CIO và cảnh sát mâu thuẫn trong thi hành lệnh bắt giữ Tổng thống Hàn Quốc

CIO viện đến cảnh sát

Phía cơ quan cảnh sát cho biết cuối ngày 5.1, CIO đã gửi công văn yêu cầu họ tiếp quản việc thi hành lệnh bắt giữ ông Yoon sau khi nỗ lực bắt giữ của họ bất thành. Lệnh này có hiệu lực đến nửa đêm ngày 6.1. CIO khẳng định yêu cầu của họ tuân thủ các quy tắc bao gồm Bộ luật Tố tụng Hình sự. Điều 81 quy định lệnh bắt giữ "sẽ được thực hiện bởi một cảnh sát tư pháp theo chỉ đạo của công tố viên".

Các điều tra viên CIO tiến vào tư dinh tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol để thực thi lệnh bắt giữ Yoon Suk-yeol, tại Seoul ngày 3.1. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Điều này có nghĩa là cơ quan điều tra không còn có ý định tham gia vào quá trình đột nhập vào nhà riêng của Tổng thống Yoon để bắt giữ ông, người đã bị luận tội vào ngày 14.12, vài tuần sau khi áp đặt thiết quân luật vào ngày 3.12.

Theo ông Lee Jae-seung, Phó Giám đốc CIO, việc họ rút lui và chuyển quyền bắt giữ sang cảnh sát sẽ đơn giản hóa quá trình bắt giữ Tổng thống.

Trước đó, ngày 3.1, CIO đã huy động cảnh sát tiến hành cuộc đột nhập vào dinh thự của Tổng thống, định khám xét và bắt giữ ông Yoon nhưng đã vấp phải phản kháng dữ dội từ Cơ quan An ninh tổng thống (PSS).

"Chúng tôi từng cho rằng Văn phòng Tổng thống sẽ hợp tác với các thủ tục pháp lý trước khi lệnh bắt giữ 7 ngày hết hạn, nhưng chúng tôi đã gặp phải một tình huống mà chúng tôi không bao giờ lường trước được", ông Lee nói và cho biết thêm rằng khoảng 50 nhân viên trong CIO đã tiếp cận được nơi ở của Yoon nhưng lại bị lực lượng bảo vệ của Tổng thống Yoon với gần 200 người ngăn chặn.

CIO cũng đã gửi yêu cầu tới quyền Tổng thống Choi Sang-mok đề nghị PSS hợp tác thực hiện lệnh bắt giữ, nhưng chưa có phản hồi chính thức. Ông Lee cho biết, do không thể chờ đợi phản hồi, CIO đã quyết định giao phó việc thi hành lệnh cho cảnh sát. Điều này sẽ giúp tiến hành các trình tự thủ tục liên quan một cách nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh CIO sẽ không chuyển việc điều tra cho cơ quan cảnh sát. Trong trường hợp Tổng thống Yoon bị bắt giữ, cơ quan này sẽ thẩm vấn ông Yoon tại văn phòng của CIO.

Cảnh sát bác bỏ yêu cầu bắt giữ

Tuy nhiên, vào sáng 6.1, cơ quan điều tra của cảnh sát đã bác bỏ yêu cầu của CIO. Phát biểu trong buổi họp báo vào chiều 6.1, ông Baek Dong-heum, quan chức cảnh sát cấp cao phụ trách cuộc điều tra về lệnh thiết quân luật trên, cho biết: "Sau khi đánh giá nội bộ về vấn đề pháp lý, chúng tôi xác định rằng công văn chính thức của CIO về yêu cầu thực thi gây ra vấn đề tranh cãi pháp lý. Chúng tôi sẽ tiếp tục tham vấn với CIO về việc thi hành lệnh bắt giữ". Do đó, về cơ bản, cơ quan cảnh sát đã từ chối yêu cầu trên.

