Chính trường châu Âu dậy sóng

Đức dự kiến tổ chức bầu cử trước thời hạn sau khi Thủ tướng Olaf Scholz không vượt qua được cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại quốc hội hôm 16-12. Theo đài DW, Thủ tướng Scholz đã kêu gọi tiến hành cuộc bỏ phiếu này sau khi chính phủ liên hiệp của ông sụp đổ và kết quả trên được xem là mục tiêu mong muốn của ông Scholz.

Sau khi ông Scholz đề xuất giải tán quốc hội hôm 16-12, Tổng thống Frank-Walter Steinmeier có 21 ngày để quyết định. Ông Steinmeier gần như chắc chắn chấp nhận đề xuất này, cũng như đồng ý ngày bầu cử là 23-2-2025. Trước mắt, ông Scholz đứng đầu chính phủ lâm thời cho đến khi chính phủ mới được thành lập. Tiến trình này có thể mất nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng sau cuộc bầu cử.

Các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy tỉ lệ ủng hộ Đảng Dân chủ xã hội (SPD) của ông Scholz đang thua Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) của ông Friedrich Merz và Đảng Giải pháp thay thế cho Đức (AfD) do bà Alice Wiedel lãnh đạo. Thời gian qua, ông Scholz đã mất đi sự ủng hộ từ các đối tác liên minh chính trị trước đây. Tranh cãi về ngân sách là nguyên nhân khiến Đảng Dân chủ Tự do (FDP) rời khỏi chính phủ liên hiệp với SPD và Đảng Xanh, đẩy chính phủ của ông Scholz vào cảnh sụp đổ.

Trong khi đó, ông Friedrich Merz, ứng viên sáng giá cho vị trí thủ tướng tiếp theo, nhấn mạnh ông muốn thấy CDU và đảng anh em Liên minh Xã hội Thiên chúa giáo (CSU) ở bang Bavaria trở thành lực lượng mạnh nhất tại quốc hội.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz (phải) gặp Tổng thống Frank-Walter Steinmeier tại Cung điện Bellevue ở Berlin hôm 16-12 Ảnh: REUTERS

Chính trường Pháp cũng rối ren sau khi quốc hội gần đây bỏ phiếu bất tín nhiệm Thủ tướng Michel Barnier, khiến chính phủ ông sụp đổ. Tổng thống Emmanuel Macron cuối tuần rồi đã bổ nhiệm đồng minh Francois Bayrou làm tân thủ tướng. Vào đầu tuần này, ông Bayrou bắt đầu tham vấn với đại diện các đảng lớn tại quốc hội trong nỗ lực thành lập chính phủ mới. Theo trang Euronews, ngân sách năm 2025 dự kiến là chủ đề quan trọng trong các cuộc thảo luận vì đây là yếu tố chính dẫn đến sự sụp đổ của chính phủ ông Barnier.

Theo giới phân tích, việc lập chính phủ mới ở Pháp hiện đối diện không ít khó khăn. Thách thức chính xuất phát từ thực tế là không có nhóm chính trị nào trong quốc hội có thế đa số rõ ràng và không nhóm nào muốn thỏa hiệp với nhau. "Trước khi ông Emmanuel Macron đắc cử, chúng tôi có hai khối đối lập trong chính trường Pháp - cánh tả và cánh hữu - và mọi thứ khá đơn giản. Bây giờ chúng tôi có ba khối, một khối cánh tả, một khối trung hữu và một khối cực hữu. Điều đó làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn nhiều" - ông Mathieu Gallard, chuyên gia tại Trường ĐH Sciences Po. (Pháp), nhận định với trang NPR.

Giáo sư khoa học chính trị Tanja Börzel từ Trường ĐH Freie (Đức) cho rằng các nhà lãnh đạo châu Âu phải sớm xem xét nghiêm túc những diễn biến mới nhất ở Đức và Pháp. Theo bà, tuy Liên minh châu Âu không đối mặt với mối đe dọa tồn vong nhưng tình hình Đức - Pháp là thách thức lớn.

Bà Börzel cũng lưu ý đến thời điểm "không may" của hai cuộc khủng hoảng chính trị nói trên, nhất là khi ông Donald Trump sắp nhậm chức tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai. Theo chuyên gia này, Đức và Pháp thường xuyên đi đầu trong việc giúp châu Âu có tiếng nói chung và điều này càng cần thiết hơn bao giờ hết sau khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.

ANH THƯ