Cứu sống bệnh nhi nguy kịch mắc u nguyên bào thận

Cứu sống bệnh nhân nguy kịch do bệnh lý phức tạp

Ngày 14/2/2025, Trung tâm Ung thư – Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận bé trai N.V.P (20 tháng tuổi, ở Nghệ An) từ Bệnh viện địa phương chuyển đến do có khối u ở thận bên trái. Sau khi thăm khám, thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, bé N.V.P được chẩn đoán theo dõi u nguyên bào thận, có huyết khối lớn lan dọc từ tĩnh mạch thận trái, tĩnh mạch chủ dưới và nhĩ phải, huyết khối tại nhĩ phải gần 3cm.

Đây là trường hợp rất phức tạp do huyết khối lớn ở nhĩ phải, di động theo dòng máu từ nhĩ phải xuống thất phải qua van 3 lá, có thể đè vào van ba lá gây cản trở tuần hoàn, đồng thời, các cục huyết khối nhỏ có thể di chuyển gây tắc động mạch phổi, dẫn đến nguy cơ ngừng tim đột ngột và tử vong rất cao.

Khi đối mặt với tình trạng nặng và tiên lượng xấu của con trai, trước khi quyết định điều trị hóa chất cho con, gia đình trẻ rất suy sụp và từ chối điều trị. Các bác sĩ Trung tâm Ung thư đã phải động viên, thuyết phục gia đình ở lại điều trị vì hy vọng trẻ khỏi bệnh rất cao.

Bệnh nhi đang được tiếp tục chăm sóc, điều trị tại Trung tâm Ung thư

Sau 2 tuần điều trị hóa chất, kích thước huyết khối tại nhĩ phải tăng lên gấp đôi, buổi hội chẩn cấp Bệnh viện đã diễn ra với sự tham gia của các chuyên gia thuộc các chuyên khoa Ung thư, Ngoại Tim mạch, Ngoại Tiết niệu, Gây mê hồi sức Tim mạch, Ngoại Gan – Mật – Tụy, Chẩn đoán hình ảnh, Điện quang can thiệp, Giải phẫu bệnh....nhằm đưa ra giải pháp điều trị tối ưu nhất cho bệnh nhi. Cuộc hội chẩn quyết định sẽ phẫu thuật sớm cho trẻ vào ngay ngày hôm sau.

Thế nhưng, một lần nữa ca bệnh lại có thêm thách thức, khi đánh giá lại trước phẫu thuật, trẻ có biểu hiện sốt cao và nổi nốt phỏng trên da, qua khám lâm sàng, xét nghiệm và chẩn đoán có biểu hiện của bệnh thủy đậu, xuất hiện sốt cao, giảm bạch cầu hạt trên da. Hội chẩn cấp Bệnh viện lần thứ hai đã diễn ra dưới sự chỉ đạo của PGS.TS Trần Minh Điển – Giám đốc Bệnh viện quyết định tạm dừng phẫu thuật để điều trị nội khoa, ổn định tình trạng thủy đậu, giảm bạch cầu hạt, nhằm đảm bảo an toàn nhất cho bệnh nhi. Song song với đó, trẻ được chuyển đến khoa Điều trị tích cực Ngoại Tim mạch – Trung tâm Tim mạch, nằm phòng cách ly ở ngay cạnh phòng mổ tránh lây nhiễm thủy đậu cho bệnh nhi khác và điều trị tích cực sốt giảm bạch cầu hạt. Thành viên nhóm hội chẩn theo dõi sát diễn biến của trẻ và sẵn sàng phẫu thuật cấp cứu bất kỳ thời điểm nào khi trẻ có dấu hiệu trở nặng.

Sau 10 ngày điều trị thuốc tăng cường miễn dịch, kháng virus, kháng sinh phối hợp, thuốc chống đông và các biện pháp tích cực, toàn trạng bé N.V.P đã được cải thiện. Tại cuộc hội chẩn cấp bệnh viện lần thứ 3, Ban Giám đốc và các bác sĩ chuyên khoa Ung thư, Hồi sức ngoại tim mạch, Hồi sức nội tim mạch, Ngoại tổng hợp, Bệnh nhiệt đới, Huyết học lâm sàng quyết định khẩn trương phẫu thuật cho trẻ ngay trong ngày 10/3/2025.

