Cơ hội mới phát triển ngành chè Thái Nguyên

Thái Nguyên có nhiều vùng chè trùng điệp, đẹp mắt, tiềm năng lớn để phát triển du lịch cộng đồng.

Giá trị của chè chưa được phát huy hiệu quả

Tỉnh Thái Nguyên hiện có khoảng 24 nghìn ha chè, trong đó chủ yếu tập trung ở khu vực phía nam tỉnh, trong đó có những vùng chè ngon nổi tiếng như Tân Cương, La Bằng, Trại Cài, Khe Cốc, thường gọi là “Tứ đại danh trà” cùng hội tụ, lan tỏa danh xưng “Đệ nhất danh trà” Thái Nguyên.

Ở Thái Nguyên, có những vùng chè mang lại giá trị doanh thu 700 triệu đến một tỷ đồng/năm nhờ thổ nhưỡng, khí hậu đặc thù, sản xuất chè truyền thống, kinh nghiệm nhiều đời và ứng dụng khoa học kỹ thuật. Năm 2024, chè mang lại giá trị khoảng 14,8 tỷ đồng, đây là nguồn thu rất lớn cho hàng trăm nghìn hộ dân, các hợp tác xã, các cơ sở chế biến, kinh doanh, thương mại mà không cây trồng nào trên địa bàn tỉnh đạt tới.

Chè Thái Nguyên có đặc trưng màu nước xanh, vị ngọt hậu, hương thơm dịu rất dễ phân biệt với các loại chè khác. Đây là lợi thế cạnh tranh, góp phần ổn định sinh kế cho hàng chục nghìn hộ dân, giảm hộ nghèo, làm giàu cho người dân khu vực nông thôn, phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, nhìn vào thực tiễn, tiềm năng và giá trị của chè Thái Nguyên chưa được khai thác triệt để khi sản xuất, kinh doanh chè còn mang tính chất truyền thống, chủ yếu vẫn là chè xanh, chế biến sản phẩm từ chè còn đơn điệu. Chủ thể lớn nhất của sản xuất chè vẫn là hộ gia đình, quy mô nhỏ lẻ, manh mún; liên kết giữa người trồng chè, hợp tác xã và doanh nghiệp quy mô nhỏ.

Đầu tư, ứng dụng khoa học-kỹ thuật sản xuất và chế biến chè chưa đồng đều; nhiều hộ nông dân trồng, chăm sóc, chế biến chè theo kinh nghiệm, thủ công dẫn đến chất lượng sản phẩm không đồng nhất, ảnh hưởng đến thương hiệu chè Thái Nguyên, ảnh hưởng cạnh tranh ở thị trường.

Hợp tác xã Chè Hảo Đạt ở xã Tân Cương kỳ vọng các chính sách của tỉnh Thái Nguyên sẽ là "cú huých" phát triển ngành chè.

Việc xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm, truy xuất nguồn gốc còn hạn chế. Sản phẩm chế biến sâu, đa dạng từ chè, như trà túi, trà hòa tan, đồ uống đóng chai, thực phẩm, mỹ phẩm còn quá ít, đơn điệu, chưa đáp ứng nhu cầu đa dạng nên giá trị gia tăng từ chè còn thấp. Du lịch vùng chè dù đã được đánh thức, nhưng đơn điệu, hạ tầng kỹ thuật, thiếu dịch vụ tương ứng.

Động lực chuyển đổi, gia tăng giá trị

Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 và các nghị quyết, chủ trương liên quan, đầu năm 2025 Tỉnh ủy Thái Nguyên ban hành Nghị quyết chuyên đề phát triển ngành chè, Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ phát triển ngành chè của Thái Nguyên giai đoạn 2025- 2030. Đây được coi là động lực quan trọng, được kỳ vọng sẽ đưa ngành chè Thái Nguyên có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên dự kiến hỗ trợ hơn 500 tỷ đồng cho ngành chè, như người dân sẽ được hỗ trợ toàn bộ chi phí khi trồng mới hoặc thay thế giống chè cũ, hỗ trợ tới 70% chi phí phân bón hữu cơ, vi sinh trong năm đầu; hỗ trợ 100% kinh phí chứng nhận lần đầu tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ… Đặc biệt, việc hỗ trợ duy trì quá trình chuyển đổi sang hữu cơ trong 3 năm sẽ giúp nông dân giảm bớt gánh nặng chi phí, yên tâm sản xuất theo tiêu chuẩn cao.

Các hợp tác xã, doanh nghiệp được hỗ trợ chi phí xây dựng hệ thống tưới thông minh, chi phí mua máy móc chế biến hiện đại. Những hỗ trợ này không chỉ nâng cao năng suất, giảm chi phí, mà còn bảo đảm chất lượng chè đồng đều, củng cố, phát triển thương hiệu.

Hợp tác xã Chè Hảo Đạt xây dựng được thương hiệu của riêng mình.

Tỉnh Thái Nguyên cũng hỗ trợ chi phí cấp mã vùng trồng, tem điện tử, đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, phát triển sản phẩm OCOP nhằm nâng tầm thương hiệu “Đệ nhất danh trà”; hỗ trợ hoạt động chủ thể ngành chè quảng bá, tham gia hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước; khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái gắn với vùng chè.

Chính sách hỗ trợ của tỉnh tác động toàn diện tới ngành chè Thái Nguyên. Nông dân, các hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, kinh doanh chè trong tỉnh coi đây là “cú huých” cho ngành chè phát triển, khi được triển khai quyết liệt, đồng bộ, bài bản, tâm huyết thì không chỉ cung cấp cho xã hội nhiều sản phẩm chè, chế biến từ chè có chất lượng mà còn kỳ vọng đến năm 2030, sản phẩm từ cây chè mang lại giá trị 25 nghìn tỷ đồng, là nguồn thu lớn nhất mang lại cho phần đông dân cư trên địa bàn tỉnh.

THẾ BÌNH