Chuyển đổi số trong lĩnh vực công nghiệp dầu khí (Kỳ cuối)

Khảo sát cho thấy, hiện nay, tất cả các công ty dầu khí lớn đang đầu tư vào mọi công nghệ tiên tiến trên thực tế. Và bởi dầu khí là lĩnh vực tập trung vào giải pháp thay vì tập trung vào công nghệ tiên tiến nên các công ty dầu khí hàng đầu đang tập trung vào nhiều loại công nghệ đổi mới sáng tạo góp phần đạt được các giải pháp hiệu quả nhất có thể. Tất cả những giải pháp sáng tạo giúp doanh nghiệp dầu khí cắt giảm chi phí, gia tăng hiệu quả, cải thiện chương trình đào tạo và tạo ra môi trường đào tạo an toàn và hấp dẫn.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, với các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ (SMEs), câu chuyện chuyển đổi số lại có phần khiêm tốn do chi phí vốn đầu tư tài chính cao liên quan đến việc nâng cấp và ứng dụng công nghệ tiên tiến, các SMEs đều thận trọng và bảo thủ hơn với chuyển đổi số. Sự tiến bộ về cảm biến thông minh và sự phát triển của Internet vạn vật (IoT) đã được các SMEs tận dụng. Việc phân tích dữ liệu lớn đã thâm nhập vào các công ty dầu khí thuộc mọi quy mô và ở mọi giai đoạn của lĩnh vực dầu khí. Hiện cả hai nhà cung cấp dịch vụ thượng nguồn đều nhận thấy robotics có tác động tiềm tàng lớn trong tương lai.

Nhìn rộng ra các lĩnh vực công nghiệp khác, hiện có bốn khu vực hàng đầu trong lĩnh vực chuyển đổi số cần được làm sáng tỏ các giải pháp và công nghệ chủ chốt nổi bật nhất được sử dụng trong các lĩnh vực này, đồng thời xem xét các công nghệ tiên tiến có thể được ứng dụng trong lĩnh vực dầu khí, bao gồm:

Dịch vụ tài chính: Tự động hóa quy trình bằng robotics tự động hóa sản xuất (Robotic Process Automation -PA): RPA là một ứng dụng công nghệ nhằm mục đích tự động hóa các quy trình kinh doanh bằng cách xác định một bộ hướng dẫn để “bot” thực hiện các nhiệm vụ như là một ứng dụng phần mềm dành riêng để mô phỏng hành vi của con người. Lợi ích hàng đầu của RPA là cắt giảm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và giảm thiểu rủi ro cũng như cải thiện quy trình nội bộ.

Trong lĩnh vực sản xuất, với vấn đề đổi mới bảo trì dự kiến (Predictive Maintenance Innovation-PMI), các nhà sản xuất dầu khí thường lên lịch bảo trì định kỳ cho thiết bị máy móc. Nhưng thời gian ngừng hoạt động của thiết bị máy móc này là rất tốn kém. Tuy nhiên, với công nghệ đổi mới bảo trì dự kiến, thiết bị máy móc được trang bị cảm biến thông minh để thông báo cho người lao động nếu cần được bảo trì, đồng thời cũng đưa ra những dự đoán các sự cố cơ học ngay cả trước khi chúng xảy ra.

Việc sử dụng công nghệ in 3D giúp các công ty dầu khí tạo ra các nguyên mẫu nhanh hơn và rẻ hơn. Hơn thế nữa, những đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực này đã cắt giảm gần một nửa chi phí, đồng thời đem lại hiệu suất tăng gấp đôi, trong đó, lĩnh vực hàng không vũ trụ và sản xuất xe ô-tô là những lĩnh vực hàng đầu sử dụng công nghệ tiên tiến này.

