Sáu người tình của danh họa Picasso

Trích đoạn một bức tranh của Picasso. Ảnh: Wikiart.

“Không người phụ nữ nào rời xa một người đàn ông như tôi”, Pablo Picasso được cho là đã nói như vậy với Françoise Gilot, người tình lâu năm của ông, vào mùa xuân năm 1953.

Sức quyến rũ của Picasso tới đâu?

Đến thời điểm đó, cả hai đã ở bên nhau được một thập kỷ và có với nhau hai người con. Lần đầu tiên họ gặp nhau là vào năm 1943 tại một quán cà phê ở Paris. Picasso, khi đó 61 tuổi, đã đến làm quen Gilot 21 tuổi và mang theo một bát anh đào. Nhưng vào khoảng năm 1953, ông đã rơi vào lưới tình với Jacqueline Roque, người phụ nữ ông sẽ chung sống trong những năm cuối đời.

Phải giải quyết tình cảnh này như thế nào? Gilot không làm ầm ĩ với Picasso nhưng bà rất dứt khoát với đoạn tình cảm này. Bà nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2016: “Tôi rất kín tiếng. Tôi mỉm cười và lịch sự, nhưng tính cách tôi không thật sự như vậy… Ông ấy nghĩ rằng tôi sẽ phản ứng giống như những người phụ nữ khác của ông ấy. Đó là một quan điểm hoàn toàn sai lầm”, nhắc đến việc Picasso cho rằng chẳng phụ nữ nào có thể rời khỏi ông. Một năm sau đó, Gilot kết hôn với một họa sĩ khác tên là Luc Simon.

Gilot, thông minh, chăm chỉ và là một nghệ sĩ theo đúng nghĩa của bà. Năm 1964, bà đã xuất bản một cuốn hồi ký xuất sắc và ăn khách về khoảng thời gian trắc trở ở bên Picasso (điều khiến ông và giới thượng lưu Pháp rất tức giận). Nhưng ngoài cuốn sách này, bà thường không nói nhiều về Picasso.

Cuốn sách ra mắt ngày 27/3. Ảnh: Amazon.

Trong các dịp xuất hiện, bà thích thảo luận về tác phẩm của mình, hiện được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại ở New York và Trung tâm Pompidou ở Paris, cùng nhiều địa điểm khác. Trong khi ảnh hưởng của Picasso đối với các tác phẩm nghệ thuật của bà được nhiều nhà bình luận cho là rất rõ ràng, thì Gilot kiên quyết rằng những ảnh hưởng đó đến trước khi bà tới với ông. Cũng như nhiều họa sĩ khác, bà ấn tượng với tác phẩm của Picasso và đã nghiên cứu nhiều bức tranh của ông.

Với nhiều dấu ấn để lại trong cuộc đời của Picasso, có lẽ đó là lý do bà xuất hiện trên trang bìa cuốn sách mới của Sue Roe, Hidden Portraits: The Untold Stories of Six Women Who Loved Picasso.

Bức ảnh được chọn là một tác phẩm nổi tiếng của nhiếp ảnh gia Robert Doisneau. Và ngay từ khoảnh khắc nhìn vào bức ảnh này, người xem có thể cảm nhận được có một điều gì đó không ổn khi Gilot liếc nhìn ra sau, nơi người tình nổi tiếng của bà ngả người trên một chiếc ghế dài với gương mặt tương đối nghiêm túc.

Có lẽ Gilot sẽ không thích cuốn sách này khi tên bà một lần nữa được nhắc tới với Picasso, và không chỉ thế, những người phụ nữ khác liên quan đến ông đều được nhắc đến, điều tác giả Roe cố gắng khẳng định rằng mỗi người phụ nữ đều xứng đáng được chú ý như nhau.

Sáu mảnh đời kết nối chung trên một sợi dây

Cuốn sách gồm sáu bài tiểu sử về sáu người phụ nư, mặc dù việc xác định rõ ràng giới hạn mỗi đoạn tình cảm của Picasso là khá khó khăn vì ông thường bắt đầu mối quan hệ tiếp theo của mình trước khi kết thúc với mối quan hệ trước đó. Và đó cũng là lý do cấu trúc của cuốn sách không phải lúc nào cũng phù hợp với khung thời gian liên quan.

Vũ công người Nga Olga Khokhlova vào những năm 1920. Ảnh: Heritage Images.

Cuốn sách mở đầu với Fernande Olivier, người mẫu đã sống với Picasso ở Montmartre từ năm 1905 đến năm 1912. Dấu ấn của bà được thể hiện trong nhiều bức chân dung của Thời kỳ Hồng (thời kỳ ông toàn dùng màu hồng nhạt mềm mại để làm nền tranh cho mình).

Người kế nhiệm bà là vũ công ba lê người Nga Olga Khokhlova và sau đó là người mẫu Marie-Thérèse Walter. Tiếp theo là Dora Maar, nhiếp ảnh gia kiêm họa sĩ, sau đó là Gilot và cuối cùng là Roque, một nhân viên bán hàng trong một cửa hàng đồ gốm.

Ngoài Gilot, Maar cũng là một trong những người thú vị nhất trong cuộc đời Picasso. Bà lần đầu tiên thu hút sự chú ý của ông trong một quán cà phê bằng cách lột găng tay và dùng một con dao bỏ túi đâm vào giữa các ngón tay mình. Trong cuốn sách cũng có một số chi tiết gây tranh cãi, đặc biệt là cảnh Walter và Maar chỉ trích nhau trong khi Picasso không làm gì ngoài nhìn chằm chằm, cảnh tượng giống hệt trong một bộ phim của François Ozon.

Có một điểm chung với những người phụ nữ này, chỉ riêng Gilot là ngoại lệ, là Picasso đã gây cho họ nhiều đau khổ. Không chỉ bởi tính cách nóng nảy và sự tàn nhẫn vô tình của ông mà còn bằng việc họ chỉ được coi là những nàng thơ thụ động tô điểm cho sự trí tuệ và tài năng của Picasso.

Trong khi cả sáu người đều có cá tính phi truyền thống, độc lập và tài năng, họ đã bị thử thách, không chỉ bằng sự phản bội của Picasso mà còn bởi bối cảnh hỗn loạn trong xã hội họ sống. Cuốn sách trải dài 70 năm, từ bối cảnh sống ở Montmartre Bohemian đầu thế kỷ 20 đến Riviera lấp lánh vào những năm 1920, đi qua Paris dưới thời Đức Quốc xã và sau cùng đến với những năm cuối đời ẩn dật của Picasso.

Trong khi cuốn sách có nhiều chi tiết thú vị, tác phẩm này được cho là chưa đủ để tôn lên sức mạnh của cả sáu người phụ nữ khi cái bóng của Picasso vẫn ở phía sau.

Minh Hoa