Dầu cá, bạn hay kẻ thù của sức khỏe?

Omega-3 cân bằng

Dầu cá chứa nhiều acid béo omega-3. Những acid béo này có trong thực phẩm vì cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất ra chúng.

Hai loại acid béo omega-3 chính là acid docosahexaenoic (DHA) và acid eicosapentaenoic (EPA). Các loại cá béo như cá hồi, cá thu và cá mòi rất giàu các loại omega-3 này. Một số loại thực vật rất giàu một loại acid béo omega-3 khác, acid alpha-linolenic, mà cơ thể có thể chuyển đổi thành DHA và EPA. Các nguồn tốt của những loại này là hạt lanh, hạt chia, quả óc chó, hạt bí ngô và dầu hạt cải.

Acid béo omega-3 đóng vai trò quan trọng trong chức năng não, sự phát triển và tăng trưởng bình thường và tình trạng viêm. Sự thiếu hụt có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư, rối loạn tâm trạng, viêm khớp… Nhưng điều đó không có nghĩa là dùng liều cao sẽ có sức khỏe tốt hơn và phòng ngừa bệnh tật.

Dầu cá chứa acid béo omega-3.

Các chất bổ sung dầu cá được quảng cáo là cách dễ dàng để bảo vệ tim, giảm viêm, cải thiện sức khỏe tinh thần và kéo dài tuổi thọ. Những tuyên bố như vậy là một lý do tại sao người Mỹ chi hơn 1 tỷ đô la mỗi năm cho dầu cá không kê đơn. Và các công ty thực phẩm đang thêm nó vào sữa, sữa chua, ngũ cốc, sô cô la, bánh quy, nước trái cây và hàng trăm loại thực phẩm khác.

Nhưng bằng chứng về việc cải thiện sức khỏe tim mạch lại trái chiều. Vào tháng 11 năm 2018, một nghiên cứu được báo cáo trên Tạp chí Y học New England phát hiện ra rằng các chất bổ sung acid béo omega-3 không có tác dụng gì trong việc làm giảm các cơn đau tim, đột quỵ hoặc tử vong do bệnh tim ở nam giới và phụ nữ trung niên không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào đối với bệnh tim.

Nghiên cứu trước đó được báo cáo trên cùng tạp chí này vào năm 2013 cũng báo cáo không có lợi ích nào ở những người có các yếu tố nguy cơ đối với bệnh tim.

Tuy nhiên, khi các nhà nghiên cứu xem xét các nhóm người không ăn cá, kết quả cho thấy họ có thể giảm nguy cơ tim mạch bằng cách bổ sung dầu cá.

Bằng chứng liên hệ giữa dầu cá và ung thư đã xuất hiện ở khắp mọi nơi. Hầu hết các nghiên cứu, bao gồm cả nghiên cứu năm 2018 được trích dẫn ở trên đều không cho thấy bất kỳ nguy cơ ung thư nào giảm. Tuy nhiên, một số nghiên cứu trước đó cho thấy chế độ ăn nhiều cá béo hoặc thực phẩm bổ sung dầu cá có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Chế độ ăn dầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường thực phẩm chứa acid béo omega-3 có lợi cho sức khỏe.

Thông điệp

Thực phẩm và các phân tử thành phần của nó ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào vẫn còn là một điều bí ẩn. Điều đó khiến việc sử dụng thực phẩm bổ sung cho bất kỳ mục đích nào khác ngoài việc điều trị tình trạng thiếu hụt trở nên đáng ngờ.

Bất chấp nghiên cứu này, bạn vẫn nên cân nhắc ăn cá và các loại hải sản khác như một chiến lược lành mạnh. Nếu chúng ta có thể khẳng định chắc chắn rằng lợi ích của việc ăn hải sản hoàn toàn đến từ chất béo omega-3, thì việc uống viên dầu cá sẽ là một giải pháp thay thế cho việc ăn cá. Nhưng rất có thể bạn cần toàn bộ nhóm chất béo cá, vitamin, khoáng chất và các phân tử hỗ trợ, thay vì chỉ có EPA và DHA.

Tương tự với các loại thực phẩm khác. Uống một nắm thuốc bổ sung cũng không thể thay thế được lượng chất dinh dưỡng dồi dào mà bạn nhận được từ việc ăn trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.

Nên làm gì nếu hiện tại bạn đang dùng dầu cá? Nếu bác sĩ kê đơn thuốc này thì đây là phương pháp điều trị được chấp thuận và hiệu quả cho những người có nồng độ triglyceride trong máu cao, vì vậy hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ cho đến khi bạn có thể nói chuyện về dầu cá.

Nếu bạn tự dùng chúng vì tin rằng chúng tốt cho bạn, thì đã đến lúc phải xem xét lại chiến lược đó. Nếu bạn không ăn cá hoặc hải sản khác, bạn có thể được hưởng lợi từ viên uống bổ sung dầu cá. Ngoài ra, bạn có thể nhận được omega-3 từ hạt lanh xay hoặc dầu hạt lanh, hạt chia, quả óc chó, dầu cải và dầu đậu nành. Một đến hai khẩu phần mỗi ngày có thể giúp tránh được tình trạng thiếu hụt omega-3.

Hoàng Nam