Cục Thuế dự kiến chia 4 nhóm hộ kinh doanh để quản lý

Hộ kinh doanh tại chợ truyền thống của TP.HCM. Ảnh: Trương Khởi.

Theo Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn, từ năm 2022, ngành thuế đã triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và ghi nhận hơn 28.000 hộ kinh doanh trong giai đoạn 2022-2024 đã chủ động đăng ký sử dụng giải pháp hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhằm giảm thiểu chi phí in ấn hóa đơn, cũng như xây dựng sự chuyên nghiệp, minh bạch cho hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên thời gian qua, khi cơ quan thuế triển khai quy định đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đối với các hộ kinh doanh khoán theo quy định mới tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, một số thông tin cho rằng hiện tượng một số hộ kinh doanh tại một số địa bàn đóng cửa, ngừng nghỉ kinh doanh là vì chính sách này, thậm chí lan truyền các "hình thức né thuế" cho hộ kinh doanh như không nhận thanh toán chuyển khoản, gây khó khăn cho người dân khi tiêu dùng.

"Điều này dẫn đến dư luận hiểu nhầm, hiểu chưa chính xác về việc thực thi, triển khai quy định pháp luật của ngành thuế", ông Mai Sơn chia sẻ.

Luôn đồng hành cùng người nộp thuế

Phó cục trưởng Cục Thuế khẳng định không có quy định nào bắt buộc tất cả hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền.

Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP hiệu lực từ ngày 1/6, quy định này chỉ áp dụng với hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng/năm trở lên; hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai và hộ kinh doanh có sử dụng máy tính tiền có hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng.

Cơ quan thuế đã ghi nhận các vướng mắc, đề xuất về mặt chính sách, pháp luật về thuế, hóa đơn để tổng hợp, nghiên cứu, đề xuất với cấp có thẩm quyền, đồng thời tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hộ, cá nhân kinh doanh.

Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn. Ảnh: VGP.

Thời gian tới, cơ quan thuế sẽ tiếp tục tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế; đến tận địa chỉ kinh doanh giải đáp vướng mắc, đảm bảo 100% diện triển khai hiểu đúng quy định chính sách, sử dụng thành thạo phần mềm, lập hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ đến người tiêu dùng.

"Cơ quan thuế đã 'đóng vai' các hộ kinh doanh để 'đặt hàng' các nhà cung cấp có các giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử (tích hợp phần mềm quản lý bán hàng) tối ưu về mặt chi phí, phù hợp với từng quy mô, mô hình hoạt động, cũng như trải nghiệm đơn giản, thân thiện cho người nộp thuế, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, các hộ, cá nhân kinh doanh", ông Mai Sơn nói thêm.

Ông cho biết trong số 110 nhà cung cấp giải pháp, đã có nhiều đơn vị có các gói phần mềm với chi phí hợp lý, thậm chí có các gói ưu đãi như miễn phí phần mềm trong 3-6 tháng với số lượng hóa đơn khoảng 3.000-5.000 hóa đơn.

Dự kiến phân hộ, cá nhân kinh doanh làm 4 nhóm quản lý

Với chủ trương xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026, ngành thuế dự kiến phân loại hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo doanh thu để áp dụng phương pháp quản lý.

Thời gian qua, các hộ kinh doanh đang nộp lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Nghị quyết số 198/2025 của Quốc hội quy định chấm dứt thu, nộp lệ phí môn bài từ ngày 1/1/2026. Khi không áp dụng phương pháp khoán thuế thì hộ và cá nhân kinh doanh vẫn nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.

Hiện, hồ sơ lấy ý kiến Luật Quản lý thuế dự kiến phân hộ, cá nhân kinh doanh làm 4 nhóm để quản lý. Nhóm 1 có doanh thu dưới ngưỡng chịu thuế, tức dưới 200 triệu/năm. Nhóm 2 có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ/năm.

Hai nhóm 1 này được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử sau khi bỏ thuế khoán. Trong đó, nhóm 2 dự kiến có lộ trình áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền từ năm 2027-2028. Ngoài ra, hai nhóm này được đề xuất chỉ phải sử dụng sổ kế toán rất đơn giản để ghi chép thu chi theo mẫu của Bộ Tài chính.

Nhóm 3 là các hộ, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng doanh thu 1-3 tỷ/năm và lĩnh vực thương mại, dịch vụ có doanh thu 1-10 tỷ/năm. Còn nhóm 4 có doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm.

Nhóm 3 và 4 thuộc diện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền khi bán lẻ hàng hóa dịch vụ. Nhóm 3 dự kiến thực hiện chế độ kế toán đơn giản, nhóm 4 thực hiện như doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Khi không áp dụng thuế khoán thì hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên sẽ cần nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: Linh Huỳnh.

"Cơ quan thuế dự kiến đề xuất tăng ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân lên ít nhất gấp đôi mức 200 triệu đồng/năm; đồng thời sửa đổi tỷ lệ % thuế thu nhập cá nhân cho hộ, cá nhân kinh doanh phân biệt theo quy mô doanh thu; kiến nghị sửa đổi các chính sách pháp luật liên quan nhằm hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh phát triển", ông Mai Sơn chia sẻ thêm.

Tuy nhiên, các nội dung nêu trên chỉ là dự kiến, quá trình thực hiện từ nay đến năm 2026, trên cơ sở ý kiến đóng góp của người nộp thuế, hiệp hội tư vấn thuế, chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền. Cục Thuế sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan để báo cáo Bộ Tài chính báo cáo cấp có thẩm quyền quy định mức tỷ lệ/thuế suất cũng như phương pháp khai thuế phù hợp với thực tế kinh doanh và lộ trình chuyển đổi số.

Các nội dung này sẽ được thể hiện ở Luật Quản lý thuế (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 vào tháng 10 tới đây. Mục tiêu là thu đúng, thu đủ, không tạo gánh nặng nhưng vẫn chống thất thu và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Cục Thuế và Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cũng sẽ nghiên cứu hoàn thiện khái niệm "hộ kinh doanh" trong bối cảnh mới, chuyển thành "cá nhân kinh doanh" để phù hợp với thông lệ quốc tế. Nội dung này sẽ được sửa đổi, bổ sung tại Luật Doanh nghiệp.

Hồng Nhung