí chuyên ngành và 47% tạp chí khoa học vẫn ở mức yếu, trong khi đó, các tờ báo điện tử và truyền hình có tốc độ chuyển đổi nhanh hơn.

Ông Lưu Đình Phúc nhấn mạnh vai trò của quản lý Nhà nước đối với các công nghệ số mới xuất hiện. Ảnh: Tọa đàm

Nếu các tạp chí không tìm được hướng đi phù hợp mà chỉ chạy theo tin tức thời sự, họ sẽ khó cạnh tranh với báo điện tử hoặc mạng xã hội, nơi độc giả tiếp cận thông tin nhanh chóng hơn.

Vì vậy, hướng đi hiệu quả nhất là tập trung vào nội dung chuyên sâu và xây dựng nền tảng dữ liệu lớn. Những đơn vị làm tốt mô hình này đều có mức độ chuyển đổi số khá cao, doanh thu tăng rõ rệt.

Về hỗ trợ từ Nhà nước, trong thời gian tới, sẽ có các chính sách và chương trình tập huấn để nâng cao nhận thức, giới thiệu các công ty công nghệ đồng hành cùng báo chí.

Mỗi cơ quan báo chí cần có hệ thống dữ liệu riêng, nhưng đồng thời cũng phải có cơ chế chia sẻ dữ liệu để tăng sức mạnh tổng thể. Trên thế giới, có những liên minh dữ liệu mạnh mẽ hỗ trợ các lĩnh vực như môi trường, kinh tế, và báo chí cũng cần một mô hình tương tự để phát triển bền vững.

Chiến lược dữ liệu lớn sẽ là yếu tố nổi bật, tạo ra những bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số báo chí. Nếu thực hiện tốt, đây sẽ là hướng đi thành công trong thời gian tới, giúp báo chí không chỉ phát triển độc lập mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh và thích ứng với xu thế toàn cầu.

Dũng Phạm