Cơ hội vàng để Đà Nẵng làm đường sắt đô thị

“Đây là cơ hội vàng để làm đường sắt đô thị, không làm bây giờ chắc ít có cơ hội khác để làm. Bởi vì liên quan đến việc thay đổi một thói quen rất lớn của người dân về di chuyển bằng phương tiện cá nhân”.

Đó là ý kiến của Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam tại Hội thảo về xây dựng đường sắt đô thị (ĐSĐT) do UBND TP tổ chức trong hai ngày 24 và 25-10. Hội thảo đã ghi nhận hơn 30 lượt ý kiến đóng góp của các chuyên gia về ĐSĐT trong nước và quốc tế.

Phác họa hướng tuyến ĐSĐT nối trung tâm TP Đà Nẵng - Hội An dài hơn 24 km. Ảnh: SXD

Đà Nẵng cần được hỗ trợ về chính sách

Theo ông Mario Valerio Dattola (chuyên gia đường sắt quốc tế), tại Đà Nẵng, việc định vị chiến lược các hệ thống giao thông mới cần xem xét vị trí trung tâm của sân bay và ranh giới vật lý do sông Hàn tạo ra.

Khi nghiên cứu phương án kết nối khu vực ngoại ô với trung tâm TP thông qua tàu ngoại ô hoặc tàu điện ngầm, quy hoạch giao thông đô thị cần mang tính toàn diện. Cụ thể bao gồm nhiều yếu tố như hạ tầng kỹ thuật, dự báo nhu cầu, tính khả thi về tài chính, tác động môi trường, lợi ích kinh tế - xã hội.

Các chuyên gia ĐSĐT đến từ Thâm Quyến (Trung Quốc) cho rằng, Đà Nẵng cần xây dựng mạng lưới ĐSĐT với cấp độ chức năng rõ ràng, thúc đẩy phát triển tích hợp và phối hợp đô thị. Cùng với đó phải phù hợp với không gian TP, thúc đẩy phát triển các trung tâm ngoại vi.

Xây dựng hệ thống giao thông tích hợp lấy ĐSĐT làm chủ đạo, cải thiện cấu trúc giao thông đô thị. Xây dựng hệ thống phát triển tích hợp giữa ĐSĐT và sử dụng đất, nâng cao tỉ lệ sử dụng đường sắt.

Hướng tuyến ĐSĐT nối từ ga đường sắt cao tốc Bắc - Nam về ga ĐSĐT trung tâm TP Đà Nẵng. Ảnh: SXD

Theo các chuyên gia đến từ Thâm Quyến, tháng 2-2025, Hà Nội và TP.HCM đã có Nghị quyết 188/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển ĐSĐT.

Làm đường sắt đô thị phục vụ người dân hay du khách?

Đóng góp ý kiến tại hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển, Phó Giám đốc Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM cho rằng, làm Metro nhiều tuyến nhưng khoảng cách ngắn quá thì không vận hành được. Thay vào đó, Đà Nẵng cần quy hoạch ít tuyến nhưng đi dài hơn thì sẽ hiệu quả hơn.

Ông Hiển kiến nghị Đà Nẵng ưu tiên đầu tư ba tuyến ĐSĐT. Tuyến thứ nhất nối từ ga đường sắt cao tốc Bắc - Nam về sân bay Đà Nẵng - biển Mỹ Khê - Hội An, nhằm ưu tiên phát triển du lịch trước. Tuyến thứ hai là tramway chạy dọc biển phục vụ du lịch, thứ ba là tuyến kết nối các khu công nghiệp với cảng biển.

“Đà Nẵng chưa ùn tắc giao thông nhiều, làm tuyến ngắn người dân sẽ không đi. Ở các đô thị, quãng đường nhỏ hơn 4 km thì không phương tiện nào cạnh tranh lại xe máy. Chúng ta có đầu tư gì đi nữa người dân cũng đi xe máy, do đó chỉ có chuyến đi dài mới khai thác hiệu quả”, ông Hiển phân tích.

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển, Phó Giám đốc Ban quản lý ĐSĐT TP.HCM. Ảnh: TẤN VIỆT

Các chuyên gia trong nước cũng chung nhận định và băn khoăn, Đà Nẵng làm giao thông công cộng để phục vụ du lịch hay phục vụ người dân?

Đà Nẵng khác biệt hơn so với Hà Nội, TP.HCM vì mật độ dân số thấp hơn. TP định hướng phát triển về tài chính, du lịch, vậy phải đặt thêm một câu hỏi nữa là khách du lịch có đi metro từ sân bay đến khách sạn không?

Kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam cho hay, một bài toán mâu thuẫn là muốn người dân sử dụng giao thông công cộng phải hạn chế phương tiện cá nhân. Nhưng hạn chế phương tiện cá nhân mà chưa có hệ thống giao thông công cộng thì không được.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Quang Nam. Ảnh: TẤN VIỆT

Theo ông Nam, đây là hội thảo mang tính khởi động cho chiến lược phát triển ĐSĐT của Đà Nẵng.

“Chúng tôi kiên trì đi theo định hướng phát triển Đà Nẵng là đô thị đường sắt đa tầng, nhẹ, linh hoạt, tập trung tuyến sân bay Đà Nẵng – Hội An – sân bay Chu Lai”, ông Nam nói.

Đà Nẵng cũng sẽ nghiên cứu kết nối Đông - Tây để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, du lịch sinh thái khu vực miền núi. Tùy theo hướng tuyến sẽ lựa chọn công nghệ và phương thức vận tải phù hợp.

Tấn Việt