Cựu Thủ tướng Manmohan Singh, kiến trúc sư cải cách kinh tế Ấn Độ, qua đời ở tuổi 92

Ông Singh, một nhà kinh tế chuyển sang làm chính trị gia và cũng từng là Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ. Là một nhà kỹ trị có tính cách ôn hòa, ông đã trở thành một trong những Thủ tướng tại vị lâu nhất của Ấn Độ, giữ chức vụ này từ năm 2004 đến năm 2014.

Thủ tướng Narendra Modi, người kế nhiệm ông Singh vào năm 2014, gọi ông là một trong những "nhà lãnh đạo lỗi lạc nhất" của Ấn Độ, người đã vươn lên từ xuất thân khiêm tốn và để lại "dấu ấn sâu sắc trong chính sách kinh tế của chúng ta trong nhiều năm qua".

“Với tư cách là Thủ tướng của chúng ta, ông đã nỗ lực hết mình để cải thiện cuộc sống của người dân”, ông Modi cho biết trong một bài đăng trên X.

Cựu Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh. Ảnh: GI

Sinh năm 1932 trong một gia đình nghèo ở một vùng thuộc Ấn Độ do Thực dân Anh cai trị, nay thuộc Pakistan, ông Singh đã học bằng ánh nến để giành được một suất tại Đại học Cambridge trước khi đến Oxford, lấy bằng tiến sĩ với luận án về vai trò của xuất khẩu và thương mại tự do trong nền kinh tế Ấn Độ.

Ông trở thành một nhà kinh tế được kính trọng, sau đó là Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ và cố vấn chính phủ cho đến khi ông bất ngờ được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tài chính vào năm 1991.

Trong nhiệm kỳ cho đến năm 1996, ông là kiến trúc sư của các cuộc cải cách đã cứu nền kinh tế Ấn Độ khỏi cuộc khủng hoảng ngân sách và thúc đẩy các biện pháp giúp đất nước khép kín này mở cửa với thế giới.

Việc ông Singh lên làm Thủ tướng vào năm 2004 diễn ra rất bất ngờ. Ông được Sonia Gandhi yêu cầu đảm nhiệm công việc này sau khi bà lãnh đạo Đảng Quốc đại Ấn Độ trung tả bất ngờ giành chiến thắng.

Tận dụng giai đoạn tăng trưởng kinh tế chưa từng có, chính quyền của ông Singh đã chia sẻ lợi ích từ sự giàu có mới có của đất nước, đưa ra các chương trình phúc lợi như chương trình việc làm cho người nghèo ở nông thôn.

Năm 2012, liên minh cầm quyền của ông đã suy yếu sau khi đồng minh lớn nhất của Đảng Quốc đại rời khỏi liên minh. Hai năm sau, Đảng Quốc đại đã bị Đảng Bharatiya Janata của ông Modi vượt qua trong cuộc tổng tuyển cử.

Bùi Huy (Hindustan Times, AJ, India Express, GI)