Chứng chỉ tiếng Anh 'nội' VSTEP: vì sao chưa bứt phá?

Lợi thế nổi bật

Chứng chỉ VSTEP - khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam được ban hành năm 2014, trên cơ sở khung tham chiếu chung châu Âu (CEFR) và một số khung trình độ tiếng Anh ở các nước, kết hợp với thực tế tại Việt Nam. Nếu như trước đây, VSTEP chỉ được chấp nhận trong thi tuyển công chức, nâng ngạch, tuyển dụng, xét tốt nghiệp đại học, nộp hồ sơ cao học … thì vài năm trở lại đây, VSTEP đã dần dần có bước tiến đáng chú ý.

Từ năm 2024, Bộ GD&ĐT cho phép sử dụng chứng chỉ VSTEP để xét tốt nghiệp THPT với điều kiện đạt bậc 3/6 (tương đương điểm 10 môn tiếng Anh). Chính sách này đã mở rộng đối tượng sử dụng, đặc biệt thu hút học sinh cấp THPT - vốn là nhóm trước đây ít chú ý đến VSTEP, bắt đầu quan tâm, tìm hiểu.

Danh mục chứng chỉ ngoại ngữ được miễn thi trong xét công nhận tốt nghiệp THPT, trong đó có VSTEP.

Cùng với đó, số lượng trường đại học được cấp phép tổ chức thi cấp chứng chỉ VSTEP cũng tăng mạnh, từ hơn 20 cơ sở (năm 2024) lên 38 cơ sở (tính đến tháng 4/2025), tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh trên cả nước.

VSTEP còn được nhiều trường đại học lớn, như: Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, Học viện Báo chí và Tuyên truyền… sử dụng để xét tuyển đầu vào.

Là một trong những cơ sở sớm đưa chứng chỉ VSTEP vào tiêu chí xét tuyển đại học (từ năm 2023), đại diện lãnh đạo Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định, chứng chỉ VSTEP có độ tin cậy rất cao. Việc Bộ GD&ĐT chuẩn hóa kỳ thi VSTEP giúp chứng chỉ ngoại ngữ “nội” này ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí của mình trong hệ thống giáo dục Việt Nam.

Các chuyên gia cũng cho rằng, VSTEP sở hữu nhiều lợi thế và là lựa chọn phù hợp với nhiều đối tượng tại Việt Nam. Chi phí thi chứng chỉ VSTEP chỉ từ 1,2 - 1,8 triệu đồng, thấp hơn đáng kể so với các chứng chỉ quốc tế. Điều này giúp giảm áp lực tài chính cho người học - yếu tố rất quan trọng trong bối cảnh kinh tế của nhiều gia đình Việt còn khó khăn.

Thứ hai, VSTEP được thiết kế dành riêng cho người Việt, với nội dung đề thi bám sát chương trình phổ thông. Chất lượng đề ổn định, không có biến động bất ngờ về độ khó; thí sinh có thể dễ dàng làm quen và đạt kết quả cao mà không cần thay đổi phương pháp học tập quá nhiều.

Là học sinh cuối cấp, Nguyễn Thị Thúy Quỳnh - học sinh Trường THPT Lê Quý Đôn (Hà Đông - Hà Nội) quyết định chọn VSTEP để xét tốt nghiệp THPT vì muốn chắc chắn có chứng chỉ đúng hạn, tránh gặp rủi ro. Thúy Quỳnh cho hay, ban đầu em đặt ra mục tiêu đạt B1 nhưng sau một tháng tập trung ôn luyện, em đã may mắn thi đạt B2.

Có thể thấy rằng, VSTEP đang đáp ứng tốt nhu cầu trong nước với nhiều nhóm đối tượng khác nhau (học sinh, sinh viên, người đi làm). Với những lợi thế này, VSTEP hoàn toàn có đủ tiềm năng trở thành một công cụ hiệu quả trong hệ thống giáo dục và thị trường lao động tại Việt Nam.

Vẫn còn không ít rào cản

Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng VSTEP vẫn chưa được người học ưu tiên lựa chọn; càng chưa thể cạnh tranh với các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế có uy tín như IELTS, TOEFL, TOEIC, APTIS… vốn đã được công nhận tại hàng trăm nước trên thế giới.

Nhiều hạn chế của VSTEP được thẳng thắn chỉ ra, trong đó có phạm vi công nhận của VSTEP còn quá hẹp, chỉ có giá trị trong nước và không được chấp nhận cho các mục đích quốc tế như du học hay làm việc tại các công ty đa quốc gia. Trong khi đó, bối cảnh toàn cầu hóa, ngày càng nhiều người Việt hướng đến cơ hội học tập và làm việc ở nước ngoài.

Chứng chỉ VSTEP vẫn chưa được đông đảo học sinh, sinh viên lựa chọn.

Chia sẻ với phóng viên, chị Nguyễn Thị Huệ (Bắc Giang) – phụ huynh học sinh cho biết, khi quyết định cho con học thi chứng chỉ tiếng Anh, cả con và bố mẹ đều thống nhất chọn chứng chỉ IELTS, chưa bao giờ nghĩ đến VSTEP dù chưa có ý định đi du học. “Gia đình đã định hướng cho con thi IELTS từ sớm. Nhiều trường đại học ở Việt Nam dùng IELTS để xét tuyển nên con sẽ có thêm lợi thế khi nộp hồ sơ. Hơn nữa, vì là chứng chỉ quốc tế uy tín nên IELTS cũng mở ra nhiều cơ hội xin việc cho con sau này” - chị Huệ lý giải.

Những người đang phân vân tìm hiểu các loại chứng chỉ trước khi quyết định đều nhận xét, VSTEP chưa hoàn thiện về hệ thống tài liệu học thuật. “Với những chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế khác, không khó để người học tìm được tài liệu luyện tập sát với đề thi; trong khi đó, VSTEP lại hoàn toàn khác. Từ khi kỳ thi ra đời đến nay, Bộ GD&ĐT và các nhà xuất bản chưa ban hành, xuất bản bộ sách chính thống nào về VSTEP. Phần lớn tài liệu hiện nay về VSTEP đều do các trung tâm luyện thi biên soạn. Điều này khiến quá trình tự ôn luyện của người học gặp nhiều khó khăn” - bà Nguyễn Thị Thúy, cố vấn học thuật chương trình luyện thi VSTEP tại Trung tâm ngoại ngữ T-English, chia sẻ. Theo bà Thúy, sự thiếu hụt tài liệu cũng góp phần khiến VSTEP bớt đi tính cạnh tranh trên thị trường.

Dù còn nhiều rào cản nhưng các chuyên gia trong lĩnh vực ngoại ngữ của Việt Nam vẫn kỳ vọng, trong tương lai gần, bằng sự nỗ lực từ nhiều phía, chứng chỉ VSTEP sẽ được nhiều người biết đến và được sử dụng trên phạm vi rộng hơn. Muốn vậy, Bộ GD&ĐT cần tích cực đầu tư đồng bộ và bổ sung mục đích, chức năng mới cho kỳ thi VSTEP để tăng chất lượng, sức hấp dẫn của kỳ thi.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức để học sinh, sinh viên chọn chứng chỉ phù hợp với mục tiêu cũng như điều kiện kinh tế. Có như vậy, chứng chỉ VSTEP mới có cơ hội phát triển mạnh mẽ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tiễn của người học.

Ngọc Ánh