Chinh phục tương lai bằng trí tuệ nhân tạo

GS.TS Nguyễn Trường Thịnh trao đổi cùng sinh viên. Ảnh: NVCC

Trước nguy cơ nhiều công việc bị thay thế, các trường đại học tại Việt Nam đã chủ động trang bị cho sinh viên kiến thức, kỹ năng và tư duy làm chủ công nghệ, biến AI thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong học tập và công việc.

“Trợ lý” thông minh

AI đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi với khả năng xử lý công việc hiệu quả, tiết kiệm chi phí, từ đó đặt ra thách thức không nhỏ cho cả người học và người dạy. TS Vũ Văn Ngọc - Viện trưởng Viện Đào tạo Tiên tiến, Chất lượng cao & POHE, Đại học Kinh tế Quốc dân, nhận định: “AI là thách thức lớn với cả sinh viên lẫn giảng viên, buộc tất cả phải thay đổi nhận thức, tư duy tiếp cận để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Chúng tôi đã tích hợp công cụ AI vào đào tạo nhân lực khối ngành kinh tế, vừa hỗ trợ giảng viên giảng dạy, nghiên cứu, vừa giúp sinh viên tiếp cận tri thức, rèn luyện kỹ năng cần thiết”.

Cụ thể, trong học phần Chiến lược và chính sách kinh doanh, AI được sử dụng để phân tích biểu đồ đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức, thời gian học của từng sinh viên, từ đó giúp xác định các vấn đề cần cải thiện. Ngoài ra, giáo trình điện tử tích hợp AI còn hỗ trợ đánh giá năng lực và mức độ hiểu biết của sinh viên theo từng môn học. “Thông qua các phân tích do AI cung cấp, giảng viên có thể nắm được điểm yếu của sinh viên, từ đó xây dựng phương pháp hỗ trợ phù hợp, giúp các em phát huy tối đa năng lực”, TS Ngọc chia sẻ.

Từ góc độ chuyên môn công nghệ, GS.TS Nguyễn Trường Thịnh - Viện trưởng Viện Công nghệ Thông minh và Tương tác, Đại học Kinh tế TPHCM, cho biết sự phát triển của AI đang làm thay đổi cách thức đào tạo và yêu cầu đối với nguồn nhân lực, đặc biệt ở nhóm ngành kinh tế.

Nếu như trước đây sinh viên kinh tế chủ yếu học tài chính, kế toán, quản trị theo hướng truyền thống, thì hiện nay, chương trình đào tạo bắt buộc phải tích hợp thêm kiến thức về phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình ra quyết định, tư duy thuật toán. Những kỹ năng như xử lý dữ liệu lớn (big data), ứng dụng AI trong marketing, tài chính, logistics hay quản trị chuỗi cung ứng trở thành lợi thế cạnh tranh nổi bật.

“AI không làm mất đi cơ hội việc làm mà đang tái định hình thị trường lao động. Các công việc lặp lại sẽ dần được tự động hóa, nhưng đồng thời xuất hiện nhiều vị trí mới, yêu cầu con người phối hợp với AI, đưa ra quyết định từ dữ liệu và phát triển chiến lược sáng tạo dựa trên công nghệ. Sinh viên biết khai thác AI như một cộng sự thông minh sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn bao giờ hết”, GS Thịnh khẳng định.

PGS.TS Lê Minh Thống - Trưởng khoa Kinh tế Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, nêu quan điểm: “AI ảnh hưởng mạnh đến quá trình đào tạo. Các trường cần xây dựng chương trình giảng dạy giúp sinh viên biết sử dụng AI trong công việc. Đây chính là yêu cầu về năng lực số mà nhiều ngành đang triển khai theo chuẩn mới”.

Ảnh minh họa INT.

Đổi mới phương pháp

Sự thay đổi do AI mang lại khiến sinh viên không chỉ cần kiến thức chuyên môn, mà còn phải rèn luyện tư duy chiến lược, sáng tạo, kỹ năng phản biện, giao tiếp, thuyết trình, quản trị con người. TS Vũ Văn Ngọc lưu ý: “Trước đây, với những công việc mang tính lặp đi lặp lại, chỉ cần nắm chắc quy trình là sinh viên có thể thực hiện tốt. Nhưng giờ đây, AI có thể làm thay phần lớn. Vì vậy, sinh viên cần học cách vận dụng AI thay vì cạnh tranh với nó”.

Theo Viện trưởng Viện Đào tạo Tiên tiến, Chất lượng cao & POHE, giảng viên cũng cần thay đổi cách đặt câu hỏi: Từ kiểu quy trình, quy phạm sang câu hỏi tình huống, yêu cầu tư duy và phản biện. Khi sinh viên sử dụng AI để hỗ trợ giải bài, điều quan trọng là khả năng phân tích, đánh giá và lựa chọn giải pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn. Ngoài ra, chương trình giảng dạy cũng cần được thiết kế theo hướng đặt ra những bài toán thực tế, yêu cầu sinh viên chủ động đề xuất và phản biện các phương án giải quyết, rèn luyện tư duy sáng tạo, ứng dụng linh hoạt công nghệ.

GS.TS Nguyễn Trường Thịnh khuyên sinh viên cần học tập với tinh thần mở, liên tục đổi mới bản thân. Không chỉ nắm chắc chuyên môn, sinh viên phải học cách kết nối kiến thức với công nghệ, đặc biệt là AI và phân tích dữ liệu.

“Thế giới việc làm đang thay đổi nhanh chóng. Những ai có tư duy số, khả năng thích ứng và sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ sẽ có cơ hội bứt phá. Sinh viên nên tích cực tham gia các dự án thực tế, hoạt động nghiên cứu khoa học, thực tập sớm để hiểu rõ nhu cầu thị trường. Hồ sơ năng lực với sản phẩm cụ thể sẽ là lợi thế lớn so với chỉ có bằng cấp”, Viện trưởng Viện Công nghệ Thông minh và Tương tác nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, sinh viên cũng cần đầu tư vào kỹ năng ngoại ngữ, làm việc nhóm, giao tiếp. Trong kỷ nguyên số, cơ hội nghề nghiệp không còn bó hẹp trong nước mà mở rộng ra toàn cầu. Tự tin, học hỏi không ngừng và sẵn sàng chuyển mình là chìa khóa để sinh viên làm chủ tương lai trong thời đại dữ liệu và công nghệ lên ngôi.

Ngô Chuyên