Cho sách cuộc đời rực rỡ

Không gian nuôi dưỡng tình yêu sách

- Là một tác giả, nhà giáo dục về sách thiếu nhi, chị nhận thấy nhu cầu đọc của trẻ hiện nay như thế nào?

- Phần lớn quỹ thời gian công việc của tôi là đọc sách cùng trẻ từ 0 - 12 tuổi. Tôi nhận ra rằng, các em rất cởi mở và luôn chờ mong khoảnh khắc được ngồi bên thầy cô, bố mẹ đọc chung một cuốn sách. Tuy nhiên, chúng ta chưa có nhiều không gian chất lượng giúp trải nghiệm đó của trẻ diễn ra trọn vẹn. Bởi vậy, tôi luôn trăn trở làm sao có thêm nhiều không gian, ở đó có những cuốn sách được tuyển lựa kỹ càng, có người lớn sẵn sàng chào đón, đồng hành, để trẻ được tự do, chủ động chọn lựa cuốn sách phù hợp với sự tò mò và niềm yêu thích của mình.

Tác giả Phạm Thị Hoài Anh đọc sách cùng các em nhỏ trong khuôn khổ triển lãm. Ảnh: Đỗ Thế Quang

Đó cũng là không gian giúp trải nghiệm đọc của trẻ được diễn ra bằng nhiều giác quan, cách thức đa dạng. Bởi mỗi trẻ có cách tiếp cận khác nhau với việc đọc, có bạn tò mò với chữ viết, có bạn chăm chú với hình ảnh, có bạn muốn xem phim hoạt hình, có bạn thích người khác đọc cho nghe… Khi trẻ có trải nghiệm phong phú, các em sẽ tìm ra cách đọc phù hợp và bố mẹ cũng có thể hỗ trợ con tốt hơn trong hành trình đọc sách cùng con.

- Đó là khởi nguồn cho triển lãm sách thiếu nhi “Một gia đình” đang diễn ra tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA), Hà Nội?

- Từ những quan sát và suy nghĩ như nói ở trên, tôi cùng các đồng nghiệp ở ICBC - studio sáng tạo nội dung về sách thiếu nhi, đã quyết tâm tổ chức triển lãm “Một gia đình”. Từ chất liệu là nội dung và tranh minh họa của 100 cuốn sách thiếu nhi chủ đề “Gia đình” tuyển chọn cho triển lãm, chúng tôi lựa chọn các tác phẩm được thể hiện bằng nhiều hình thức nghệ thuật khác nhau để trẻ có thể tìm kiếm điểm chạm của mình với từng cuốn sách.

Tác giả Phạm Thị Hoài Anh và các gia đình tham gia Workshop Bắt đầu từ một trang sách. Ảnh: Đỗ Thế Quang

Triển lãm có khu trưng bày giới thiệu tranh minh họa xuất sắc từ các tựa sách thiếu nhi; có tác phẩm sắp đặt là một rừng cây, lấy chất liệu từ cuốn sách Mình là một cái cây của tác giả Sylvaine Jaoui và họa sĩ minh họa Anne Crahay để trẻ bước vào tương tác, tạo sự tò mò với sách và thích thú với việc đọc. Triển lãm còn có phòng chiếu phim đa giác quan với chất liệu từ hai cuốn sách Mommy’s Heart và Daddy’s Hand của tác giả Hoài Anh và họa sĩ Đậu Đũa truyền tải thông điệp yêu thương gia đình…

Thông qua việc tuyển chọn và giới thiệu 100 tựa sách thiếu nhi về chủ đề gia đình đã được xuất bản tại Việt Nam, triển lãm mở ra những góc nhìn đa dạng, rộng lớn và sâu sắc về gia đình; đồng thời khơi gợi những suy nghĩ tích cực của trẻ về mối quan hệ yêu thương trong gia đình bằng ngôn ngữ của sách thiếu nhi.

