Dầu khí vẫn là trụ cột của nền kinh tế Nga?

Hình minh họa

Dầu khí – Trụ cột của nền kinh tế Nga

Nga là một trong 3 nhà khai thác dầu mỏ lớn nhất thế giới, cùng với Ả Rập Xê Út và Mỹ. Dầu khí đóng vai trò thiết yếu đối với nền kinh tế nước này, chiếm gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu. Trước cuộc chiến Ukraine và phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt, dầu khí chiếm tới 46% ngân sách nhà nước vào năm 2021. Đây là nguồn thu ngoại tệ cực kỳ quan trọng đối với Moscow.

Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt của phương Tây không tác động mạnh đến nền kinh tế Nga như phương Tây mong đợi. Xuất khẩu dầu khí của Nga có giảm nhẹ, nhưng chủ yếu do nhu cầu than đá sụt giảm. Trong khi đó, xuất khẩu dầu khí đốt vẫn duy trì ổn định về mặt sản lượng.

Có hai lý do khiến xuất khẩu dầu khí của Nga vẫn giữ được sự ổn định:

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây chưa đủ mạnh để đánh trúng nền tảng của nền kinh tế Nga. Một phần lý do là nếu áp lệnh trừng phạt quá nặng, chính phương Tây cũng sẽ chịu ảnh hưởng do giá năng lượng tăng cao.

Nga đã chuyển hướng xuất khẩu. Trước đây, Nga chủ yếu bán dầu khí cho phương Tây. Giờ đây, trọng tâm đã dịch chuyển sang châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc, hai khách hàng lớn nhất của Moscow.

Ngoài ra, Nga cũng tăng thuế xuất khẩu để bù lại khoản thiệt hại từ thị trường phương Tây. Dù vậy, các nền kinh tế phương Tây đang dần thích nghi với cuộc sống thiếu dầu khí Nga, và về lâu dài, điều này có thể gây bất lợi cho Moscow.

Nguy cơ bước ngoặt

Dù vẫn đang xoay sở tốt, nhưng các lệnh trừng phạt bắt đầu gây ra tác động rõ rệt, đặc biệt là đối với dầu mỏ. Phương Tây đã áp mức trần giá 60 USD/thùng đối với dầu Nga, nhưng Moscow đã tìm cách né luật bằng một hạm đội tàu chở dầu "bí mật" – tức là các tàu cũ, không đăng ký chính thức, len lỏi khắp thế giới để tìm người mua.

Theo Trường Kinh tế Kiev, gần 90% dầu thô Nga được bán trên mức giá trần này, giúp nước này bỏ túi khoảng 10 tỷ USD/năm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump – Nhân tố có thể làm thay đổi cuộc chơi?

Mọi chuyện có thể sẽ thay đổi nếu ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng. Ông dự kiến sẽ sử dụng dầu khí làm vũ khí địa chính trị nhằm gây áp lực lên Moscow.

Kế hoạch của ông Trump khá đơn giản: Yêu cầu các nước xuất khẩu dầu lớn, như Ả Rập Xê Út, tăng sản lượng. Điều này sẽ khiến giá dầu giảm mạnh, buộc Nga phải hạ giá bán nếu muốn duy trì thị phần.

Chiến lược này có thể giáng đòn mạnh vào túi tiền của Moscow, vì Nga không thể sống thiếu nguồn thu từ dầu khí trong bối cảnh nền kinh tế đang quá tải do chi tiêu quốc phòng.

Hiện tại, kinh tế Nga đang được thúc đẩy bởi các khoản chi cho quốc phòng, nhưng điều này không thể kéo dài mãi. Nếu giá dầu giảm, cộng thêm áp lực kinh tế từ cuộc chiến, ngành công nghiệp quân sự của Nga có thể trở thành một khoản đầu tư kém hiệu quả.

Nh.Thạch

AFP