Chính sách nhập cư của ông Trump có thể phản tác dụng

Quân đội Mỹ tuần tra biên giới Mỹ-Mexico tại Eagle Pass, bang Texas - Ảnh: Getty Images

Ngay sau khi nhậm chức ngày 20/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố một loạt chính sách liên quan tới người nhập cư, bao gồm siết chặt kiểm soát người nhập cư cư trái phép. Đây là một trong những điểm cốt lõi trong chiến dịch tranh cử của ông.

Triển khai các chính sách này, ông Trump ra lệnh dừng quy trình xin tị nạn tại biên giới Mỹ-Mexico và hủy chuyến bay của Chính phủ Mỹ dành cho người tị nạn đã được duyệt hồ sơ. Những động thái quyết liệt của ông nhằm vào người nhập cư tại Mỹ vấp phải nhiều tranh cãi.

NGƯỜI NHẬP CƯ LÀ "VẤN ĐỀ" HAY "GIẢI PHÁP" CỦA NỀN KINH TẾ MỸ?

“Thực tế là Mỹ phụ thuộc vào lao động nhập cư và các chính sách của ông Trump có thể gây ra hậu quả lớn cho nhiều ngành công nghiệp”, ông Jorge Loweree, Giám đốc quản lý chương trình tại tổ chức American Immigration Council, nhận định với hãng tin CNN.

Trước đây, ông Trump từng nói ông chào đón người nhập cư hợp pháp nhưng cũng nhấn mạnh rằng Mỹ “cần những người chất lượng”. Tuần trước, vị Tổng thống công bố chương trình thị thực mới để bán “thẻ vàng” giá 5 triệu USD cho người giàu muốn định cư tại Mỹ.

Tuy nhiên, một số chuyên gia dự báo lượng người nhập cư hợp pháp vào Mỹ sẽ giảm trong nhiệm kỳ này của ông Trump do chính quyền của ông tạo ra một môi trường kém thân thiện với người nhập cư thông qua những chính sách và thông điệp của mình. Điều này sẽ gây ra tình trạng thiếu lao động tại một số ngành công nghiệp và có thể đẩy lạm phát tăng.

“Mọi thứ yên ắng bất ngờ. Tôi đã làm trong ngành này 17 năm rưỡi và chưa từng chứng kiến điều này”, bà Melissa Lopez, Giám đốc công ty dịch vụ di cư Estrella Del Paso, chia sẻ với CNN về tình hình nhập cư vào Mỹ.

Trong bối cảnh người Mỹ sinh ít con hơn, dân số nước này đang bắt đầu già hóa. Điều này đồng nghĩa ngành y tế đang đối mặt áp lực chăm sóc người cao tuổi trong khi lượng người trong độ tuổi lao động ít đi so với trước. Một số ngành phụ thuộc vào lao động trẻ, bao gồm xây dựng và nông nghiệp, đang “khát” lao động.

Điều đáng nói là trong khi giới chuyên gia cho rằng người nhập cư là “giải pháp” cho nhu cầu của nền kinh tế Mỹ, chính quyền Trump lại xem đây là “vấn đề” của nền kinh tế.

ĐÓNG GÓP CỦA NGƯỜI NHẬP CƯ VÀO KINH TẾ MỸ

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump cũng có lập trường cứng rắn với người nhập cư. Năm 2020, số lượng người nhập cư hợp pháp vào Mỹ giảm mạnh do các biện pháp hạn chế hậu Covid-19 nhưng con số này tăng mạnh những năm sau đó trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Joe Biden.

Theo số liệu từ Cơ quan thống kê Mỹ Cencus Bureau, số lượng người nhập cư hợp pháp vào Mỹ đạt 2,8 triệu người trong năm ngoái. Con số này bao gồm người tị nạn và người nhập cư theo diện thị thực làm việc. Người nhập cư đóng góp 84% vào tăng trưởng dân số của nước này năm 2024.

