UKVFTA và CPTPP: Xung lực lớn thúc đẩy thương mại Việt Nam - Vương quốc Anh

Sáng 28/6/2025, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc tọa đàm với đại diện các doanh nghiệp Anh quốc đang đầu tư tại Việt Nam.

Cùng dự Tọa đàm có Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Vương quốc Anh tại Việt Nam Ian Grant Frew và đại diện 25 doanh nghiệp Anh quốc đang đầu tư tại Việt Nam. Về phía Việt Nam có đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan liên quan.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc tọa đàm với đại diện các doanh nghiệp Anh quốc đang đầu tư tại Việt Nam, sáng 28/6/2025. (Ảnh: VGP)

UKVFTA và CPTPP - Xung lực lớn thúc đẩy thương mại hai chiều

Phát biểu tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết, đối với lĩnh vực của Bộ Công Thương liên quan đến các doanh nghiệp Anh quốc có 2 nhóm nội dung được quan tâm.

Về thương mại, có thể nói quan hệ thương mại Việt Nam - Anh quốc trong thời gian qua phát triển rất nhanh. Vương quốc Anh và Việt Nam đã có Hiệp định thương mại tự do song phương UKVFTA, sau đó Anh tham gia Hiệp định CPTPP cũng đã tạo được xung lực rất lớn thúc đẩy thương mại 2 chiều của hai nước. Năm 2024, thương mại hai chiều của Việt Nam và Anh đã đạt kỷ lục là 8 tỷ bảng Anh. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Anh khoảng 6,7 tỷ bảng và Việt Nam nhập khẩu từ Anh là 1,3 tỷ bảng.

Đặc biệt, Anh là đối tác quan trọng của Việt Nam trong lĩnh vực dịch vụ. Anh hiện tại đang là nước xuất khẩu dịch vụ lớn nhất sang Việt Nam với tổng giá trị năm 2024 là hơn 40 tỷ bảng Anh. Thời gian tới, với việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam, chắc chắn con số xuất khẩu dịch vụ của Vương quốc Anh sang Việt Nam sẽ tăng lên nhiều lần.

"Bộ Công Thương nhìn nhận rằng, thương mại của hai nước sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới mặc dù kinh tế toàn cầu tiếp tục gặp khó khăn", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết.

Về những vấn đề các doanh nghiệp Anh nêu liên quan đến cam kết loại bỏ thủ tục đánh giá nhu cầu kinh tế (ENT) trong ngành bán lẻ, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long thông tin: Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đều cam kết loại bỏ yêu cầu kiểm tra nhu cầu kinh tế ENT sau 5 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực. Như vậy, doanh nghiệp Anh đăng ký hoạt động đầu tư tại Việt Nam theo khuôn khổ hiệp định UKVFTA sẽ phải tuân thủ theo hiệp định này. Việc loại bỏ yêu cầu ENT có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, nhà đầu tư nước ngoài được miễn trừ thực hiện đánh giá ENT khi mở cơ sở bán lẻ ngoài cơ sở bán lẻ thứ nhất tại Việt Nam. Còn với doanh nghiệp Anh đăng ký đầu tư kinh doanh tại Việt Nam theo CPTPP, việc loại bỏ yêu cầu ENT có hiệu lực từ ngày 14/1/2024.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhận định, thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới - Ảnh: VGP

Nhiều cơ hội gia tăng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng tái tạo

Một lĩnh vực quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước là năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo. Việt Nam đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, do đó, trong thời gian vừa qua, Việt Nam đã đưa ra rất nhiều chính sách đột phá, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh quy hoạch phát triển năng lượng Việt Nam, trong đó ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo.

Trong kế hoạch phát triển năng lượng tái tạo, nổi bật là việc phát triển điện gió ngoài khơi theo Quy hoạch Điện VIII sửa đổi, năm 2030 Việt Nam sẽ có 6.000 MW điện gió, đến năm 2035 là 17.500 MW.