Quy trình phẫu thuật được tiến hành hết sức cẩn thận. Đầu tiên, ekip Ngoại Tiết niệu tiến hành cắt khối u thận bên trái, tiếp đó, ekip Ngoại Gan – Mật – Tụy bộc lộ tĩnh mạch chủ dưới và ekip Ngoại Tim mạch thực hiện loại bỏ huyết khối ở tĩnh mạch chủ dưới và nhĩ phải.

Sau 6 giờ, ca phẫu thuật đã thành công tốt đẹp trong sự vui mừng của cả ekip, khối u thận trái được cắt bỏ, huyết khối trong tĩnh mạch chủ dưới và nhĩ phải được loại bỏ hoàn toàn, tĩnh mạch chủ dưới được bảo tồn.

Sau phẫu thuật, bé N.V.P được chuyển về khoa Điều trị tích cực Ngoại Tim mạch để thở máy, sử dụng thuốc chống đông dự phòng huyết khối, đảm bảo các chức năng sống và kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ.

Chia sẻ về kế hoạch điều trị tiếp theo cho trẻ, TS.BS Bùi Ngọc Lan – Giám đốc Trung tâm Ung thư, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: "Rất may mắn cho cháu bé khi được các chuyên gia đầu ngành về Ung thư thận trẻ em thế giới, Giáo sư Norbert Graf – Trưởng nhóm Ung thư thận trẻ em của SIOP, Hội Ung thư Nhi Thế giới, Giáo sư Gordan Vujanic – Trưởng nhánh Giải phẫu bệnh về u thận trẻ em SIOP hội chẩn. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy khối u của N.V.P là u nguyên bào thận tuýp thoái triển, giai đoạn 3. Tế bào u hoại tử 99% và bệnh có tiên lượng tốt. Do vậy, trẻ sẽ chỉ cần hóa trị liệu với 2 thuốc, phối hợp với thuốc chống đông, không phải xạ trị. Nếu trẻ đáp ứng tốt với phương pháp điều trị, khả năng sẽ khỏi bệnh hoàn toàn".

U nguyên bào thận là gì?

U nguyên bào thận ở trẻ em hay là một loại ung thư thận hiếm gặp, diễn ra chủ yếu trẻ từ 3 đến 4 tuổi.

Nếu các tế bào sớm của thận không phát triển thành cầu thận hoặc nephron thì các cụm tế bào chưa trưởng thành có thể hình thành trong thận khi trẻ được sinh ra. Thông thường, các tế bào này trưởng thành khi trẻ 3 hoặc 4 tuổi, nhưng một số tế bào có thể phát triển ngoài tầm kiểm soát, tạo thành một khối các tế bào chưa trưởng thành. Khối này được gọi là u nguyên bào thận (tên tiếng Anh là nephroblastoma) hay u Wilms (tên tiếng Anh là Wilms tumor).

U nguyên bào thận ở trẻ em là bệnh lý ung thư thận phổ biến. Một khi là ung thư, có nghĩa là nó có thể phát triển và lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

U nguyên bào thận thường chỉ được tìm thấy sau khi khối u đã phát triển đến kích thước khoảng 8 ounce, tức là gấp khoảng 4 lần trọng lượng thận khỏe mạnh của trẻ 3 tuổi. Khoảng 1 trên 4 trẻ có u nguyên bào thận khi lần đầu tiên được chẩn đoán thì đã di căn sang phổi hoặc gan.

U nguyên bào thận thường chỉ ở một quả thận, hiếm khi có ở hai quả thận cùng một lúc. Trong những năm qua, những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị u nguyên bào thận đã cải thiện nên hầu hết trẻ bị bệnh đều có tiến triển tốt.

Phương Thanh