Chủ tịch Quốc hội: Hàng giả tràn lan nhưng không cơ quan nào chịu trách nhiệm

Nhận định trên được Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đưa ra khi cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 3/6.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá dự thảo Luật còn trùng lắp rất nhiều, dài dòng và "tù mù". Do đó cần rà lại kỹ lưỡng từng khoản, điều, chương trong luật.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh vấn đề khó khăn lớn nhất hiện nay là trình tự, thủ tục kéo dài, chậm trễ cho người dân, doanh nghiệp. Do đó cần rà soát lại, những gì thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì giao cho Chính phủ quy định; luật chỉ đảm bảo sườn, khung chính.

"Khi hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng xảy ra thì không có cơ quan nào chịu trách nhiệm chính. Do đó, khi ban hành luật này phải rõ trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ, của bộ ngành có liên quan thì mới xử lý được", Chủ tịch Quốc hội dẫn thực tế.

Chủ tịch Quốc hội cũng góp ý việc xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật cần tăng tính minh bạch, khả thi và sự tham gia của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Luật khi ban hành cần có hiệu lực ngay để phục vụ cho mục tiêu cấp bách về tăng trưởng 2 con số, bỏ qua giai đoạn luật chờ nghị định, nghị định chờ thông tư.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết hiện có một số ý kiến đề nghị nên bỏ quy định công bố hợp quy.

"Tôi đề nghị không bãi bỏ mà chỉ điều chỉnh nội dung về thủ tục công bố hợp quy theo hướng rà soát, cập nhật hệ thống tiêu chuẩn nhanh, hài hòa với quy chuẩn quốc tế và đặc biệt, phải điện tử hóa quy trình công bố hợp quy", bà Nguyễn Thanh Hải nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải.

Bà Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh quy định công bố hợp quy có rất nhiều lợi ích, như đảm bảo chất lượng an toàn sản phẩm (nhất là với hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường), bảo vệ người tiêu dùng, tạo sân chơi bình đẳng, tránh rào cản thương mại…

Tuy nhiên, bất cập hiện nay là do việc tổ chức thực hiện gây phiền hà cho doanh nghiệp, chồng chéo giữa các bộ, ngành quản lý, thiếu minh bạch và có thể phát sinh tiêu cực.

"Những vụ việc các cơ quan chức năng đã và đang phát hiện điều tra và báo chí nêu trong thời gian gần đây như sữa giả, gạo giả, thuốc giả... cho thấy chất lượng sản phẩm hàng hóa gắn với bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe, tính mạng Nhân dân cần được tiếp tục quan tâm", Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nhấn mạnh.

Theo bà Nguyễn Thanh Hải, đây là những lý do không thể bãi bỏ tiêu chuẩn hợp quy, nên chăng cần tăng cường khâu kiểm tra, giám sát tránh phát sinh thủ tục hành chính gây phiền hà cho doanh nghiệp, hoặc tạo ra cơ hội để trục lợi, tham nhũng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết vừa qua phát sinh nhiều vụ việc nên xây dựng pháp luật phải tạo ra hành lang pháp lý thuận lợi nhưng không vì thế mà thiếu chặt chẽ, thiếu sự kiểm soát gây hậu quả.

Ví dụ, về trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, bà Nguyễn Thị Thanh cho rằng nên quy định rõ, bổ sung vào luật để tạo ra hành lang pháp lý theo hướng kiến tạo không gian phát triển nhưng vẫn đảm bảo quản lý theo khuôn khổ.

Trước đó, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật về quy định công bố hợp quy, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khẳng định việc công bố hợp quy là biện pháp, công cụ cần thiết, quan trọng bảo đảm hiệu quả quản lý Nhà nước, bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao thương hiệu của doanh nghiệp, không nên loại bỏ.

Để khắc phục phát sinh sự trùng lắp trong hoạt động đánh giá sự phù hợp, gây tốn kém chi phí cho doanh nghiệp (do vừa phải tuân thủ quy định về công bố hợp quy theo Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, vừa phải thực hiện theo yêu cầu của luật chuyên ngành), dự thảo Luật quy định mở rộng việc sử dụng chung các kết quả đánh giá sự phù hợp làm cơ sở cho hoạt động công bố hợp quy.

Dự thảo Luật cũng quy định miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm hàng hóa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng theo quy định của pháp luật chuyên ngành để doanh nghiệp chỉ tuân thủ một quy trình, thay vì phải thực hiện hai quy trình như hiện nay.

Để giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp, đẩy mạnh số hóa thủ tục đăng ký bản công bố hợp quy, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về đăng ký hợp quy theo hướng tối giản. Theo đó, tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo công bố hợp quy trên cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng.

Anh Văn