Chuyến đi 'thử lửa' tới Trung Đông: Tổng thống Mỹ toan tính đổi tên Vịnh Ba Tư, hé lộ bước đi ngoại giao mới ở Vùng Vịnh

Tổng thống Trump muốn đổi tên gọi Vịnh Ba Tư. (Nguồn: Metro)

Tranh cãi về việc đặt tên Vịnh Ba Tư là một điểm nóng ngoại giao dai dẳng giữa Iran với các quốc gia Arab trong khi động thái của Tổng thống Mỹ được cho là phù hợp với những nỗ lực lâu dài của các nước Arab nhằm thay đổi tên gọi của tuyến hàng hải chiến lược này.

Hãng tin CNN dẫn lời ông Trump phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng ngày 7/5 nói rõ, ông sẽ "phải đưa ra quyết định" trong chuyến đi sắp tới bởi "họ sẽ hỏi tôi về điều đó khi tôi đến Saudi Arabia".

Ông chủ Nhà Trắng khẳng định "không muốn làm tổn thương cảm xúc của bất kỳ ai".

Theo kế hoạch, Tổng thống Trump sẽ công du 3 nước Trung Đông gồm Saudi Arabia, Qatar và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) từ ngày 13-16/5.

Chuyến đi được coi như bước “thử lửa” đầu tiên trong nhiệm kỳ 2 của ông Trump.

Tên gọi Vịnh Ba Tư được biết đến rộng rãi từ thế kỷ XVI, mặc dù ở nhiều quốc gia Trung Đông, tên gọi Vịnh Arab phổ biến hơn. Hạm đội 5 của Mỹ có trụ sở tại Bahrain cũng gọi vùng biển này là Vịnh Arab.

Từ lâu, các quốc gia Arab đã thúc đẩy việc đổi tên Vịnh Ba Tư để phản ánh quan điểm của mình. Vấn đề đặt tên cho vùng biển này đã bị chính trị hóa sâu sắc. Vào năm 2012, Iran đe dọa hành động pháp lý chống lại Google sau khi công ty này bỏ qua tên của Vịnh Ba Tư trên bản đồ Google.

Căng thẳng bùng phát vào năm 2017 khi ông Trump, trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, sử dụng tên "Vịnh Arab" khiến Tổng thống Iran thời điểm đó là Hassan Rouhani nhắc nhà lãnh đạo Mỹ phải "nghiên cứu địa lý".

Trong phản ứng mới nhất, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cảnh báo rằng, một bước đi như vậy sẽ "gây ra sự phẫn nộ của tất cả người dân nước này từ mọi tầng lớp xã hội cũng như mọi khuynh hướng chính trị ở nước Cộng hòa Hồi giáo, Mỹ và trên toàn thế giới".

Đăng tải trên X, ông Araghchi nói rõ: “Tôi tin rằng, Tổng thống Trmp biết cái tên Vịnh Ba Tư đã có từ nhiều thế kỷ trước và được tất cả các nhà vẽ bản đồ cùng các tổ chức quốc tế công nhận, thậm chí còn được tất cả các nhà lãnh đạo trong khu vực sử dụng trong các thông tin liên lạc chính thức của họ cho đến tận những năm 1960”.

Nhà ngoại giao cũng lên án điều mà ông gọi là “những nỗ lực có động cơ chính trị nhằm thay đổi tên gọi đã được xác lập trong lịch sử của Vịnh Ba Tư”.

Trong diễn biến liên quan chuyến thăm Trung Đông, cũng trong cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Trump tiết lộ sẽ sớm đưa ra thông báo chính thức về khả năng nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo (AI) cho một số nước ở Vùng Vịnh, vốn bị áp đặt từ thời người tiền nhiệm Joe Biden.

Đây được xem là bước đi ngoại giao quan trọng diễn ra ngay trước thềm chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, khi Tổng thống Trump đang nỗ lực tái thiết lập quan hệ chiến lược với các quốc gia chủ chốt ở Trung Đông, đồng thời thúc đẩy các cam kết kinh tế và công nghệ sâu rộng hơn.

Việc nới lỏng hạn chế xuất khẩu chip AI có thể trở thành đòn bẩy giúp Mỹ giữ vững vai trò ảnh hưởng trong khu vực giàu năng lượng và ngày càng có vị thế trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Bảo Minh