Chăm sóc sức khỏe y tế: Cổng thông tin bệnh nhân là một trong những công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe y tế và là nền tảng nơi bệnh nhân có thể quản lý các dịch vụ y tế của họ, ví dụ như truy cập hồ sơ sức khỏe, đặt lịch hẹn thăm khám, liên hệ với bác sĩ, v.v. Một cuộc khảo sát về hệ thống y tế cho thấy có tới 82% số người tham gia thăm dò khảo sát khi được hỏi cho biết họ luôn coi cổng thông tin bệnh nhân là một trong những công nghệ chính để thu hút bệnh nhân đến thăm khám và điều trị tại các cơ sở y tế.

Trong lĩnh vực giao thông vận tải, vận đơn hàng không điện tử (e-AWB) là phiên bản kỹ thuật số được tiêu chuẩn hóa của vận đơn hàng không giấy hiện hành, và là một tài liệu hàng hóa hàng không quan trọng cấu thành hợp đồng vận chuyển giữa “người gửi hàng”' và “người vận chuyển”. Hiện công nghệ e-AWB cắt giảm được chi phí do loại bỏ AWB giấy, đồng thời nó cũng cải thiện độ chính xác và khả năng hiển thị của dữ liệu AWB cũng như giảm độ trễ xử lý do AWB giấy bị thiếu hoặc không đọc được gây ra.

Hậu cần dựa trên đám mây cũng là công nghệ, giải pháp đáng chú ý trong lĩnh vực giao thông vận tải có thể được ứng dụng vào công nghiệp dầu khí. Bằng cách đưa công nghệ hậu cần dựa trên đám mây vào quản lý vận tải và hậu cần, các tổ chức dầu khí có thể đạt được hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Hậu cần đám mây sẽ giúp các công ty dầu khí theo dõi phương tiện theo thời gian thực, lập kế hoạch không gian hậu cần và quản lý bán vé trực tuyến.

Nhìn chung, hiện các lĩnh vực công nghiệp hàng đầu đang sử dụng hầu hết các công nghệ chuyển đổi số. Tuy nhiên, mỗi lĩnh vực lại đang tập trung chủ yếu vào yếu tố đang biến đổi đáng kể và đặt chúng lên hàng đầu trong làn sóng kỹ thuật số: Trong dịch vụ tài chính, trọng tâm là cải thiện quy trình kinh doanh tài chính bằng cách sử dụng tự động hóa quy trình bằng robotics (RPA). Trong sản xuất, trọng tâm là dữ liệu lớn để tăng cường khả năng phát hiện lỗi và bảo trì dự kiến. Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe y tế, trọng tâm là blockchain và đám mây để tự động hóa các quy trình và hỗ trợ hành trình của bệnh nhân thông qua nền tảng kỹ thuật số. Trong lĩnh vực giao thông vận tải, trọng tâm là IoT và hệ thống đám mây nhằm mục đích theo dõi và truy tìm phương tiện di chuyển.

Vậy những gì cần nhân rộng trong lĩnh vực dầu khí? Đối với những khoản đầu tư lớn mà các tập đoàn dầu khí lớn trên thế giới đang thực hiện chuyển đổi số, điều này đã làm hạn chế ở một mức độ nào đó những gì có thể được nhân rộng từ các lĩnh vực công nghiệp hàng đầu. Tuy nhiên, trường hợp của các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ phần lớn lại khác bởi vì họ còn nhiều điều cần khác nữa phải học hỏi.

Hướng tới tương lai?

Giải quyết môi trường đang thay đổi: Lĩnh vực dầu khí hiện đang phải đối mặt với tương lai của một thế giới đang phát triển nhanh chóng. Những thách thức môi trường do tác động của biến đổi khí hậu đòi hỏi lĩnh vực công nghiệp này phải luôn được trang bị những công cụ cần thiết để vượt qua những thách thức cấp bách đó. Do vậy, chuyển đổi số có thể được ứng dụng sớm như một phần của bộ công cụ rộng lớn hơn nhằm giải quyết các yêu cầu môi trường đang luôn thay đổi. Khi chuyển đổi số giúp các doanh nghiệp dầu khí cắt giảm chi phí, đẩy lợi nhuận tăng dần có thể được tái đầu tư vào việc giải quyết những gì có thể là một trong những thách thức lớn nhất của lĩnh vực dầu khí trong tương lai.

