Chuyên gia cảnh báo 'điểm mù chiến lược' nguy hiểm về quốc phòng của Anh

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Washington DC., ngày 27/2/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo tờ Politico ngày 2/6, chính phủ Anh đang chuẩn bị công bố Báo cáo rà soát Quốc phòng Chiến lược (SDR) mới nhằm xác định các mối đe dọa chủ yếu đối với an ninh quốc gia và phương án ứng phó. Tài liệu này dự kiến sẽ phân bổ hơn 1 tỷ bảng Anh (khoảng 1,27 tỷ USD) để đầu tư cho công nghệ hỗ trợ ra quyết định chiến lược, đồng thời tổng kết các bài học quân sự từ cuộc chiến Ukraine. Tuy nhiên, nhiệm vụ khó khăn nhất là làm rõ vị thế của Anh trong trật tự an ninh quốc tế đang thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là vai trò của Mỹ.

Chính quyền Thủ tướng Keir Starmer, Bộ trưởng Quốc phòng John Healey và nhiều quan chức cấp cao tiếp tục nhấn mạnh mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương bền chặt, tránh đề cập khả năng thay đổi trong cách tiếp cận an ninh của Anh. Tuy nhiên, một số nghị sĩ và chuyên gia cảnh báo đây là một "điểm mù chiến lược" nguy hiểm, khi chính sách của ông Trump có thể dẫn tới thay đổi căn bản trong liên minh giữa Anh và Mỹ.

Ông Malcolm Chalmers, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia (RUSI), cho rằng Anh cần xem xét tăng cường hợp tác với các đồng minh châu Âu nhằm giảm thiểu rủi ro trước khả năng Mỹ thu hẹp cam kết đối với khu vực. Cùng quan điểm, Giáo sư Patrick Porter thuộc Đại học Birmingham nhận định sự điều chỉnh trong chiến lược của Mỹ đã bắt đầu từ trước, và nhiệm kỳ của Tổng thống Trump chỉ khiến xu hướng này trở nên rõ rệt hơn.

Bà Fiona Hill, cựu cố vấn của ông Trump về Nga và hiện là thành viên nhóm biên soạn SDR, cũng cảnh báo về khả năng xảy ra “đứt gãy thực sự” trong quan hệ giữa Mỹ và các đồng minh, nếu Washington tiếp tục giảm vai trò quốc tế.

Trong khi đó, Anh vẫn phụ thuộc đáng kể vào Mỹ trong nhiều lĩnh vực cốt lõi như chia sẻ thông tin tình báo, lực lượng răn đe hạt nhân và tiêm kích tàng hình F-35. Một số nghị sĩ như ông Mike Martin thuộc đảng Dân chủ Tự do cho rằng London cần rà soát lại cơ chế chia sẻ tình báo với Mỹ sau vụ rò rỉ dữ liệu được gọi là Signalgate. Một nghị sĩ khác đề xuất chính phủ cần công khai và nội bộ thảo luận về hình mẫu phòng thủ độc lập hơn cho nước Anh trong tương lai.

Tuy nhiên, những ý kiến này chưa nhận được sự hưởng ứng rộng rãi từ giới chức cấp cao. Đại sứ Anh tại Mỹ Peter Mandelson trong một bài phát biểu gần đây cho rằng chính sách của ông Trump là lời nhắc nhở cần thiết để châu Âu chủ động hơn về quốc phòng, nhưng vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng không thể tách rời của quan hệ với Washington.

Viễn cảnh Mỹ thu hẹp các cam kết truyền thống đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với các đồng minh NATO, trong đó có Anh. Ông Nick Witney, thành viên cấp cao của Hội đồng Đối ngoại châu Âu (ECFR), nhận định hiện chưa có một cơ chế phối hợp hiệu quả nào giữa các quốc gia phương Tây nhằm xác định và triển khai các ưu tiên chiến lược chung. Ông nhấn mạnh: “Ai cũng nói cần tự gánh vác trách nhiệm, nhưng lại thiếu một diễn đàn tập thể để cùng hành động”.

Mặc dù nhiều quốc gia châu Âu, bao gồm cả Anh, đã tuyên bố tăng chi tiêu quốc phòng, các chuyên gia cảnh báo rằng việc thiếu sự phối hợp có thể dẫn đến phân bổ nguồn lực kém hiệu quả. Ngoại trừ sáng kiến Tấn công Tầm xa châu Âu, hợp tác quốc phòng giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU) vẫn còn hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh London hiện không được tiếp cận các quỹ quốc phòng chung của EU.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc