Dân tộc Việt Nam kiên cường trong lịch sử qua lăng kính của phóng viên chiến trường người Pháp

Các tác phẩm quý giá của nhiếp ảnh gia-phóng viên người Pháp Marc Riboud là những khoảnh khắc chân thực và đầy cảm xúc về cuộc sống của người dân Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh chống Mỹ đầy biến động.

Sinh năm 1923 và mất năm 2016, Marc Riboud là một trong những nhiếp ảnh gia nổi tiếng nhất thế kỷ 20, với nhiều bức ảnh đậm chất nhân văn và đầy tính biểu tượng.

Kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh Việt Nam, Bảo tàng Guimet tổ chức triển lãm ảnh "Việt Nam 1966-1976" của Marc Riboud, tái hiện những ký ức không thể nào quên.

Trong giai đoạn 1966-1976, phóng viên người Pháp đã nhiều lần đến Việt Nam, ghi lại những hình ảnh về cuộc chiến tranh khốc liệt, nhưng đồng thời cũng khắc họa cuộc sống đời thường của người dân Việt Nam vẫn tiếp diễn dưới làn bom đạn.

Ông thực hiện nhiều bộ ảnh phóng sự trong mỗi giai đoạn lịch sử của nhân dân Việt Nam chống đế quốc Mỹ: từ sự leo thang của chiến tranh, sự can thiệp sâu rộng của quân đội Mỹ, cho tới sự kháng cự mạnh mẽ, lòng dũng cảm và ý chí mãnh liệt của nhân dân Việt Nam để bảo vệ Tổ quốc.

Những tấm hình còn thể hiện rõ những tổn thất to lớn vẫn thường trực trong nhịp sống đời thường bên những căn hầm trú ẩn của nhân dân Việt Nam, những khó khăn to lớn, chồng chất khi đất nước bước ra từ cuộc chiến với tình trạng kiệt quệ, gia đình ly tán.

Bức ảnh ghi lại cuộc sống thường nhật của người dân Hà Nội giữa những đợt ném bom ác liệt.

Bức ảnh "Cô gái với bông hoa" trở thành biểu tượng cho tinh thần phản chiến, thể hiện sự đối lập giữa cái đẹp và cái ác, giữa sự sống và sự chết, giữa hòa bình và chiến tranh.

Đặc biệt hơn cả, cuộc chiến tranh do quân đội Mỹ gây ra tại Việt Nam đã tạo ra sự chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ và dẫn đến một phong trào phản chiến mạnh mẽ, nhất là trong giới trẻ.

Bức ảnh nổi tiếng “Cô gái và bông hoa” do Marc Riboud chụp vào tháng 10/1967 tại Washington đã trở thành biểu tượng của hòa bình. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã biết đến bức ảnh này. Và cơ duyên đấy cũng góp phần thúc đẩy cuộc gặp gỡ giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và phóng viên người Pháp vào năm 1968.

Những hình ảnh chân thực về cuộc sống của người dân Việt Nam trong chiến tranh giai đoạn 1966-1976.

Triển lãm nhiếp ảnh “Việt Nam 1966-1976” trưng bày khoảng 100 tác phẩm ảnh đen trắng và in màu, được lựa chọn từ hàng nghìn bức ảnh mà Marc Riboud đã chụp trong suốt 10 năm ở Việt Nam.

Giống như nhiều người trẻ cùng thế hệ, Marc Riboud mong muốn tìm kiếm sự thật đằng sau những bi kịch đang diễn ra tại Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh. Ông cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với lòng dũng cảm của người dân Việt Nam chiến đấu chống lại quân đội mạnh nhất thế giới.

Trước đây, những phóng sự của Marc Riboud đã gây được tiếng vang lớn trong cộng đồng nhiếp ảnh và báo chí. Đặc biệt, cuốn sách ảnh “Face of North Vietnam” (tạm dịch: Gương mặt miền Bắc Việt Nam) xuất bản năm 1970, lần đầu tiên cho người dân Mỹ thấy rõ được những khía cạnh khác của nhân dân Việt Nam kiên cường và anh dũng mà chính phủ Hoa Kỳ tại thời điểm đó không bao giờ đề cập tới.

Khách tham quan triển lãm có dịp được tìm hiểu về cuộc sống thường nhật của người dân ở Hà Nội, Sài Gòn, Huế, các vùng quê nông thôn, con đường, nông trường, xí nghiệp của Việt Nam, hay những hình ảnh về những người lính, phụ nữ và trẻ em phải gánh chịu những hậu quả nặng nề của cuộc chiến phi nghĩa.

Marc Riboud chụp những hình ảnh về cuộc sống thường nhật trong chiến tranh khi những người dân đang kiếm tìm sự yên bình hiếm hoi trong những căn hầm ẩn náu. Nhiều bức ảnh đã tạo ấn tượng sâu sắc như tình yêu đôi lứa trong bom đạn, sự hồn nhiên của lũ trẻ bên nỗi đau và mất mát của những người phụ nữ mất chồng trong chiến tranh và nỗ lực của người dân Việt Nam cố gắng tái thiết quê hương bằng chính đôi tay của mình.

Marc Riboud là một nhiếp ảnh gia người Pháp nổi tiếng với những bức ảnh mang đậm tính nhân văn và đầy tính biểu tượng.

Triển lãm được thực hiện nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước của nhân dân Việt Nam, mở cửa từ ngày 5/3 đến 12/5/2024.

KHẢI HOÀN - MINH DUY Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Pháp