Một loại dầu mỏ mới: Khai thác mỏ dữ liệu chính là loại dầu mỏ mới của tương lai. Việc khai thác lượng dữ liệu khổng lồ trong lĩnh vực dầu khí sẽ thúc đẩy các mô hình kỹ thuật và cải thiện thuật toán AI và học máy ML trên toàn bộ chuỗi giá trị. Việc đưa ra quyết sách sẽ dựa trên việc truyền dữ liệu trực tiếp qua điện thoại thông minh của các Giám đốc điều hành doanh nghiệp dầu khí khi mà lĩnh vực dầu khí đang có những bước nhảy vọt theo hướng này do mới chỉ có khoảng 1% dữ liệu đó đang được khai thác. Hiện có rất nhiều cơ hội để phát triển ở đây khi mà lĩnh vực này còn cần đầu tư vào hệ thống và nhân tài để theo đuổi lĩnh vực kiến thức mới mẻ này.

Làn sóng chuyên gia mới: Một trong những thách thức lớn nhất của lĩnh vực dầu khí là giữ chân nhân tài. Một vai trò quan trọng trong vấn đề nan giải này là do tính chu kỳ của lĩnh vực dầu khí và độ nhạy cảm của nó đối với sự biến động giá cả (đặc biệt nếu những biến động đó lớn). Điều này đặc biệt được cảm nhận trong năm tháng khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Ngoài tính chu kỳ, lĩnh vực dầu khí còn phải chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các lĩnh vực công nghiệp khác cung cấp các gói dịch vụ hấp dẫn hơn, lựa chọn nơi làm việc linh hoạt hơn và môi trường làm việc an toàn cao hơn. Hiện các công ty dầu khí có thể bắt đầu giải quyết vấn đề này thông qua cách tiếp cận điển hình là xem lại vòng đời nhân tài để tuyển dụng, phát triển và thu hút nhân viên của mình. Hơn thế nữa, việc số hóa sớm càng trở nên quan trọng hơn bởi vì nó sẽ giảm bớt sự phụ thuộc vào lao động thủ công thông qua tự động hóa các hoạt động.

Nhận diện cuộc đua chuyển đổi số

Hiện những thay đổi sâu rộng của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đang buộc các Giám đốc điều hành trong lĩnh vực dầu khí phải hành động ngay lập tức. Đối với những quyết sách được đưa ra ngày hôm nay sẽ có tác động trong nhiều thập kỷ tới, do vậy, những người ra quyết sách cần phải chuẩn bị sẵn sàng để đón nhận sự thay đổi và đưa ra những quyết định quan trọng. Thông qua việc so sánh điểm chuẩn và các cuộc thăm dò khảo sát gần đây, các nhà điều hành xác định các công ty dầu khí đa quốc gia lớn hơn và các doanh nghiệp vừa và nhỏ hơn đều cần có những nhu cầu khác nhau và phải có những cách tiếp cận khác nhau để tiến hành chuyển đổi số, bởi sự thành công trong không gian kỹ thuật số sẽ giúp doanh nghiệp dầu khí thu được nhiều lợi nhuận hơn.

