Cựu tổng thống Brazil phải hầu tòa vì cáo buộc âm mưu đảo chính

Ông Bolsonaro đối mặt nguy cơ ngồi tù hơn 40 năm

Cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro sẽ bị đưa ra xét xử vì cáo buộc tổ chức âm mưu bạo lực nhằm chiếm đoạt quyền lực thông qua một cuộc đảo chính quân sự. Phán quyết này đẩy chính trị gia theo đường lối cực hữu, người từng lãnh đạo Brazil từ năm 2019 đến cuối năm 2022, vào tình thế có thể bị loại bỏ hoàn toàn khỏi chính trường và đối mặt với mức án tù hơn 40 năm.

Cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro. (Ảnh: Brazilreports)

Tòa án tối cao cũng quyết định rằng 7 đồng minh thân cận khác của cựu tổng thống Bolsonaro sẽ bị xét xử vì các tội danh bao gồm tham gia tổ chức tội phạm có vũ trang, tiến hành đảo chính và cố gắng bạo lực nhằm xóa bỏ nền dân chủ Brazil.

Những người này bao gồm: Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Gen Walter Braga Netto và Tướng Gen Paulo Sérgio Nogueira de Oliveira; cựu tư lệnh hải quân, Đô đốc Almir Garnier Santos; cựu Bộ trưởng An ninh, Anderson Torres; cựu lãnh đạo cơ quan tình báo, Alexandre Ramagem; cựu Bộ trưởng An ninh thể chế, Gen Augusto Heleno; cựu trợ lý, Trung tá Mauro Cid (người này sẽ nhận mức án nhẹ hơn sau khi đạt thỏa thuận nhận tội với công tố viên).

Những người này bị cáo buộc là "nòng cốt" của một âm mưu lớn nhằm giữ ông Bolsonaro tại vị sau khi bị thua sít sao trước đối thủ cánh tả, ông Luiz Inácio Lula da Silva trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022.

Hôm thứ Tư (26/3), 5 thẩm phán của Tòa án Tối cao nhất trí phán quyết rằng có đủ bằng chứng để đưa tất cả những người này ra xét xử và chính thức tuyên bố họ là bị cáo.

Âm mưu đảo chính và kế hoạch bạo lực

Những cáo buộc trên liên quan đến kế hoạch tổ chức một cuộc đảo chính nhằm ủng hộ ông Bolsonaro trong khoảng thời gian từ tháng 10/2022 đến ngày 8/1/2023.

Thẩm phán Tòa án Tối cao Alexandre de Moraes gọi đây là "một cuộc chiến thực sự", "một nỗ lực đảo chính vô cùng bạo lực" khi chiếu đoạn phim về những kẻ quá khích tấn công Tòa án Tối cao và cảnh sát tại thủ đô.

"Những hành vi bạo lực không thể kiểm soát – sự ngông cuồng tuyệt đối", ông Moraes nói.

Cảnh sát cũng đã phát hiện một loạt âm mưu khác nhằm ngăn ông Lula nhậm chức, trong đó có cả những kế hoạch nguy hiểm đến tính mạng. Một trong số đó có mật danh "Dao găm Xanh - Vàng", bao gồm âm mưu đầu độc ông Lula và ám sát thẩm phán Tòa án Tối cao Moraes bằng súng.

Ông Bolsonaro phủ nhận cáo buộc

Ông Bolsonaro bác bỏ các cáo buộc trong một tuyên bố dài gửi đến những người ủng hộ trên WhatsApp khi phiên điều trần bắt đầu vào thứ Ba, gọi vụ án chống lại ông là "một sự lố bịch chưa từng có".

"Họ đang cáo buộc tôi một tội mà tôi chưa bao giờ phạm - một âm mưu đảo chính giả định", ông Bolsonaro khẳng định và nhấn mạnh rằng ông chưa từng mong muốn hay đề xuất "phá vỡ nền dân chủ".

Sau phán quyết hôm thứ Tư, ông Bolsonaro tiếp tục tuyên bố mình là nạn nhân của sự đàn áp tư pháp nhằm kết thúc sự nghiệp chính trị và bịt miệng phe cánh hữu Brazil.

"Những người cầm quyền đang tìm cách giam tôi suốt đời để tôi không bao giờ có thể tranh cử tổng thống một lần nữa", ông viết.

"Người dân Brazil đang bị tước đoạt quyền lựa chọn lãnh đạo của họ, và không quốc gia nào có thể tự gọi mình là một nền dân chủ khi ứng viên được ưa chuộng nhất bị loại khỏi cuộc bầu cử bằng các thủ đoạn tư pháp", ông Bolsonaro tuyên bố.

Trong phiên tòa, luật sư của các bị cáo cũng phủ nhận thân chủ của họ vi phạm pháp luật, dù một số không bác bỏ hoàn toàn về việc có âm mưu đảo chính đã diễn ra.

Luật sư của ông Bolsonaro, Celso Vilardi khẳng định, cựu tổng thống không liên quan đến vụ bạo loạn ngày 8/1 hoặc một tổ chức tội phạm nào có âm mưu sát hại ông Lula và các quan chức cấp cao.

Một số luật sư khác cũng bác bỏ các cáo buộc chống lại thân chủ của họ và cho rằng cuộc điều tra có nhiều kết luận sai lệch.

Lê Anh (Theo Theguardian, Reuters)