Cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc sắp hầu tòa vụ sai phạm về đất hiếm

Ngày 12-5 tới đây, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Linh Ngọc, cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương cùng 25 bị cáo khác trong vụ án sai phạm về đất hiếm ở Yên Bái.

Trong đó, bị cáo Đoàn Văn Huấn bị truy tố về các tội: vi phạm quy định về khai thác tài nguyên, vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, gây ô nhiễm môi trường.

Cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc và loạt cán bộ tài nguyên môi trường bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Phiên tòa dự kiến kéo dài 10 ngày, kể cả ngày nghỉ. Chủ tọa phiên tòa là thẩm phán Trần Nam Hà.

Theo cáo buộc, với vai trò là Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Thái Dương, ông Huấn đã tổ chức, chỉ đạo hoạt động khai thác quặng đất hiếm và quặng sắt tại mỏ đất hiếm Yên Phú (tỉnh Yên Bái) từ năm 2019-2023 vi phạm quy định của Luật Khoáng sản và các quy định liên quan.

Tổng số lượng khoáng sản khai thác trái phép có trị giá hơn 864 tỉ đồng. Trong đó, Đoàn Văn Huấn đã tiêu thụ tổng số quặng đất hiếm và quặng sắt có trị giá hơn 736 tỉ đồng.

Hành vi khai thác trái phép của nhóm ông Huấn có sự trợ giúp từ sai phạm của các nhóm cán bộ tại Bộ Tài nguyên và Môi trường và Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái.

Theo đó, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc cùng với Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất khoáng sản), Hoàng Văn Khoa (cựu Vụ trưởng) và Lê Duy Phương (cựu chuyên viên Vụ Khoáng sản) là những người được giao nhiệm vụ thực hiện công tác quản lý trong việc thẩm định, cấp giấy phép khai thác quặng đất hiếm.

Quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Ngọc cùng cấp dưới đã cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác quặng đất hiếm cho Công ty Thái Dương.

Cụ thể, từ năm 2011-2012, Công ty Thái Dương lập hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm. Dự án khai thác chế biến đất hiếm của Công ty Thái Dương gồm 3 dự án thành phần không thể tách rời: Dự án khai thác, tuyển quặng; dự án Nhà máy thủy luyện Yên Bái và dự án nhà máy chiết tách Hải Phòng.

Hồ sơ xin cấp phép của Công ty Thái Dương chỉ có giấy chứng nhận đầu tư Dự án khai thác, tuyển quặng do UBND tỉnh Yên Bái cấp từ năm 2011 và đã hết hạn từ tháng 4-2012, chưa được gia hạn hoặc cấp mới.

Trong hồ sơ không có giấy chức nhận đầu tư dự án nhà máy thủy luyện, nhà máy tách chiết là vi phạm quy định tại Luật Khoáng sản 2020 và các văn bản hướng dẫn. Đồng thời, vốn chủ sở hữu của Công ty Thái Dương không đảm bảo tỉ lệ bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án, chỉ có 200 tỉ đồng trong tổng mức đầu tư 1.953 tỉ đồng.

Tuy nhiên, các bị cáo Phương, Khoa, Thuấn biết rõ hồ sơ chưa đủ điều kiện cấp phép nhưng đã sử dụng kết quả thẩm định cũ khi Công ty Thái Dương nộp hồ sơ lần đầu, không thẩm định lại. Từ đó, thống nhất đề nghị cấp phép cho Công ty Thái Dương.

Trên cơ sở đó, ngày 13-6-2013, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc ký cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 927 cho Công ty Thái Dương.

Sau khi được cấp phép, nhân dịp sinh nhật ông Thuấn, Đoàn Văn Huấn đã đến gặp cảm ơn 500 triệu đồng.

Tại Sở Tài nguyên và Môi trường Yên Bái, ông Hồ Đức Hợp, cựu Giám đốc; Lê Công Tiến, cựu Phó Giám đốc; Bùi Đoàn Như, cựu Trưởng phòng Khoáng sản là những người nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các vi phạm.

Nhóm cán bộ Sở biết Công ty Thái Dương khai thác, chế biến, tiêu thụ trái quy định từ năm 2020 nhưng không kiến nghị xử lý kịp thời. Năm 2021, ông Hợp ký văn bản gửi UBND tỉnh Yên Bái nhận xét Công ty Thái Dương chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác mà không hề kiểm tra, rà soát.

Trên cơ sở văn bản này, UBND tỉnh có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường để gia hạn cấp phép dẫn đến Công ty Thái Dương tiếp tục khai thác trái phép, gây thất thoát khoáng sản.

BÙI TRANG