Hiện các công ty dầu khí lớn thường bị mắc kẹt trong cuộc chạy đua giành vị trí thứ hai trong chuyển đổi số. Các nhà lãnh đạo dầu khí toàn cầu thường chờ đợi người chơi khác thử nghiệm một công nghệ mới để tìm hiểu xem liệu nó có đem lại lợi nhuận hay không. Điều này đã dẫn đến việc lĩnh vực này trở thành một trong những lĩnh vực ít được số hóa nhất. Thay vào đó, các nhà lãnh đạo dầu khí toàn cầu phải mở đường phát triển các giải pháp đem lại lợi nhuận thông qua việc phân tích hoạt động của chính họ: (i) Thay vì chuyển đổi vì mục đích chuyển đổi số thì việc chuyển đổi phải xảy ra để hiện thực hóa lợi nhuận đang bị đe dọa. (ii) Các công ty dầu khí nên bắt đầu bằng việc tự hỏi xem có thể làm gì để sinh lời nhiều hơn? Giải pháp nào sẽ cho phép điều này xảy ra? Công ty cần những công nghệ tiên tiến nào? (ii) Mặt khác, sự phát triển phải bắt đầu từ việc đầu tư vào công nghệ đổi mới sáng tạo, từ đó tạo ra giải pháp thực hiện và thúc đẩy lợi nhuận. (iii) Các công ty dầu khí thì cũng cần đánh giá xem họ đang đứng ở đâu về mức độ trưởng thành của các công nghệ mới cần thiết bởi vì điều này sẽ xác định các lĩnh vực trọng tâm để đầu tư vốn tài chính.

Hiện lĩnh vực dầu khí vốn dĩ đòi hỏi chi phí vốn đầu tư tài chính rất cao liên quan đến việc nâng cấp. Các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ không đủ khả năng để thử nghiệm và thường đánh cược với công nghệ đổi mới sáng tạo. Thay vào đó, các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ cần tập trung vào các công nghệ tiên tiến đã được chứng minh là: Tăng tính hiệu quả, sản xuất và an toàn. Thông qua việc so sánh điểm chuẩn và phỏng vấn khảo sát các chuyên gia dầu khí, các công nghệ tiên tiến sau đây đã được xác định là lĩnh vực cần tập trung vào:

Robotics: Từ kiểm tra đường ống, khảo sát dưới nước đến khoan tự động, các trường hợp sử dụng robotics rất rộng lớn và quan trọng hơn là tính khả thi. Do vậy, tính an toàn luôn là động lực quan trọng nhất cho cuộc cách mạng kỹ thuật số và robotics có rất nhiều tiềm năng trong lĩnh vực này theo nhiều chủ sở hữu/chuyên gia dầu khí thượng nguồn.

Cảm biến thông minh nâng cao: Cảm biến tiên tiến đang dẫn đầu cuộc chạy đua tìm kiếm năng suất, theo dõi tổn thất và gia tăng hiệu quả tổng thể. Việc thay đổi lớn nhất là việc tăng cường sử dụng cảm biến thông minh theo các chuyên gia/chủ sở hữu thu mua dầu khí.

Kết nối: Kết nối hiện đóng vai trò là xương sống của chuyển đổi số khi mà nó cho phép sử dụng hợp lý các cảm biến thông minh. Tuy nhiện, sự thiếu kết nối thích hợp tại các giàn khoan dầu khí ngoài khơi luôn là thách thức lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi số theo các chủ sở hữu/chuyên gia dầu khí thượng nguồn.

Phân tích dữ liệu lớn: Hiện các công ty dầu khí đang tiếp nhận được một lượng lớn dữ liệu mỗi giây. Tuy vậy, nếu không sử dụng đúng cách thì những dữ liệu này sẽ bị lãng phí. Với việc sử dụng hợp lý thì nó sẽ dẫn đến những quyết định tốt hơn và sáng suốt hơn thông qua lượng lớn những dữ liệu tiếp nhận được từ các cảm biến thông minh theo đánh giá của các chủ sở hữu công ty dịch vụ thượng nguồn dầu khí.

Tất cả những khuyến nghị nêu trên chắc chắn không có nghĩa là các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ trong lĩnh vực dầu khí thượng nguồn nên hạn chế tiếp cận với những vấn đề liên quan đến chuyển đổi số như đã nêu ở trên. Tuy nhiên, những công nghệ tiên tiến hiện đang bắt đầu phát triển và là lĩnh vực trọng tâm quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp dầu khí vừa và nhỏ do tác động trực tiếp của chúng đến năng suất và lợi nhuận của doanh nghiệp họ.

Link nguồn: https://engine.strategicgears.com/files/Oil&gas.pdf

Tuấn Hùng

Strategic Gears