Đặc sản vùng đất cố đô Hoa Lư

Món ăn gợi nhớ Ninh Bình có món ăn dung dị - cơm cháy nhưng lại có sự hấp dẫn, lôi cuốn rất riêng. Sự khác biệt ở chỗ cơm ở đây được sử dụng nguyên liệu hòa trộn giữa hai loại gạo khô và dẻo, qua nhiều công đoạn phơi khô, chiên phồng để cho ra được những mẻ cơm cháy giòn rụm, thơm phức.

Cơm cháy Ninh Bình hấp dẫn du khách.

Cơm cháy thường sẽ ăn chung với ruốc hoặc hành lá phi thơm, lạ miệng hơn khi ăn cùng thịt dê, tim cật và nước sốt đậm đà. Đây cũng là đặc sản được Tổ chức kỷ lục châu Á công nhận theo bộ tiêu chí "Giá trị ẩm thực châu Á"; Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận - Top 50 món ăn đặc sản nổi tiếng Việt Nam.

Về nguồn gốc của món cơm cháy, theo lời kể của người dân xã Ninh Thắng, huyện Hoa Lư, cuối thể kỷ 19, ở Ninh Bình có thanh niên tên Đinh Hoàng Thăng, anh ra Hà Nội làm công cho một hiệu ăn lớn. Sau đó, do không lấy được con gái ông chủ, Hoàng Thăng nghỉ việc, trở về quê nhà.

Quá trình làm việc, anh đã học được nhiều bí quyết chế biến các món ăn nên mở một nhà hàng, lấy món chủ đạo là cơm cháy. Sau này Đinh Hoàng Thăng lại được ông chủ cũ mời cộng tác mở nhiều nhà hàng mới và gả con gái. Từ thành công của ông, nhiều cửa hàng khác cũng mọc lên, món cơm cháy Ninh Bình ra đời từ đó.

Hiện nay, vùng đất Hoa Lư đang thu hút rất nhiều khách du lịch. Họ đến đây thưởng lãm cảnh sắc thiên nhiên và đặc biệt muốn một thưởng thức các món đặc sản của vùng đất cố đô này, trong đó có món cơm cháy sốt dê. Theo người dân địa phương, dê được chăn thả trên những ngọn núi nên thịt săn chắc và thơm ngon. Ngoài các món nướng, hấp, dê tái chanh, nem dê, dê xào lăn, dê luộc chấm tương gừng thì cơm cháy sốt dê chưa bao giờ khiến thực khách thất vọng.

Cùng với cơm cháy sốt dê, một đặc sản Ninh Bình không thể bỏ qua chính là món nem chua Yên Mạc được sáng tạo dựa trên món nem chua cung đình Huế, mang một hương vị khác biệt và đặc trưng. Và ngon nhất ở vùng Yên Mạc là nem xã Yên Mỗ. Theo người xưa kể lại, vào thời nhà Nguyễn, có cụ Phạm Thận Duật giữ chức Thượng thư trong triều đình nhà Huế, người làng Yên Mộ Thượng. Cụ có người con gái tên là Phạm Thị Thư, từ nhỏ đã theo cha vào kinh thành Huế. Thấy cha thích món nem chua Huế, cô Thư đã học hỏi các đầu bếp trong cung đình để làm cho cha ăn và mời khách.

Sau này bà Phạm Thị Thư về lại quê rồi truyền lại cách làm món nem này cho ông Phạm Xủy (cháu cụ Phạm Thận Duật). Ông Xủy sau này đã mở quán nem chua và thu hút được rất nhiều khách nhờ vị ngon đặc biệt. Người dân trong vùng cứ nhà có cỗ bàn là lại tìm mua món nem chua Yên Lạc. Khách phương xa về với vùng đất này cũng đều tìm mua mang về làm quà.

Được làm từ phần thịt lợn nạc thái mỏng kết hợp với bì heo luộc, mì chính và muối, sau đó được gói lại bằng lá ổi và lá chuối tăng thêm hương vị cho món ngon. Để thưởng thức đúng vị nem chua Yên Mạc, bạn nên kết hợp ăn nem với lá đinh lăng, lá sung hoặc lá mơ. Món ngon này có thể thưởng thức cùng rượu cần Nho Quan. Đây là loại rượu của người Mường sinh sống tại vùng đất Nho Quan làm nên. Với hương vị đặc biệt của những nguyên liệu quen thuộc gạo nếp, lúa, khoai, và đặc biệt là men rượu được làm từ các loại trái cây, lá rừng như lá ổi, củ gừng, củ riềng,… được ủ trong một thời gian để lên men, tạo nên hương vị rượu nồng nàn, thơm ngon.

Danh sách đặc sản vùng đất cố đô Hoa Lư còn nhiều nhưng hai món chủ đạo trên thì bạn nhớ đừng bỏ qua khi ghé thăm vùng đất này.

Hà Thành