Chuyện gì sẽ xảy ra nếu một người thiệt mạng ngoài không gian?

Kể từ khi con người bắt đầu thám hiểm không gian cách đây hơn 60 năm, đã có 20 người thiệt mạng lúc làm nhiệm vụ. 14 người trong số đó thuộc về hai thảm họa nổ tàu con thoi của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) trong các năm 1986 và 2003. 3 người còn lại là phi hành gia Liên Xô, hy sinh trong nhiệm vụ Soyuz 11 hồi năm 1971. 3 người còn lại là các phi hành gia đã thiệt mạng trong vụ tàu Apollo 1 cháy trên bệ phóng hồi năm 1967.

Xét về độ phức tạp của các sứ mệnh không gian có người lái, con số thương vong thực ra là khá ít. Tuy nhiên, NASA đang chuẩn bị đưa người lên Mặt trăng vào năm 2025 và có kế hoạch đưa người lên sao Hỏa trong thập kỷ tới.

Các chuyến bay thương mại vào không gian cũng đang dần trở nên phổ biến. Và khi việc du hành không gian ngày càng thường xuyên hơn, khả năng có người tử vong trong quá trình này cũng trở thành hiện thực mà chúng ta phải đối mặt.

Vì vậy, một câu hỏi u ám nhưng cần thiết được đặt ra: Nếu có người chết ngoài không gian – chuyện gì sẽ xảy ra với thi thể đó.

Chết trên Mặt Trăng hoặc Sao Hỏa

Với tư cách là một chuyên gia nghiên cứu cách thức bảo vệ sức khỏe của phi hành gia – bác sĩ Emmanuel Urquieta và nhóm của ông tại Viện Nghiên cứu Chuyển giao vì Sức khỏe Không gian đã tập trung tìm ra cách thức giúp các nhà du hành có sức khỏe tốt nhất để thực hiện các nhiệm vụ ngoài Trái đất.

Theo ông, hiện nay, nếu có người thiệt mạng trong lúc thực hiện nhiệm vụ tại quỹ đạo thấp của Trái đất – chẳng hạn trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) – phi hành đoàn có thể đưa thi thể về mặt đất chỉ trong vài giờ, nhờ tàu vũ trụ.

Nếu trường hợp cái chết xảy ra trên Mặt trăng, việc đưa thi thể về Trái đất cũng chỉ mất vài ngày. NASA đã có các quy trình xử lý cụ thể cho tình huống này.

Vì thời gian đưa thi thể về nhanh chóng, nên việc bảo quản thi thể không phải là mối lo lớn nhất. Thay vào đó, ưu tiên hàng đầu là đảm bảo sự an toàn và khả năng trở lại của những thành viên còn sống.

Tuy nhiên, nếu một phi hành gia tử vong trong chuyến bay dài hàng trăm triệu km tới sao Hỏa thì sẽ khác hoàn toàn.

Trong tình huống đó, phi hành đoàn khó có thể quay về giữa chừng. Thay vào đó, thi thể sẽ được giữ lại và đưa về cùng phi hành đoàn sau khi nhiệm vụ hoàn thành - nghĩa là có thể sau vài năm kể từ khi cái chết xảy ra.

Trong thời gian đó, thi thể có thể được bảo quản trong một khoang riêng biệt hoặc túi đựng chuyên dụng. Nhiệt độ và độ ẩm ổn định bên trong tàu vũ trụ có thể hỗ trợ việc bảo quản thi thể.

Nhưng kịch bản này chỉ áp dụng nếu cái chết xảy ra trong môi trường có áp suất – như trong trạm vũ trụ hoặc tàu không gian.

Cái chết trong không gian

Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu một người bước ra ngoài không gian mà không mặc bộ đồ vũ trụ?

Theo bác sĩ Emmanuel Urquieta, câu trả lời là người đó sẽ chết gần như ngay lập tức. Áp suất giảm đột ngột và tiếp xúc với môi trường chân không sẽ khiến họ không thể thở được. Ngoài ra, máu cùng các chất lỏng trong cơ thể họ sẽ sôi lên do áp suất bằng không.

Vậy nếu phi hành gia bước ra bề mặt Mặt trăng hoặc sao Hỏa mà không có đồ bảo hộ thì chuyện gì sẽ xảy ra?

Hiện nay Mặt trăng gần như không có bầu khí quyển – thực tế nó chỉ có một lớp khí rất mỏng. Trong khi đó, Sao Hỏa có khí quyển mỏng hơn rất nhiều so với Trái đất, và gần như không có oxy. Vì vậy trong cả hai trường hợp, người không mặc đồ phi hành gia vẫn nhận kết cục tương tự như khi họ ở ngoài không gian: tử vong lập tức do ngạt thở và sôi máu.

Giả sử phi hành gia tử vong sau khi hạ cánh và làm việc trên bề mặt sao Hỏa, công tác xử lý thi thể thế nào?

Theo Emmanuel Urquieta, hỏa táng là điều không khả thi, vì tiêu tốn quá nhiều năng lượng, trong khi nguồn lực trên sao Hỏa là rất hạn chế. Chôn cất cũng không phải là phương án tốt, bởi vì vi khuẩn và sinh vật trong cơ thể có thể làm ô nhiễm bề mặt hành tinh này.

Thay vào đó, các thành viên còn lại có thể bảo quản thi thể trong túi đựng chuyên dụng cho đến khi có thể mang về Trái đất.

Hiện vẫn còn rất nhiều điều chưa biết về cách con người sẽ đối mặt với cái chết trong không gian. Vấn đề không chỉ là xử lý thi thể.

Quan trọng không kém là giúp các thành viên còn sống đối mặt với mất mát, và hỗ trợ gia đình người đã khuất ở Trái đất. Những yếu tố tâm lý, tình cảm và đạo đức cũng đóng vai trò lớn trong việc đối phó với tình huống tử vong.

Nhưng để thực sự định cư trên các thế giới khác – từ Mặt trăng, sao Hỏa cho đến các hành tinh xa hơn – thì những kịch bản u ám này cần được chuẩn bị và lập kế hoạch ứng phó ngay từ bây giờ.

Vietnam+