Có thể nói, đối với lĩnh vực điện gió ngoài khơi, Anh là quốc gia đi đầu, thị trường điện gió ngoài khơi cũng như chuỗi cung ứng của Anh mạnh nhất ở châu Âu và cả quốc tế. Do đó, trong việc hợp tác của Anh và Việt Nam về điện gió ngoài khơi có 5 vấn đề đang được trao đổi gồm: Vốn, công nghệ, đào tạo, quản lý và thể chế.

Liên quan đến cam kết của Anh hỗ trợ Việt Nam trong khuôn khổ Quan hệ đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP), Bộ Công Thương đã và đang thực hiện các cuộc làm việc Chính phủ Anh và mới đây Bộ Tài chính của Anh cũng đã tái khẳng định cam kết về nguồn vốn 1 tỷ USD hỗ trợ Việt Nam trong khuôn khổ JETP.

Về vấn đề đào tạo, Bộ Công Thương đề nghị Anh tiếp tục thúc đẩy trung tâm đào tạo điện gió ngoài khơi và các lĩnh vực năng lượng của Bộ Công Thương tại Việt Nam. Bởi đây sẽ là một trong những trung tâm chính sách quan trọng để thúc đẩy điện gió ngoài khơi của Việt Nam, góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy công nghiệp điện gió ngoài khơi cũng như năng lượng tái tạo nói chung ở Việt Nam.

Về công nghệ điện gió ngoài khơi, Anh là nước đi đầu, do đó việc hợp tác của hai nước có ý nghĩa lớn trong việc chuyển đổi, chuyển giao công nghệ. Bộ Công Thương mong rằng, Anh và Việt Nam tiếp tục hợp tác, bao gồm cả hợp tác với các chuỗi các trường đại học của Anh.

Về vốn, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế trong đó có các nguồn vốn dành cho chính sách cũng là một trong những biện pháp thu hút vốn vào lĩnh vực năng lượng, đặc biệt điện gió ngoài khơi, lĩnh vực đòi hỏi vốn ban đầu rất lớn (khoảng 60-70 tỷ USD).

"Một thông tin rất vui mà Bộ Công Thương xin báo cáo với Thủ tướng cũng như chia sẻ với các doanh nghiệp Anh, đối với 17.500 MW công suất điện gió ngoài khơi năm 2035, sau khi Nghị quyết 68 được ban hành, rất nhiều tập đoàn, tập đoàn kinh tế tư nhân của Việt Nam đã gửi đăng ký để bắt đầu triển khai. Bộ Công Thương kỳ vọng rằng, đến cuối năm nay, dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên của Việt Nam sẽ bắt đầu được triển khai. Chúng tôi rất mong Anh tiếp tục hợp tác chặt chẽ để phát triển cùng Việt Nam trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết.

Như Thủ tướng Chính phủ đã phát biểu ở Hội nghị Cấp cao ASEAN mới đây, Việt Nam đặt mục tiêu sẽ trở thành trung tâm năng lượng xuất khẩu điện xanh ra các nước trong khu vực trong bối cảnh Việt Nam được thiên nhiên ưu ái rất nhiều để hình thành điện gió ngoài khơi. Do đó, theo Thứ trưởng, đây cũng là lĩnh vực tiềm năng để hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Anh cũng như là Việt Nam và các nước trên thế giới.

Anh có rất nhiều kinh nghiệm vừa phát triển thị trường, vừa hoàn thiện thể chế, vừa tạo dựng các khu công nghiệp, trung tâm năng lượng để thu hút các nhà đầu tư. Điểm mạnh thứ hai của nước Anh là Trung tâm Tài chính London, nơi có những quỹ đầu tư rất lớn. Mỗi dự án điện gió ngoài khơi chính là một dự án đầu tư, quỹ đầu tư. Khi làm một dự án điện gió ngoài khơi, thông thường nhà đầu tư sẽ lập ra một quỹ đầu tư riêng cho dự án đó. Có thể thấy, tốc độ phát triển điện gió ngoài khơi ở nước Anh vô cùng lớn và cũng là một trong những bài học thành công chúng ta có thể học hỏi cũng như hợp tác.

Việt Hằng