Một báo cáo công bố tháng trước của tổ chức nghiên cứu Cato Institute, lượng người nhập cư đang ở mức cao hiện tại mang lại cho ông Trump “nhiều dư địa hơn để áp đặt các biệt pháp siết chặt”.

“Chúng tôi dự báo sẽ có thêm các biện pháp siết nhập cư vào mùa hè này”, ông David Bier, giám đốc nghiên cứu di cư tại Cato Institute, cho biết.

Chính quyền Trump đang cân nhắc ban hành một sắc lệnh về y tế công cộng, trong đó xem người xin tị nạn qua biên giới phía Nam có nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đây cũng là lý do Chính phủ dùng để đóng cửa biên giới trong đại dịch.

Do đó, công ty bảo hiểm Allianz Trade dự báo lượng người nhập cư hợp pháp vào Mỹ năm 2026 sẽ giảm gần một nửa. Cộng với việc trục xuất hàng loạt người nhập cư trái phép, tăng trưởng dân số Mỹ được dự báo sẽ giảm xuống còn 0,2% trong năm tới.

“Những người muốn xin giấy tờ vào Mỹ sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong những năm tới. Điều này sẽ giảm số lượng người nhập cư hợp pháp vào Mỹ”, bà Jennifer Babaie, giám đốc dịch vụ pháp lý tại tổ chức Las Americas Immigrant Advocacy Center, nhận định. “Chúng ta sẽ chứng kiến sự trì hoãn, từ cả cơ quan xử lý tại tòa án lẫn cơ quan xuất nhập cảnh”.

Theo American Immigration Council, năm 2023, lượng người nhập cư tại Mỹ là 47,8 triệu, với tổng mức chi tiêu 1,7 nghìn tỷ USD và tiền thuế nộp vào ngân sách là 652 tỷ USD. Sự đóng góp này vào nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng bởi chính sách nhập cư của ông Trump.

Allianz Trade dự báo chính sách siết chặt người nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp của ông Trump có thể khiến tốc độ tăng trưởng GDP của Mỹ giảm xuống dưới 2% vào năm 2026.

Trong khi đó, tổ chức Brookings Institution dự báo tăng trưởng có thể giảm 0,4 điểm phần trăm trong năm nay nếu ông Trump tiếp tục siết chặt chính sách với người nhập cư hợp pháp và trục xuất thành công 3,4 triệu người nhập cư trái phép theo kế hoạch. Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, ông Trump cho biết ông muốn trục xuất 15-20 triệu người nhập cư trái phép - một chiến dịch được đánh giá là phức tạp và tốn kém.

Ước tính từ American Immigration Council cho thấy người nhập cư chiếm hơn 20% lao động trong các ngành nông nghiệp, xây dựng, vận trải, nhà xưởng, dịch vụ xử lý rác thải… tại Mỹ. Do đó, việc trục xuất hàng hoạt người nhập cư trái phép và hạn chế người nhập cư hợp pháp sẽ đẩy các ngành này rơi vào tình trạng thiếu lao động.

“Những ngành này thường thiếu lao động, vì vậy chính sách nhập cư của ông Trump sẽ không mang lại sự tăng trưởng kinh tế và thành công như ông ấy mong đợi”, ông Giovanni Peri - giáo sư kinh tế tại Đại học California, Davis, ngườ- nghiên cứu sâu về quan hệ giữa người nhập cư vào thị trường lao động - nhận định.

Theo ông Peris, tình trạng thiếu lao động có thể đẩy giá cả thực phẩm, nhà ở và du lịch leo thang.

“Người nhập cư có vai trò quan trọng bởi đặc điểm nhân khẩu học của Mỹ đang thay đổi”, vị giáo sư chỉ ra. “Trong bối cảnh sẽ ngày càng có nhiều người nghỉ hưu, người nhập cư sẽ thực sự là hữu ích cho thị trường lao động và tăng trưởng kinh tế”.

Ngọc Trang