Chung tay xây dựng môi trường mạng văn minh

Người hâm mộ tạo nhóm trên mạng xã hội để ủng hộ thần tượng hoặc tẩy chay người khác. Ảnh chụp màn hình

Để góp phần tạo dựng một môi trường mạng ngày càng văn minh, mỗi người sử dụng mạng xã hội cần bình tĩnh, thận trọng trước bất kỳ động thái thể hiện cảm xúc thông qua các biểu tượng (icon), hay bình luận, chia sẻ trên mạng xã hội.

Chia “phe” bênh vực “thần tượng”, tranh luận kéo dài

Mới đây, một nghệ sĩ qua đời vì bạo bệnh đã trở thành chủ đề được thảo luận trên mạng xã hội. Bên cạnh những dòng thông tin luyến tiếc cho số phận người nghệ sĩ đa tài, cũng có những thông tin khai thác chuyện đời tư, gia đình của cố nghệ sĩ. Xuất phát từ những luồng thông tin ban đầu, cộng đồng mạng từ đó “ăn theo” sự việc này rồi bình luận, làm video clip, live stream nhận xét… tạo nhiều dòng thông tin trái chiều.

Hay xung quanh việc nghệ sĩ nổi tiếng qua đời cùng những câu chuyện liên quan đến tổ chức đám tang, tiền phúng điếu, tài sản thừa kế của các thành viên trong gia đình cố nghệ sĩ này… cũng làm xôn xao cộng đồng mạng suốt nhiều năm nay và đến nay vẫn được nhiều người theo dõi đề tài thảo luận này. Những người trong cuộc vốn cũng là những người nổi tiếng, có nhiều người hâm mộ (fan), và những người hâm mộ này lại chia thành nhiều “phe” để ủng hộ “thần tượng” của mình, đồng thời “đấu tố” phe khác trên mạng xã hội, tạo thành những luồng dư luận ầm ĩ một thời gian. Mỗi khi những người trong cuộc có động thái mới, cộng đồng người hâm mộ của họ không chỉ hưởng ứng bằng cách theo dõi, bình luận, mà còn tiếp tục “nối dài” câu chuyện bằng cách làm video clip phân tích, mổ xẻ của riêng mình… Các video clip này tiếp tục lại lên xu hướng, lên “trend” nhờ những từ khóa đang được nhiều người tìm kiếm, theo dõi…

Với sức mạnh của mạng xã hội, không chỉ giới nghệ sĩ thu hút lượng fan lớn, mà ngay cả các KOC, KOL (người có ảnh hưởng lớn, dẫn dắt dư luận trên mạng xã hội - PV) thuộc giới kinh doanh, giới tu sĩ, hay bất kỳ ai cũng có thể trở thành một “hiện tượng mạng”… nhờ thu hút được sự quan tâm, chú ý của dư luận xã hội. Điểm chung của những nguời nổi tiếng trên mạng xã hội là họ đều thu hút một lượng “fan” theo dõi lớn, lên đến hàng ngàn, thậm chí hàng triệu người. Sẽ không có điều gì phải bàn khi cộng đồng người hâm mộ khi hưởng ứng, lan tỏa những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng, xã hội. Đằng này, một bộ phận người sử dụng mạng xã hội lên mạng làm video clip, bình luận theo hướng tranh luận thái quá, thể hiện cảm xúc tiêu cực, gây bức xúc… để “câu like”, “câu view”. Một số nhóm còn tự xưng là “phe chính nghĩa”, “phe nghệ sĩ”, “phe chị A.”, “phe anh B.”… để bênh vực “phe, nhóm” của mình hoặc công kích nhóm khác…

Trách nhiệm, cẩn trọng trong bày tỏ quan điểm, cảm xúc cá nhân

Việc bày tỏ quan điểm, cảm xúc cá nhân một cách giật gân, không chuẩn mực, vi phạm các quy tắc ứng xử trên mạng xã hội với cường độ liên tục sẽ gây tò mò, chú ý của nhiều người tiếp cận, từ đó có thể sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lý, thái độ, hành vi, phong cách sống của một bộ phận người tiếp nhận thông tin; đồng thời, cũng góp phần làm phức tạp môi trường mạng. Còn ở chiều ngược lại, bản thân tham gia tạo ra những luồng thông tin này, bên cạnh “câu” được nhiều like, view, cũng như có thêm người theo dõi, thì cũng có thể dẫn đến nguy cơ vi phạm pháp luật.

Luật sư Phan Mạnh Hoàng (Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai) nhấn mạnh: “Người dân đều có quyền tự do ngôn luận, tự do thể hiện quan điểm, chính kiến của mình trên mạng xã hội, nhưng các ứng xử đó không được vi phạm pháp luật; không xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; không được trái đạo đức xã hội”.

Trên thực tế, nếu tham gia tranh luận trên mạng xã hội mà xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, thì người bị hại có quyền yêu cầu cơ quan chức năng xử lý, hoặc cơ quan chức năng tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật. Do đó, luật sư Phan Mạnh Hoàng khuyến cáo: “Để góp phần làm cho môi trường mạng ngày càng văn minh, mỗi người dân cần phải có trách nhiệm, thận trọng khi bày tỏ quan điểm, thái độ, ý kiến cá nhân của mình. Trước khi tham gia ứng xử trên mạng xã hội, cần cân nhắc xem mục đích của hành động đó là gì, có mang lại giá trị tốt đẹp cho cộng đồng hay không…”.

Ở vai trò người tiếp cận những thông tin tiêu cực, phiến diện, người sử dụng mạng xã hội cần tự trang bị cho mình khả năng “miễn dịch”; có đủ bản lĩnh, có lăng kính nhìn nhận sự việc một cách khách quan, thận trọng, nhiều chiều. Khi có nhận thức đúng, mỗi người ắt sẽ có hành động đúng, tạo ra “sức đề kháng” góp phần đẩy lùi những dòng thông tin tiêu cực, xây dựng và củng cố môi trường mạng ở nước ta ngày càng văn minh, an toàn.

Lâm Viên