'Cuộc chiến' thuế quan của ông Trump ảnh hưởng ra sao đến Việt Nam?

"Cuộc chiến" thuế quan trở lại

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 2/2 đã ký sắc lệnh áp thuế quan mới đối với hàng nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc.

Theo sắc lệnh mới của Mỹ, thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ Trung Quốc sẽ được áp ở mức 10%, trong khi hầu hết các mặt hàng từ Canada và Mexico sẽ chịu thuế 25%.

Hiện tại, mặc dù đã tạm hoãn kế hoạch áp thuế cao đối với Mexico và Canada, ông Trump vẫn tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc và mức thuế 10% đã chính thức có hiệu lực.

Trong ngày, Trung Quốc đã có động thái đáp trả bằng cách áp thuế quan đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, làm gia tăng căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc lại tiếp diễn dưới nhiệm kỳ ông Donald Trump.

Theo Bộ Tài chính Trung Quốc, mức thuế mới sẽ bao gồm 15% đối với than và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ, trong khi dầu thô, thiết bị nông nghiệp, cùng một số xe tải và ô tô mui kín động cơ lớn sẽ chịu mức thuế 10%.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng khởi động cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào Alphabet Inc. - công ty mẹ của Google, PVH Corp. - tập đoàn sở hữu thương hiệu Calvin Klein, và công ty công nghệ sinh học Mỹ Illumina.

Ngoài ra, Bộ Thương mại và Cục Hải quan Trung Quốc đã công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với một số kim loại quan trọng và đất hiếm, vốn có vai trò thiết yếu trong sản xuất thiết bị điện tử, quân sự và tấm pin mặt trời.

Các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 10/2, tạo ra khoảng thời gian để Washington và Bắc Kinh tìm kiếm thỏa thuận, điều mà giới hoạch định chính sách Trung Quốc kỳ vọng có thể đạt được với ông Trump.

So với các biện pháp thuế quan mạnh tay từ chính quyền ông Trump, động thái đáp trả của Trung Quốc vẫn mang tính thận trọng, phản ánh chiến lược kiềm chế leo thang căng thẳng của Bắc Kinh.

Trong khi đó, Nhà Trắng cho biết ông Trump dự kiến sẽ có cuộc trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tuần này.

Biến động thuế quan ảnh hưởng ra sao với Việt Nam?

Các chuyên gia nhận định, đây không phải lần đầu tiên Việt Nam chịu ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Việt Nam từng hưởng lợi nhờ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng và xuất khẩu sang Mỹ gia tăng, nhưng cũng phải đối mặt với nguy cơ bị áp thuế phòng vệ thương mại.

Dù bối cảnh hiện nay có một số thay đổi, tác động đến Việt Nam nhiều khả năng vẫn tương tự, khi cả cơ hội lẫn thách thức tiếp tục song hành trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang.

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương, các chính sách thuế từ Tổng thống Trump sẽ có xu hướng cứng rắn, kéo theo phản ứng từ nhiều quốc gia khác. Việc gia tăng bảo hộ thương mại và các rào cản thương mại không chỉ làm leo thang căng thẳng mà còn đe dọa đến sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hệ quả có thể là một làn sóng lạm phát mới, đồng thời tăng nguy cơ suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu và khiến tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng gia tăng trở lại.

Tại Việt Nam, chi phí nhập khẩu nguyên liệu sản xuất có thể tăng do tác động từ giá thế giới và biến động tỷ giá, kéo theo chi phí đầu vào và giá thành sản phẩm bị đội lên. Điều này sẽ gây áp lực lớn lên doanh nghiệp sản xuất, đồng thời khiến giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng cao, tạo áp lực lên lạm phát.

Trung Quốc có thể lắp ráp sản phẩm và dán nhãn "Made in Việt Nam" để tránh thuế của Mỹ. Ảnh minh họa.

Ngoài ra, việc hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ bị hạn chế có thể dẫn đến tình trạng dư thừa và tràn vào thị trường Việt Nam, làm gia tăng áp lực cạnh tranh đối với doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc cũng có thể gặp khó khăn khi Bắc Kinh ưu tiên tiêu thụ hàng hóa nội địa để hỗ trợ nền kinh tế.

Bên cạnh đó, một rủi ro khác là khả năng Trung Quốc lợi dụng Việt Nam như một điểm trung chuyển, lắp ráp sản phẩm và gắn nhãn "Made in Vietnam" để né thuế của Mỹ. Nếu không kiểm soát chặt chẽ, Việt Nam có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt thương mại tương tự như những gì Washington đã áp dụng với Trung Quốc.

Tuy nhiên, bên cạnh những rủi ro, Việt Nam cũng được dự báo sẽ tiếp tục hưởng lợi từ cuộc chiến thuế quan kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc.

Khi thuế nhập khẩu vào Mỹ tăng cao, nhiều doanh nghiệp quốc tế buộc phải dịch chuyển chuỗi cung ứng và cơ sở sản xuất khỏi Trung Quốc để giảm thiểu chi phí và rủi ro. Với lợi thế về vị trí địa lý, chi phí sản xuất cạnh tranh và môi trường đầu tư ngày càng cải thiện, Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với các tập đoàn đa quốc gia.

Thực tế này đã từng diễn ra vào năm 2018 khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung bùng nổ. Khi đó, chính sách áp thuế của ông Trump đã khiến nhiều doanh nghiệp phải rời khỏi Trung Quốc, và Việt Nam nhanh chóng nổi lên như một điểm đến ưu tiên của dòng vốn FDI.

Nhiều tập đoàn lớn đã gia tăng đầu tư và dịch chuyển chuỗi sản xuất sang Việt Nam trong giai đoạn này. Samsung, LG, Foxconn và Intel đều mở rộng nhà máy tại Việt Nam, trong khi Apple cũng thúc đẩy sản xuất một số dòng sản phẩm thông qua các đối tác như Foxconn và Pegatron.

Thanh Thắng