Củng cố sức mạnh của hệ thống y tế toàn cầu

Tiêm vaccine phòng ngừa Covid-19. Ảnh: Báo Nhân Dân

Cách đây 5 năm, cuộc sống của hầu hết người dân trên thế giới đã bị đảo lộn khi đại dịch Covid-19 bùng phát, lây lan. Không chỉ cướp đi sinh mạng của hàng triệu người, Covid-19 còn tàn phá nghiêm trọng nền kinh tế, làm chao đảo đời sống xã hội toàn cầu. Là thách thức nghiêm trọng, song đại dịch cũng mở ra cơ hội cho hệ thống y tế thế giới kịp thời phát hiện những "lỗ hổng" cần được "bịt, vá" kịp thời để tiếp tục phát triển. Có thể khẳng định, những bài học từ cuộc chiến chống Covid-19 đã trở thành động lực giúp các nước và tổ chức quốc tế kiến tạo nên thành quả đáng ghi nhận trong công tác phòng, chống dịch bệnh thời gian qua.

Đó là những thành quả về sản xuất và chia sẻ vaccine. Một thực tế không thể phủ nhận là Covid-19 đã phơi bày rõ nét tình trạng bất bình đẳng nghiêm trọng giữa các quốc gia trong tiếp cận thuốc men và dịch vụ y tế. Theo đó, tại nhiều nước giàu, nơi đặt trụ sở của hầu hết công ty dược phẩm lớn, xảy ra tình trạng dư thừa vaccine, trong khi các nước nghèo chỉ có thể tiếp cận nhỏ giọt.

Để thu hẹp khoảng cách này, Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI) đã công bố Chương trình tăng tốc sản xuất vaccine châu Phi trị giá 1,2 tỷ USD. Chương trình nhằm hỗ trợ chuyển giao công nghệ, giảm bớt rào cản pháp lý, qua đó đẩy nhanh sản xuất vaccine ở Lục địa Đen, góp phần thực hiện mục tiêu do Liên minh châu Phi (AU) đề ra là vào năm 2040 tự sản xuất ít nhất 60% lượng vaccine mà châu lục này cần. Bên cạnh đó, các nước và tổ chức quốc tế cũng không ngừng nỗ lực củng cố hệ thống y tế, nghiên cứu phát triển vaccine thế hệ mới và xây dựng kế hoạch ứng phó các cú sốc về y tế.

Bên cạnh những thành quả đã đạt được, nhiều mục tiêu vẫn còn dang dở. Trong đó phải kể đến tiến trình đàm phán hiệp ước toàn cầu về đại dịch. Được khởi động đàm phán từ tháng 12/2021, hiệp ước được kỳ vọng sẽ lấp các lỗ hổng trong hệ thống y tế thế giới, ngăn chặn tái diễn tình trạng bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine và phương pháp điều trị, đồng thời giúp các nước sẵn sàng phòng ngừa, ứng phó các đại dịch trong tương lai. Tuy nhiên, do những bất đồng liên quan việc chia sẻ vaccine, phương pháp xét nghiệm và điều trị, nỗ lực đưa hiệp ước sớm cán đích liên tục bị cản trở.

Trong bài phát biểu mới đây, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus thúc giục các nước sớm hoàn thiện hiệp ước để trình lên Đại hội đồng Y tế Thế giới vào tháng 5 tới. Người đứng đầu WHO khẳng định, các nước phải lựa chọn giữa bây giờ hoặc không bao giờ, bởi "thời gian không đứng về phía chúng ta" khi nguy cơ bùng phát đại dịch tiếp theo chỉ còn là vấn đề khi nào chứ không phải có xảy ra hay không.

Dịch bệnh vẫn là nỗi lo thường trực trên toàn cầu. Thời gian qua, thế giới luôn ở trong tình trạng dịch này chưa qua, dịch khác đã tới. Chỉ trong năm ngoái, hơn 200 đợt bùng phát dịch bệnh được ghi nhận tại châu Phi. Kể từ cuối năm 2024 đến nay, dịch cúm mùa diễn biến phức tạp tại nhiều nước từ châu Á đến châu Âu và châu Mỹ, với số ca nhiễm và tử vong gia tăng nhanh chóng. Trong khi đó, WHO vẫn duy trì tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu đối với bệnh đậu mùa khỉ, khi số ca mắc tiếp tục tăng và không ngừng lan rộng.

Giới chuyên gia nhận định, sau Covid-19, không loại trừ khả năng thế giới sẽ phải đối mặt với những đại dịch khác, nhất là khi điều kiện bùng phát như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, xung đột xuất hiện ngày càng nhiều.

Giai đoạn đen tối nhất của Covid-19 đã trôi qua, để lại nhiều đau thương, mất mát, song cũng mang đến những bài học quý giá. Bài học về đoàn kết cùng nhau vượt qua thách thức, củng cố hệ thống y tế toàn cầu, luôn sẵn sàng ứng phó những trường hợp y tế khẩn cấp… chính là hành trang để thế giới trở nên ngày càng mạnh mẽ hơn.

NGỌC HƯƠNG