Một viên chức giấu tên của Văn phòng Điều tra Quốc gia nói rằng các công tố viên của CIO không có thẩm quyền chỉ đạo cảnh sát thực hiện lệnh bắt giữ. Điều này bắt nguồn từ cuộc cải cách dịch vụ công tố từ thời chính quyền Moon Jae-in đã hạn chế quyền hạn của công tố viên. Ông này cũng cho rằng, nỗ lực đột nhập vào tư dinh của Tổng thống Yoon theo yêu cầu của CIO có thể được hiểu là hành vi lạm dụng quyền lực và cảnh sát có thể bị cáo buộc hành vi này.

CIO và cảnh sát liệu có vượt quyền?

Sự việc này xảy ra khoảng một tháng sau khi nhóm điều tra chung được thành lập vào ngày 11.12. Nhóm điều tra đã triệu tập ông Yoon tới thẩm vấn 3 lần nhưng đều bị từ chối vì ông cho rằng về mặt kỹ thuật, cơ quan này không được phép điều tra các cáo buộc nổi loạn mà Tổng thống Hàn Quốc bị cáo buộc hiện nay.

CIO, bao gồm khoảng 50 công tố viên và điều tra viên kết hợp, có thẩm quyền nộp đơn xin lệnh với tòa án. Tuy nhiên, cảnh sát không được phép làm như vậy một mình mà thay vào đó phải làm việc với các công tố viên để xin lệnh.

Nhưng CIO cũng có những hạn chế riêng. Phạm vi điều tra của cơ quan này theo quy định trong Đạo luật về việc thành lập và hoạt động của CIO, không bao gồm hành vi nổi loạn mà chỉ bao gồm hành vi tham nhũng. Hơn nữa, CIO không có quyền truy tố các viên chức như Tổng thống, nghĩa là CIO phải chuyển vụ việc cho bên công tố tại một giai đoạn nhất định của cuộc điều tra.

Có thông tin cho rằng, cảnh sát đã bày tỏ ý định tước quyền điều tra của CIO. Đại biểu Ahn Cheol-soo của Đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền cũng phát biểu với các phóng viên hôm 6.1 rằng cảnh sát nên nắm quyền điều tra và CIO nên nhường bước, vì "tính hợp pháp về mặt thủ tục" trong khi vẫn tuân thủ luật pháp và Hiến pháp khi xử lý vụ án của Tổng thống.

CIO sẽ gia hạn lệnh bắt giữ?

Phó Giám đốc CIO cho biết, CIO đang có kế hoạch xin gia hạn lệnh bắt giữ trước khi lệnh này hết hạn vào lúc nửa đêm ngày 6.1. Luật sư của Tổng thống Yoon, ông Yun Gap-keun, đã ngay lập tức phản đối quyết định đề nghị cảnh sát thực hiện lệnh bắt giữ của CIO. Ông cho biết: "Cách thức điều tra thiếu căn cứ pháp lý của CIO làm dấy lên nghi ngờ về trình độ và năng lực của cơ quan này với tư cách là một cơ quan nhà nước".

Bên cạnh đó, yêu cầu cảnh sát thực hiện lệnh bắt nêu trên của CIO cũng đang gây ra những nghi ngờ trong nội bộ cảnh sát khi cho rằng CIO đang cố gắng đẩy trách nhiệm sau khi không thể thực hiện lệnh bắt trong tuần trước.

Nỗ lực bắt giữ một tổng thống đương nhiệm của CIO là chưa từng có tiền lệ tại Hàn Quốc và đã thu hút hàng nghìn người biểu tình đến tụ tập gần dinh thự của Tổng thống Yoon vào tuần trước. Đến ngày 6.1, các cuộc biểu tình kể cả ủng hộ và phản đối Tổng thống Yoon vẫn tiếp tục diễn ra, trong đó nhiều người đã ngủ ngoài trời trong thời tiết dưới 0 độ.

Quỳnh Vũ (Theo Korea Herald)