'Cơn sóng thần Pandora' có gì khác với những hồ sơ điều tra trước đây?

Hồ sơ Pandora do Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) tiến hành với sự tham gia của khoảng 600 nhà báo từ các tờ báo, hãng tin lớn như Washington Post, BBC và Guardian...

Trong bài viết công bố hồ sơ, ICIJ gọi đây là "cơn sóng thần dữ liệu" hé lộ những hợp đồng bí mật và tài sản ẩn giấu ở nước ngoài.

Đây không phải lần đầu tiên ICIJ công bố thông tin bí mật về các tỷ phú, chính trị gia.

Năm 2016, cuộc điều tra mang tên Hồ sơ Panama cũng gây chấn động thế giới khi tung ra 11,5 triệu tài liệu (tổng cộng 2,6 terabytes).

Nhưng số tài liệu này chỉ đến từ 1 nhà cung cấp duy nhất là công ty luật Mossack Fonseca, hiện đã không còn hoạt động.

Năm 2017, cuộc điều tra mang tên Hồ sơ Paradise cũng tung ra 1,4 terabytes của 13,4 triệu hồ sơ từ công ty luật Appleby và nhà cung cấp dịch vụ doanh nghiệp có trụ sở ở Singapore - Asiaciti Trust, cùng một số cơ quan đăng ký kinh doanh tại 19 "thiên đường thuế".

Hồ sơ Pandora là dữ liệu mà Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) và 600 nhà báo thu thập được

Hồ sơ Pandora lần này là thách thức mới vì có tới 14 nhà cung cấp, với những cách trình bày và tổ chức thông tin khác nhau.

Một số tài liệu được sắp xếp theo đầu mục khách hàng, theo văn phòng... Mỗi tài liệu có thể chứa tới hàng triệu thư điện tử và tệp đính kèm qua nhiều năm.

Một số nhà cung cấp đã số hóa hồ sơ lưu trữ và lập thành bảng tính, số khác lại lưu trữ bản cứng.

Các tài liệu được viết bằng cả tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, Nga, Pháp, Ả-rập, Hàn Quốc và một số ngôn ngữ khác, nên đòi hỏi phải có sự hợp tác lớn và chặt chẽ giữa các đối tác của Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ).

Điểm đặc biệt khác trong Hồ sơ Pandora đó là cung cấp thông tin từ hơn 27.000 công ty và 29.000 chủ sở hữu cuối cùng có lợi (UBO), cao gấp đôi so với số UBO được xác định trong Hồ sơ Panama.

Thống kê các định dạng tài liệu trong Hồ sơ Pandora

Hồ sơ Pandora cũng phát hiện ra mối liên kết nước ngoài của các chính trị gia và quan chức chính phủ với số lượng cao gấp đôi so với Hồ sơ Panama.

Cuộc điều tra lần này còn đưa ra hơn 330 chính trị gia và quan chức từ 90 quốc gia/ vùng lãnh thổ bao gồm 35 cựu lãnh đạo và đương nhiệm.

Hồ sơ Pandora còn bao hàm thông tin về nhiều khu vực chưa được phát hiện trong các dự án trước của ICIJ và khai thác được cả liên kết của khu vực lâu nay có ít thông tin như Belize, Síp và bang Nam Dakota (Mỹ).

Có 6 nhà cung cấp cho hồ sơ lần này là những đơn vị pháp lý (bao gồm công ty, quỹ, các đơn vị ủy thác) đã đăng ký hoạt động từ năm 1971 đến 2018.

Tờ India Express đánh giá, Hồ sơ Pandora đã cho thấy, các doanh nghiệp đã tìm ra cách hoạt động mới sau khi nhiều quốc gia buộc phải thắt chặt hoạt động đầu tư của tổ chức nước ngoài vì lo ngại rửa tiền, cung cấp tài chính cho khủng bố và trốn thuế, như thế nào.

Hồ sơ Pandora “vén bức màn” của của các doanh nghiệp, tiết lộ cách họ sử dụng các công ty ủy thác làm phương tiện để kết hợp với các công ty nước ngoài với mục đích duy nhất là bảo quản các khoản đầu tư và tài sản của các doanh nghiệp gia đình hay các tỷ phú siêu giàu.

Họ có thể thiết lập các công ty ủy thác ở những thiên đường thuế như Samoa, Belize, Panama và quần đảo Virgin thuộc Anh hoặc ở các nước như Singapore/New Zealand – những quốc gia có ưu đãi thuế tương đối và cả ở bang Nam Dakota (Mỹ).

Trang Trần (Theo ICIJ)