Đằng sau nỗ lực kiểm soát TikTok của ông Trump

Ông Trump với vai trò mới là người thúc đẩy thỏa thuận mua lại TikTok. Ảnh: Associated Press.

Vào ngày 3/2, ông Trump đã ra lệnh thành lập một quỹ tài sản quốc gia có thể được sử dụng để mua lại TikTok - một điều mà nhiều người cho là khó thực hiện.

Trong khi đó, ông cũng tận dụng nền tảng trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm và mối quan hệ của Phó Tổng thống JD Vance trong Silicon Valley bằng cách nhờ ông đi giám sát các cuộc đàm phán, với hy vọng tiến đến nhiều thỏa thuận.

Mới đây, WSJ tiết lộ các thỏa thuận nhằm "Mỹ hóa" quyền kiểm soát ứng dụng TikTok do Trung Quốc kiểm soát, quảng bá nó như một tài sản quý giá mà các ông trùm công nghệ có thể đấu giá.

Đây còn có thể xem là mục tiêu tiềm năng cho một quỹ tài sản quốc gia Mỹ, và một quân bài giá trị trong các cuộc đàm phán thương mại với Bắc Kinh.

Thương vụ lớn nhất lịch sử

Theo WSJ, một số công ty đã bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia vào thỏa thuận mua lại TikTok hoặc các hoạt động của nó tại Mỹ, bao gồm Oracle, Amazon và Microsoft.

Trong khi đó, TikTok và các đối tác của công ty đang thúc đẩy các giải pháp có thể tránh việc bán lại, một trong số đó là hồi sinh một hệ thống rào chắn bảo vệ dữ liệu của người dùng Mỹ.

Vào tháng 1, CEO TikTok Shou Chew đã gặp gỡ các quan chức cấp cao của Nhà Trắng và đề xuất một liên doanh với các nhà đầu tư Mỹ. Liên doanh mới này sẽ có trụ sở tại Mỹ nhằm giám sát bảo mật dữ liệu, với ban quản lý và hội đồng quản trị sẽ gồm đa số là người Mỹ.

CEO của TikTok, ông Shou Chew có mặt tại lễ nhậm chức của ông Trump vào tháng 1. Ảnh: Reuters.

Dù mang đến hy vọng rằng TikTok có thể hoạt động lâu dài tại Mỹ sau thời hạn ngày 5/4, những động thái của ông Trump cũng gây ra nhầm lẫn về việc thỏa thuận như thế nào và ai sẽ tham gia. Nhiều người thắc mắc rằng liệu một quỹ tài sản quốc gia sẽ được thành lập trước khi đến hạn.

Trước đó, ông Trump đã gia hạn 75 ngày trong việc thực thi một đạo luật lưỡng đảng được chấp thuận vào năm ngoái, yêu cầu TikTok phải thoái vốn khỏi sở hữu Trung Quốc hoặc đóng cửa tại Mỹ.

Người ủng hộ đạo luật cho rằng chính phủ Trung Quốc có thể gây áp lực lên ByteDance, công ty mẹ của TikTok, để thu thập dữ liệu của người dùng Mỹ.

TikTok đã bác bỏ cáo buộc này. ByteDance cho biết 60% cổ phần công ty thuộc sở hữu bởi các nhà đầu tư tổ chức toàn cầu, trong đó có nhiều công ty tài chính lớn của Mỹ.

Chính phủ Trung Quốc đã chỉ ra họ sẽ phản đối việc buộc phải bán TikTok, vì thuật toán cốt lõi của ứng dụng này được điều chỉnh bởi luật pháp Trung Quốc.

Ông Trump đôi khi đề xuất rằng một công ty Mỹ hoặc thậm chí chính phủ Mỹ nên sở hữu TikTok, lúc khác lại cho rằng các nhà đầu tư Mỹ có thể chỉ cần tăng tỷ lệ sở hữu trong công ty mẹ của nó.

Sau khi cố gắng cấm TikTok vào năm 2020, ông Trump cho rằng nền tảng là một công cụ chính trị mạnh mẽ. Một cố vấn của ông, Kellyanne Conway, nói rằng ông có nhiều người ủng hộ trên nền tảng này hơn cả Kamala Harris hay Joe Biden, và việc cấm TikTok không phải là cách tốt nhất để đối phó với Trung Quốc.

Một thỏa thuận cho TikTok hiện được kỳ vọng sẽ là một phần trong các cuộc đàm phán rộng hơn về thương mại và thuế quan sẽ diễn ra trong tháng tới. Nhân viên Nhà Trắng đã và đang trao đổi với các đối tác Trung Quốc.

Tại Bắc Kinh, các quan chức Trung Quốc đã thông báo với ByteDance rằng họ quan tâm đến việc đạt được một thỏa thuận với Mỹ để giải quyết tranh chấp và sẵn sàng xem xét khả năng một quỹ tài sản quốc gia của Mỹ đầu tư vào TikTok với tỷ lệ sở hữu đáng kể.

Các quan chức Trung Quốc đã thông báo với ByteDance rằng họ quan tâm đến việc đạt được một thỏa thuận với Mỹ để giải quyết tranh chấp. Ảnh: Bloomberg.

Mở đầu cuộc đấu giá

Trump đã khuyến khích các bên tiềm năng tham gia nhằm kích thích sự quan tâm tối đa đến thỏa thuận. Ông chia sẻ rằng bản thân ủng hộ Elon Musk, sau đó là đến Larry Ellison, Chủ tịch Oracle, mua lại TikTok. Khi được hỏi rằng Microsoft có thể tham gia không, tổng thống Mỹ cũng hân hoan đồng ý.

Vào tháng 1, ông đưa ra ý tưởng rằng Mỹ có thể mua một nửa TikTok, trước khi nói rằng ông muốn thành lập một quỹ tài sản quốc gia của Mỹ.

Ông tự tin về khả năng quyết định số phận của TikTok và muốn đảm bảo rằng chính phủ Mỹ sở hữu một phần lớn bất cứ thứ gì được thành lập sau thương vụ.

Việc một tổng thống can thiệp vào việc bán một tài sản tư nhân là điều chưa từng có. Cho đến thời điểm hiện tại, vai trò của Trump trong thương vụ với TikTok đã làm cho các ngân hàng đầu tư không thể tham gia trực tiếp vào các cuộc đàm phán hoặc giao dịch này.

Nhiều liên minh đầu tư đang hình thành với ý tưởng về cấu trúc thỏa thuận rất khác nhau. Một liên minh do tỷ phú Frank McCourt dẫn đầu, với đối tác là Kevin O’Leary, ngôi sao của chương trình Shark Tank đề xuất một cuộc đấu giá trị giá hơn 20 tỷ USD.

Một nhóm đầu tư khác đề xuất mua lại TikTok và đầu tư vào công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo của Elon Musk, xAI, nhằm đưa nó vào vận hành thuật toán của TikTok.

Trong khi đó, TikTok và các nhà đầu tư cũng nỗ lực thuyết phục ông Trump bằng một kế hoạch mà công ty đã thực hiện trước đây. Đó là chuyển dữ liệu của người dùng Mỹ sang một hệ thống lưu trữ dữ liệu đám mây do Oracle quản lý.

Bytedance bắt đầu triển khai sáng kiến này, được gọi là Dự án Texas nhằm thuyết phục Ủy ban Đầu tư Nước ngoài vào Mỹ (CFIUS) rằng công ty có thể giải quyết các mối lo ngại về an ninh quốc gia của Mỹ mà không cần phải tách khỏi công ty mẹ Trung Quốc.

Nhật Tường