Chuyên gia bàn về tác động mức thuế 25% ông Trump áp lên thép và nhôm nhập khẩu

Ngày 10-2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký quyết định áp thuế 25% đối với các mặt hàng thép và nhôm từ tất cả các nước nhập khẩu vào Mỹ.

Theo tờ The Washington Post, biện pháp này giúp bảo vệ một số công ty trong nước trước sự cạnh tranh từ nước ngoài nhưng đồng thời cũng làm tăng chi phí ở nhiều lĩnh vực khác.

Vậy đâu là những bên hưởng lợi và chịu thiệt từ quyết định thương mại mới của chính quyền ông Trump?

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: BLOOMBERG

Các nhà cung cấp thép và nhôm tại Mỹ

Việc áp thuế nhập khẩu khiến giá hàng ngoại tăng, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Mỹ cạnh tranh tốt hơn khi thép từ các đối tác thương mại như Canada, Brazil và Mexico trở nên đắt đỏ hơn đáng kể.

Ngay sau thông báo, cổ phiếu của một số công ty thép Mỹ tăng mạnh. Cổ phiếu của công ty Nucor và Steel Dynamics lần lượt tăng 5,5% và 4,9% vào cuối phiên giao dịch ngày 10-2, cổ phiếu của công ty Cleveland-Cliffs tăng gần 18%. Cổ phiếu công ty United States Steel Corporation cũng tăng gần 5%, còn nhà sản xuất nhôm Alcoa tăng khoảng 2%.

Ông Philip Bell - Chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất Thép (Mỹ) - cho rằng mức thuế này sẽ giúp tạo ra một sân chơi công bằng hơn cho các nhà sản xuất trong nước, đồng thời bác bỏ ý kiến rằng biện pháp này chỉ làm tăng chi phí mà không tạo thêm nhiều việc làm trong ngành.

“Khi áp thuế trên tất cả các phân khúc sản phẩm, chắc chắn sẽ có tác động ngắn hạn. Nhưng với mức thuế áp dụng cụ thể cho từng sản phẩm như thép và nhôm, tác động dài hạn lên việc làm và giá tiêu dùng vẫn còn chưa chắc” - ông Bell nói với The Washington Post.

Theo ông Bell, mức thuế 25% đối với lượng thép sử dụng trong một chiếc ô tô trị giá 40.000 USD chỉ khiến giá xe tăng thêm 1-2%. Ông Bell cũng lập luận rằng mỗi công việc trong ngành thép sẽ tạo ra nhiều việc làm liên quan, từ nhà thầu xây dựng, kỹ sư đến cả những xe bán đồ ăn phục vụ công nhân tại nhà máy thép.

Trong khi đó, Chủ tịch Liên đoàn Công nhân Thép Quốc tế Mỹ - ông David McCall, cần phân biệt giữa các đối tác thương mại “đáng tin cậy” như Canada và những nước bị cáo buộc phá giá để chiếm lĩnh thị trường toàn cầu.

“Công đoàn của chúng tôi hoan nghênh nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc kiểm soát tình trạng dư thừa sản lượng toàn cầu, điều đã cho phép các nước như Trung Quốc tràn ngập thị trường bằng sản phẩm kém cạnh tranh và khiến lượng nhập khẩu vào Mỹ tăng vọt, đặc biệt từ Mexico. Nhưng Canada không phải là vấn đề” - ông McCall nêu quan điểm.

Người tiêu dùng

Thép và nhôm được sử dụng trong nhiều sản phẩm, đồng nghĩa với việc thuế nhập khẩu cao hơn cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng.

Tuy nhiên, chưa rõ mức độ và thời gian người tiêu dùng sẽ cảm nhận được tác động này. Theo GS kinh tế Lydia Cox của ĐH Wisconsin-Madison (Mỹ), điều này còn phụ thuộc vào lượng thép hoặc nhôm được sử dụng trong từng sản phẩm.

Nữ chuyên gia cũng cho rằng việc chi phí tăng thêm có được chuyển hoàn toàn sang khách hàng hay không còn tùy vào quyết định của doanh nghiệp. “Nếu chi phí sản xuất của bạn tăng thêm 25%, giá thành sản phẩm có thể tăng đáng kể” - bà Cox giải thích.

Thay vào đó, những bên bị ảnh hưởng đầu tiên sẽ là doanh nghiệp và nhà sản xuất - những đơn vị mua thép và nhôm với số lượng lớn, theo GS kinh tế Douglas Irwin của ĐH Dartmouth (Mỹ).

Nhà máy thép Edgar Thomson ở bang Pennsylvania (Mỹ). Ảnh: THE WASHINGTON POST

Các nhà sản xuất tại Mỹ

Một phân tích năm 2018 của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ) – một tổ chức nghiên cứu phi đảng phái – về chính sách thuế thép trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump cho thấy biện pháp này tạo ra việc làm nhưng cũng khiến các doanh nghiệp Mỹ chịu tác động khi mua thép nhập khẩu.

Báo cáo kết luận rằng mức thuế 25% khi đó đã giúp tạo ra khoảng 8.700 việc làm và mang về khoảng 2,4 tỉ USD lợi nhuận trước thuế cho các công ty thép. Tuy nhiên, các ngành công nghiệp trong nước phải trả thêm 5,6 tỉ USD để mua thép.

Ông Gary Hufbauer - nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Peterson và đồng tác giả nghiên cứu - nhận định rằng đợt áp thuế lần này khó có thể tạo thêm nhiều việc làm, vì các mức thuế này chủ yếu thay thế các hạn ngạch mà một số công ty đã áp dụng để giới hạn lượng hàng xuất khẩu vào Mỹ. Ông. Hufbauer cảnh báo rằng việc leo thang chiến tranh thương mại theo cách này sẽ dẫn đến các biện pháp trả đũa nhắm vào một số sản phẩm và doanh nghiệp Mỹ.

Các nhà xuất khẩu Mỹ

Một số ngành công nghiệp Mỹ xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài cũng có thể chịu tác động từ đợt áp thuế mới của Tổng thống Trump, do các quốc gia khác có thể đáp trả bằng các biện pháp trả đũa, theo GS Douglas Irwin.

Vị chuyên gia lấy xuất khẩu nông sản làm ví dụ, vì các nước có thể dễ dàng tìm nguồn thay thế cho đậu nành, lúa mì và các sản phẩm nông nghiệp khác từ các thị trường khác.

Điều này đã từng xảy ra trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

“Chính quyền ông Trump khi đó buộc phải tung ra gói cứu trợ cho nông dân và ngành nông nghiệp Mỹ” - GS Michael Klein của ĐH Tufts (Mỹ) nhận xét.

THẢO VY