- Và gia đình cũng là nơi nuôi dưỡng nhu cầu, thói quen đọc sách cho các bạn nhỏ?

- Đúng vậy! Tôi tin rằng mọi thứ của một em bé đều được vun đắp từ gia đình, và thói quen đọc sách của trẻ cũng không thể tách rời không gian ấy. Ở giai đoạn đầu đời, trẻ đọc được bao nhiêu cuốn sách không quan trọng, mà làm sao cho trẻ có nhu cầu, gắn bó và duy trì đọc sách như ăn cơm, uống nước mỗi ngày. Để làm được điều đó, bố mẹ phải làm gương, dành thời gian đọc cùng con; tạo ra không gian đọc và thường xuyên chăm chút, truyền năng lượng vận hành nó. Thực tế không cần quá nhiều thời gian để duy trì thói quen đọc, mỗi ngày chỉ cần dành ít nhất 15 phút ôm con vào lòng và đọc sách cùng con bằng tất cả sự chú tâm và yêu thương… Tôi nghĩ đây là yếu tố quan trọng xây dựng tình yêu đọc của trẻ.

Tạo hệ sinh thái, đưa sách đến độc giả

- Những hoạt động như chị và ICBC đang làm cũng góp phần tạo ra những cuộc gặp gỡ giữa trẻ và sách, truyền cảm hứng và làm cho trẻ hứng thú với việc đọc sách hơn...?

- Một cuốn sách được in, ra khỏi nhà xuất bản, với tôi, lúc đó cuộc đời của sách mới thực sự bắt đầu. Và để cho cuốn sách có cuộc đời rực rỡ, có tuổi đời lâu bền, đến với nhiều độc giả, một phần phụ thuộc vào vai trò của những người làm nội dung sáng tạo.

Chất liệu của một cuốn sách có thể làm phim hoạt hình, tác phẩm nghệ thuật… Có nhiều con đường để đưa nội dung của sách đến với trẻ em theo cách phù hợp, để các bạn nhỏ thêm yêu thích việc đọc. Thông qua những hoạt động của mình, chúng tôi mong muốn tạo ra hệ sinh thái lành mạnh cho các tác giả, họa sĩ minh họa Việt Nam làm việc trong lĩnh vực sách thiếu nhi; để các đơn vị xuất bản nỗ lực cho ra mắt nhiều cuốn sách hay, nhìn thấy tác phẩm được độc giả đón nhận, yêu mến, từ đó thêm động lực tiếp tục con đường của mình.

- Có một điều đáng chú ý là trong 100 tựa sách thiếu nhi được giới thiệu trong triển lãm, phần lớn là sách chuyển ngữ, rất ít đại diện từ Việt Nam. Chị nghĩ sao về điều này?

- Thực ra, sáng tác dành cho thiếu nhi của các tác giả Việt Nam rất nhiều. Tuy nhiên, với thể loại sách tranh - chất liệu chính của triển lãm lần này, đặc biệt là sách tranh về chủ đề gia đình, thì số lượng tác phẩm chưa thật dồi dào. Khi tuyển chọn cho triển lãm, chúng tôi thấy nhiều tác phẩm tốt về nội dung, nhưng chất lượng tranh minh họa và mỹ thuật lại chưa đồng đều.

Khó khăn ấy khiến chúng tôi suy nghĩ, nhưng cũng biến thành động lực, mở ra cánh cửa để ICBC tổ chức các hoạt động định hướng, chia sẻ, nâng cao năng lực sáng tác cho tác giả, họa sĩ sáng tác cho thiếu nhi; cũng như kết nối tác giả, họa sĩ, biên tập viên… Tôi hy vọng nỗ lực ấy sẽ đem đến nhiều tác phẩm cho các đề tài còn thiếu, để các em nhỏ Việt Nam có thêm những cuốn sách viết về chính mình, về đời sống của mình với bối cảnh quen thuộc.

- Xin cảm ơn chị!

Ngọc Phương thực hiện