Cuộc cạnh tranh năng lượng thúc đẩy hệ sinh thái mới ở châu Âu

Hệ thống lưới điện ở Krakow, Ba Lan. Ảnh: Dominika Zarzycka/NurPhoto qua Getty Images

Theo nhiều chuyên gia, các doanh nghiệp châu Âu có thể phải chờ từ 5-8 năm nữa mới có thể kết nối với các mạng lưới điện cũ trong bối cảnh nhiều khu vực mới xuất hiện và có nhu cầu lớn về năng lượng.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), khoảng 1.500 gigawatt các dự án năng lượng sạch toàn cầu đã bị dừng hoặc trì hoãn do thiếu kết nối lưới điện.

Vì vậy, sẽ cần khoảng 700 tỷ đô la đầu tư vào lưới điện để các quốc gia có thể đạt được mục tiêu xanh trong tương lai.

Ông Diego Hernandez Diaz từ công ty McKinsey cho biết các trung tâm dữ liệu thường yêu cầu năng lượng điện lớn đã thúc đẩy cuộc cạnh tranh ngày càng tăng về hệ thống lưới điện mới.

Thậm chí, khách hàng phải chờ đợi đến 8 năm nữa mới có thể kết nối với hệ thống lưới điện.

Trong 18 tháng qua, ông Hernandez hầu hết tập trung vào các trung tâm dữ liệu, một lĩnh vực mà ông kỳ vọng sẽ tăng trưởng với tốc độ kép hàng năm là 20% trong 6 năm tới.

Nhu cầu về cơ sở cần thiết để đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) dự kiến sẽ tiếp tục tăng theo cấp số nhân khi các gã khổng lồ công nghệ chạy đua để thống trị trong lĩnh vực AI.

Trong một báo cáo vào tháng 1 năm nay, công ty quản lý năng lượng Schneider Electricđã cảnh báo châu Âu đang phải đối mặt với tình trạng thiếu điện nghiêm trọng, với danh sách chờ kết nối lưới điện kéo dài từ 3-5 năm ở các khu vực thiếu điện.

"Đây giống như một cuộc đua vậy. Tất cả các công ty đều đang cố gắng triển khai càng nhiều càng tốt. Nhưng điều đó bị hạn chế bởi số lượng GPU [bộ xử lý đồ họa], nguồn điện khả dụng và giấy phép", Steven Carlini, người ủng hộ chính của AI và các trung tâm dữ liệu tại Schneider Electric, nói.

Theo ông Diaz từ McKinsey, không chỉ là số tiền đầu tư cần thiết — mà tốc độ triển khai — sẽ là chìa khóa để giải quyết vấn đề.

Ông cũng chỉ ra sự phức tạp ngày càng tăng trong công việc của các nhà điều hành lưới điện cao thế.

Chẳng hạn như Đức đang đặt mục tiêu tăng từ mạng lưới điện từ 400 km lên 2.000 km trong một năm.

Ông Diaz cho rằng các nước đang bước vào cuộc cạnh tranh để kết nối với lưới điện "hoặc duy trì hoặc tăng cường" vào năm 2025.

Trong khi đó, Jerome Fournier, phó chủ tịch đổi mới tại nhà sản xuất cáp ngầm Nexans, khẳng định công ty của ông có một lượng đơn hàng tồn đọng "khổng lồ" trong khoảng từ 7- 10 tỷ euro (7,28 tỷ đô la - 10,40 tỷ đô la).

Cáp của Nexans được sử dụng để truyền điện từ các trang trại gió và mặt trời, sau đó, cung cấp điện cho các hộ gia đình và doanh nghiệp.

"Mọi người đều đang cân nhắc đến kế hoạch sản xuất các dự án khác liên quan đến điện" ông nói.

Các công ty như Nexans cũng duy trì các dự án nhỏ hơn như kết nối cho các tua-bin gió ngoài khơi. Theo ông Fournier, phải có sự cân bằng phù hợp giữa khối lượng công việc, lợi nhuận và loại hình điện khí hóa này.

Một hệ sinh thái năng lượng mới

Ông Carlini từ tập đoàn Schneider Electric khẳng định các hạn chế về năng lượng đang khiến các nhà khai thác trung tâm dữ liệu định hướng phát triển "hệ sinh thái dự phòng năng lượng" riêng.

Trong tương lai, các trung tâm dữ liệu dự kiến sẽ là trung tâm của hệ sinh thái lưới điện, đặc biệt là nếu những trung tâm này có thể tự tạo ra năng lượng bằng các lò phản ứng mô-đun nhỏ.

Carlini cho biết hoạt động chiến lược lưu trữ pin và sạc cũng ngày càng trở nên quan trọng. Các hệ thống này cho phép lưu trữ tạm thời năng lượng từ lưới điện để cung cấp thêm nguồn dự phòng.

Tổng giám đốc điều hành của nhà cung cấp giải pháp điện AVK, Ben Pritchard, nhận định một số quốc gia châu Âu đang phải đối mặt với các yêu cầu kết nối lưới điện lớn, ước tính lên tới 100 megawatt.

Ông ủng hộ các giải pháp sử dụng lưới điện siêu nhỏ, được xem là một hệ thống điện riêng biệt.

"Na Uy hiện cũng đang thử nghiệm các thỏa thuận kết nối linh hoạt", Beatrice Petrovich, nhà phân tích năng lượng và khí hậu cấp cao tại viện nghiên cứu Ember, nhấn mạnh.

Cách làm này giúp các hộ gia đình điều chỉnh mức sử dụng năng lượng tùy thuộc vào tình hình lưới điện tại một số thời điểm nhất định.

Ông Ember cũng kêu gọi thực hiện các quy tắc về những khoản đầu tư lưới điện dự kiến.

"Các nhà điều hành lưới điện cần phải lập kế hoạch tương lai, có tính đến xu hướng thị trường về công nghệ, chẳng hạn như sự phát triển của năng lượng tái tạo và lưu trữ pin", ông Petrovich giải thích.

Ở bối cảnh hiện tại, chính nút thắt trong lưới điện ở các quốc gia châu Âu đang khuyến khích mọi người phát triển các giải pháp năng lượng khác nhau. Tôi nghĩ rằng những điều này đang chuẩn bị cho sự thay đổi đáng kể của thị trường", ông Pritchard nhấn mạnh.

HỒNG NHUNG