Cột cờ Hà Nội: Biểu tượng lịch sử của Thủ đô

Di tích lịch sử Cột cờ Hà Nội hay còn gọi là Kỳ đài nằm trên đường Điện Biên Phủ (quận Ba Đình, thành phố Hà Nội) đối diện với Tượng đài Lênin. Theo sử sách ghi chép lại thì cột cờ được khởi công xây dựng từ năm 1805 đến năm 1812 (vào thời nhà Nguyễn); sau đó khi thực dân Pháp chiếm đóng Thủ đô đã không phá hủy công trình này bởi kiến trúc của cột cờ như một đài quan sát, từ đây có thể bao quát được khu vực nội thành và ngoại thành Thăng Long lúc bấy giờ.

Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đã chính thức mở cửa di tích Cột cờ Hà Nội cho du khách tham quan.

Tại Cột cờ Hà Nội đã có 2 trận chiến nổ ra giữa binh lính triều đình nhà Nguyễn và binh lính Pháp lần thứ nhất năm 1873, lần thứ hai vào năm 1882, binh lính Pháp đã chiếm được nơi này làm nơi đóng quân. Họ đã sử dụng cột cờ làm nơi quan sát trong suốt cuộc kháng chiến chống Pháp của quân và dân ta. Mãi đến năm 1954 khi Thủ đô Hà Nội được hoàn toàn giải phóng, chúng ta mới tiếp quản Cột cờ Hà Nội. Trong thời kỳ chiến tranh phá hoại của Mỹ, cột cờ cũng là đài quan sát của bộ đội phòng không Hà Nội.

Vào thời điểm cả Hà Nội sục sôi với cuộc chiến "Điện Biên Phủ trên không" tháng 12 năm 1972, đã có thông tin Cột cờ Hà Nội bị bom Mỹ đánh sập, ngày hôm đó, người dân Thủ đô đã đổ về nơi đây, tuy nhiên khi đến nơi thì hóa ra tất cả chỉ là lời đồn và lá cờ Tổ quốc vẫn tung bay phấp phới như minh chứng rõ ràng nhất cho sự quật cường của quân dân Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung.

Cột cờ Hà Nội là công trình còn nguyên vẹn và hoành tráng nhất trong quần thể di tích Hoàng thành Thăng Long, được công nhận là Di tích lịch sử năm 1989.

Cột cờ Hà Nội là công trình còn nguyên vẹn và hoành tráng nhất trong quần thể di tích Hoàng thành Thăng Long, được công nhận là Di tích lịch sử năm 1989. Nhưng trên hết, Cột cờ Hà Nội được coi là một trong những biểu tượng tôn nghiêm và có giá trị lịch sử của Thủ đô anh hùng. Năm 1945, sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được treo lên Cột cờ Hà Nội. Kể từ đó đến nay, Cột cờ Hà Nội vẫn sừng sững uy nghiêm và trường tồn với thời gian.

Cột cờ Hà Nội có chiều cao tổng thể là 33m, nếu tính cả trụ treo cờ là 44m; được xây dựng gồm 3 tầng đế và 1 thân cột. Các tầng đế hình chóp vuông cụt nhỏ dần và chồng lên nhau. Tầng 1, mỗi chiều dài 42,5m cao 3,1m. Tầng 2 mỗi chiều dài 27m, cao 3,7 m và có 4 cửa. Cửa hướng Đông phía trên có hai chữ Nghênh Húc, nghĩa là đón ánh sáng ban mai. Cửa Tây với hai chữ Hồi Quang, tức là Ánh sáng phản chiếu; cửa Nam với hai chữ Hướng Minh ý nói hướng về ánh sáng; riêng cửa Bắc không có chữ đề. Tầng 3 mỗi chiều dài 12,8m cao 5,1m có cửa lên cầu thang trông về hướng Bắc, trên tầng này là thân cột cờ cao 18,2 m hình trụ 8 cạnh thon dần lên trên. Trong thân cột có cầu thang 54 bậc xây xoáy trôn ốc lên tới đỉnh, được soi sáng và thông hơi bởi 39 lỗ thoáng hình rẻ quạt xung quanh thân cột.

Cột cờ được khởi công xây dựng từ năm 1805 đến năm 1812 dưới triều nhà Nguyễn. Vào thời đó, cột cờ là một đài quan sát và cũng là nơi các vua chúa lên đây để xem đấu võ và luyện quân.

Đỉnh cột cờ được cấu tạo thành một lầu hình bát giác, cao 3,3m. Giữa lầu là một trụ tròn, đường kính 0,4m, cao đến đỉnh lầu, là chỗ để cắm cán cờ (cao 8m). Phần mái giống như hình nón đội, xương mái làm bằng bê tông cốt thép, lợp ngói và giữa đỉnh mái có cột sắt cùng với ròng rọc để treo cờ, đồng thời cũng là cọc thu sét cho công trình. Dưới triều nhà Nguyễn, trong các dịp lễ, Tết, cờ vàng của triều đình thường được treo trên đỉnh. Cột cờ còn là nơi vua quan xem duyệt quân ngũ, đấu võ.

Lá quốc kỳ được treo trên đỉnh Cột cờ Hà Nội có kích thước 4m x 6m, diện tích 24m2 được may bằng vải phi bóng, góc cờ chần hình quả trám để có thể chịu được những trận gió to. Bất kể lúc nào lá cờ bị bạc màu hay bị rách sẽ được thay ngay lập tức để giữ gìn một biểu tượng thiêng liêng của đất nước.

Cột cờ Hà Nội vẫn sừng sững uy nghiêm và trường tồn với thời gian.

Sau khi tiếp quản Cột cờ Hà Nội từ Bộ Quốc phòng vào tháng 12/2024, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đã thông báo chính thức mở cửa cột cờ cho du khách tới tham quan. Đây là lần đầu tiên, người dân và du khách có thể lên tận đỉnh cột cờ, thỏa sức khám phá, ngắm nhìn một góc Thủ đô từ trên cao.

Chia sẻ với phóng viên PetroTimes, bạn Đào Huyền Diệu (16 tuổi) cảm thấy rất tự hào khi tới tham quan Cột cờ Hà Nội. Đối với bạn đây không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là biểu tượng của Thủ đô, biểu tượng của người Hà Nội và có ý nghĩa văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn. Tuy nhiên, bạn cảm thấy khó khăn khi tham quan Hoàng thành và tìm được cổng vào của cột cờ.

"Nếu Ban quản lý bố trí cổng bán vé ở đường Điện Biên Phủ để em cũng như các du khách khác có thể tham quan một cách xuyên suốt thì trải nghiệm sẽ tốt hơn..." - bạn Huyền Diệu góp ý.

Ngoài Cột cờ Hà Nội, Việt Nam có ba công trình khác cũng có cột cờ là Kinh thành Huế, thành cổ Sơn Tây và thành Nam Định. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử Thủ đô và của đất nước, Cột cờ Hà Nội đã có một thời gian dài nằm trong quần thể Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam do Bộ Quốc phòng quản lý. Đây là một trong những điểm đến ưa thích của du khách trong nước và quốc tế khi tới Hà Nội.

Phong Sơn - Trần Trung