Dấu ấn văn hóa dân tộc Thái trong phát triển du lịch Sơn La

Các nghệ nhân và đội văn nghệ bản Bon, xã Mường Chiên, huyện Quỳnh Nhai luyện tập biểu diễn phục vụ khách du lịch.

Đồng bào dân tộc Thái chiếm hơn 53% dân số toàn tỉnh, xây dựng các bản du lịch cộng đồng được xem là định hướng quan trọng trong phát triển sản phẩm du lịch đặc thù của tỉnh Sơn La. Những năm qua, tỉnh ta đã có nhiều chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng tại các bản có tiềm năng, lợi thế. Trong đó, nhiều bản du lịch cộng đồng đã và đang phát triển hiện nay là bản của đồng bào dân tộc Thái, như: Bản Áng, bản Vặt, bản Dọi của huyện Mộc Châu; bản Nà Bai, Phụ Mẫu của huyện Vân Hồ; bản Bon của huyện Quỳnh Nhai; bản Lướt của huyện Mường La; bản Bó, bản Hùn, bản Hụm của Thành phố; bản Khá của huyện Yên Châu...

Tại cao nguyên Mộc Châu, các bản du lịch cộng đồng của đồng bào dân tộc Thái thu hút nhiều du khách đến tham quan, trải nghiệm. Bà Đinh Thị Hường, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mộc Châu, chia sẻ: Các bản làng dân tộc Thái sinh sống theo cộng đồng với kiến trúc nhà sàn độc đáo, không gian văn hóa đặc sắc, kết hợp với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, tạo những điểm đến hấp dẫn khách du lịch. Đặc biệt là gắn với bảo tồn lễ hội truyền thống dân tộc Thái, như: Lễ hội Hết Chá, cầu mưa; xây dựng các đội văn nghệ quần chúng phục vụ du lịch cộng đồng, tạo thêm những sản phẩm du lịch độc đáo và bản sắc.

Phục dựng không gian văn hóa dân tộc Thái tại Ngày hội hái quả mận hậu Mộc Châu.

Sức hút của các bản du lịch cộng đồng dân tộc Thái đến từ không gian sống quần tụ, thanh bình; kiến trúc nhà ở độc đáo, phù hợp cho việc xây dựng thành nhà nghỉ cộng đồng mà không làm mất đi vẻ mỹ quan và kết cấu nhà sàn truyền thống. Cùng với đó là các món ăn đa dạng, cách chế biến tỉ mỉ, cầu kỳ, hương vị cuốn hút, như: Thịt gác bếp, cơm lam, pa pỉnh tộp (cá nướng), canh bon, nộm hoa ban... trở thành một phần không thể thiếu giữ chân du khách khi đến Sơn La.

Nền văn hóa lâu đời và đặc sắc của dân tộc Thái cũng đã và đang tạo nên điểm nhấn ấn tượng cho các sản phẩm du lịch của Sơn La. Trong đó phải kể đến các lễ hội truyền thống, những di sản văn hóa được phục dựng, trình diễn hằng năm tại các sự kiện văn hóa, du lịch các địa phương, như: Lễ hội Hoa ban, lễ hội Kin Pang Then, lễ hội Gội đầu, nghi lễ Tết Xíp xí... Đồng bào Thái còn có nghệ thuật xòe Thái được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, là điệu dân vũ có tính cộng đồng cao, có thể được biểu diễn trên sân khấu, vừa phù hợp cho các hoạt động cộng đồng tại các sự kiện, lôi cuốn mọi người cùng tham gia, trải nghiệm. Hay các trò chơi dân gian ném còn, tó mák lẹ, đi cà kheo… cũng tạo nên sức hút đối với du khách khi đến với mỗi bản làng hay tham gia các lễ hội của đồng bào dân tộc Thái.

Du khách trải nghiệm nghề thủ công truyền thống tại bản Bon, xã Mường Chiên, huyện Quỳnh Nhai.

Được tham gia các hoạt động tại Lễ hội Hoa ban huyện Vân Hồ, chị Hà Thị Thanh Trâm, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, hào hứng: Tôi rất ấn tượng với các hoạt động diễn ra tại lễ hội, đặc biệt là không gian văn hóa của dân tộc Thái được phục dựng, tái hiện, trưng bày, khiến những du khách từ phương xa như chúng tôi có thể cảm nhận được trọn vẹn về văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào nơi đây.

Những bản làng dân tộc Thái, những nếp nhà sàn truyền thống, lễ hội đặc sắc, ẩm thực độc đáo… đã và đang góp phần không nhỏ tạo nên những sản phẩm du lịch đặc trưng của Sơn La. Cùng với đó, những món đồ lưu niệm từ thổ cẩm Thái, khăn piêu, đặc sản thịt gác bếp, chẳm chéo... cũng tạo nên sức hút trong hành trình phát triển loại hình du lịch văn hóa - lịch sử, du lịch sinh thái để du khách được khám phá, trải nghiệm khi đến với Sơn La.

Bài, ảnh: Thanh Đào