'Chòm sao vệ tinh': Dự án 10 tỉ USD của Amazon để cạnh tranh Starlink

Theo Reuters, sự kiện này đánh dấu bước khởi động quan trọng của Amazon trong kế hoạch triển khai mạng internet toàn cầu từ vũ trụ, dự án từng nhiều lần trì hoãn và hiện đang cạnh tranh trực tiếp với dịch vụ Starlink của SpaceX.

Các vệ tinh vừa được phóng là những thành phần đầu tiên trong tổng số 3.236 vệ tinh mà Amazon dự định đưa vào quỹ đạo Trái đất thấp. Dự án Kuiper, công bố năm 2019, được đầu tư khoảng 10 tỉ USD với mục tiêu cung cấp dịch vụ internet tốc độ cao cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và cơ quan chính phủ trên toàn thế giới, đặc biệt là tại những khu vực nông thôn còn thiếu kết nối.

Ngày 28.4, tên lửa Atlas V của United Launch Alliance (ULA) đã phóng thành công, đưa các vệ tinh internet thuộc dự án Kuiper của Amazon rời bệ phóng tại Trạm lực lượng không gian Cape Canaveral, Florida (Mỹ) - Ảnh: Reuters

Đường dài cho cuộc cạnh tranh với Starlink

Việc phóng 27 vệ tinh lần này là bước tiến quan trọng, nhưng cũng cho thấy Amazon đang bắt đầu cuộc đua từ thế chậm hơn so với đối thủ. Starlink của SpaceX - doanh nghiệp do tỷ phú Elon Musk sáng lập - đã triển khai hơn 8.000 vệ tinh kể từ năm 2019 và hiện cung cấp dịch vụ cho hơn 5 triệu người dùng tại 125 quốc gia.

Amazon buộc phải đẩy nhanh tiến độ để đáp ứng yêu cầu của Ủy ban Truyền thông liên bang Mỹ (FCC), vốn quy định rằng ít nhất 1.618 vệ tinh trong chòm sao Kuiper phải được phóng lên trước giữa năm 2026. Dù vậy, do khởi đầu chậm, các nhà phân tích dự báo Amazon có thể sẽ phải xin gia hạn thời hạn này.

Giám đốc điều hành United Launch Alliance (ULA), ông Tory Bruno, cho biết ULA - đối tác phóng chính của Amazon - có thể thực hiện thêm 5 sứ mệnh Kuiper nữa trong năm 2025. Với lộ trình này, Amazon kỳ vọng bắt đầu cung cấp dịch vụ thử nghiệm cho khách hàng vào cuối năm nay, tập trung trước ở các khu vực bắc và nam bán cầu, sau đó mở rộng phạm vi phủ sóng ra gần xích đạo khi số lượng vệ tinh tăng lên.

Tham vọng mở rộng hệ sinh thái kết nối

Dự án Kuiper không chỉ nhằm mục tiêu khai thác thị trường internet vệ tinh đang tăng trưởng nhanh chóng mà còn bổ trợ cho hệ sinh thái dịch vụ rộng lớn của Amazon, từ thương mại điện tử đến điện toán đám mây. Amazon tin rằng, nhờ kinh nghiệm sâu rộng trong phát triển sản phẩm tiêu dùng và năng lực hạ tầng đám mây, công ty có thể tạo lợi thế cạnh tranh so với Starlink.

Thực tế, Amazon đã có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng. Năm 2023, công ty phóng thành công hai vệ tinh nguyên mẫu và tiến hành các thử nghiệm kỹ thuật trước khi đưa chúng ra khỏi quỹ đạo vào năm 2024. Amazon cũng đã giới thiệu các thiết bị đầu cuối Kuiper: một mẫu ăng ten cỡ lớn tương đương đĩa than LP và một mẫu nhỏ gọn bằng thiết bị đọc sách điện tử Kindle, với kỳ vọng sản xuất hàng chục triệu thiết bị giá dưới 400 USD.

Năm 2022, Amazon ký hợp đồng mua 83 lần phóng tên lửa từ ULA và Blue Origin - công ty hàng không vũ trụ của chính tỷ phú Jeff Bezos, đánh dấu một trong những thỏa thuận phóng lớn nhất trong lịch sử ngành công nghiệp không gian thương mại.

Thị trường internet vệ tinh nóng lên

Internet vệ tinh được kỳ vọng sẽ mở rộng khả năng kết nối toàn cầu, đặc biệt tại các khu vực vùng sâu vùng xa, nơi cơ sở hạ tầng truyền thống khó tiếp cận. Với Starlink đang chiếm lĩnh thị trường và trở thành đối tác chiến lược của nhiều cơ quan quân sự, tình báo Mỹ, Amazon cần tạo sự khác biệt rõ rệt để giành thị phần.

CEO Amazon, ông Jeff Bezos, bày tỏ sự lạc quan về triển vọng của Kuiper. Trong cuộc phỏng vấn với Reuters hồi tháng 1, ông nhấn mạnh: “Có nhu cầu vô hạn đối với internet. Tôi dự đoán Starlink sẽ tiếp tục thành công, và tôi cũng tin rằng Kuiper sẽ thành công. Đây sẽ là hệ thống chủ yếu mang tính thương mại, nhưng chắc chắn sẽ có những ứng dụng quốc phòng quan trọng”.

Với tốc độ hiện tại, SpaceX đang thực hiện ít nhất một nhiệm vụ Starlink mỗi tuần, trong khi Amazon mới chỉ bắt đầu đưa những vệ tinh đầu tiên vào không gian. Tuy nhiên, việc phát triển nhanh chóng các thiết bị đầu cuối giá rẻ, cùng chiến lược kết nối hệ sinh thái dịch vụ Amazon, có thể giúp Kuiper giành được lợi thế nhất định trong phân khúc khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.

Việc đầu tư mạnh mẽ vào Kuiper cho thấy Amazon không chỉ theo đuổi thị trường internet vệ tinh như một ngành bổ sung, mà còn coi đây là mũi nhọn chiến lược cho tương lai. Khi kết nối trở thành nền tảng cho mọi dịch vụ kỹ thuật số, từ bán lẻ đến lưu trữ dữ liệu, kiểm soát đường truyền internet toàn cầu sẽ mang lại lợi thế to lớn về cả kinh tế và công nghệ.

Bên cạnh đó, nếu tận dụng thành công năng lực của Amazon Web Services (AWS) - nền tảng điện toán đám mây lớn nhất thế giới - trong việc tích hợp dữ liệu vệ tinh và các dịch vụ AI, Kuiper có thể mở ra những hướng phát triển mới ngoài dịch vụ internet truyền thống.

Hoàng Vũ