Chinh phục cá mập: Bí quyết gọi vốn cho doanh nghiệp nhỏ

"Chinh phục cá mập" không chỉ là ước mơ mà còn là mục tiêu sống còn của nhiều doanh nghiệp nhỏ tại Việt Nam trong hành trình gọi vốn.

Trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh, việc thu hút nhà đầu tư lớn vừa là thách thức đầy cam go, vừa là cơ hội để mở rộng quy mô và nâng tầm vị thế. Để đạt được điều này, các nhà sáng lập cần trang bị chiến lược rõ ràng, tâm thế vững vàng và định hướng phát triển đúng đắn.

Hiểu rõ thách thức và cơ hội của doanh nghiệp nhỏ

Các doanh nghiệp nhỏ thường bị đánh giá thấp về năng lực cạnh tranh và khả năng quản lý nguồn vốn. Điều này có thể khiến họ mất điểm trước các nhà đầu tư vốn đặt kỳ vọng cao về tính minh bạch, khả năng tăng trưởng, và mức độ rủi ro thấp.

Tuy nhiên, chính đặc thù quy mô nhỏ lại mang đến những cơ hội mà các doanh nghiệp lớn không dễ dàng có được:

Tính linh hoạt cao: Doanh nghiệp nhỏ thường dễ thích nghi hơn với những thay đổi từ thị trường, một ưu thế lớn trong môi trường kinh doanh biến động.
Sáng tạo và đổi mới: Các ý tưởng độc đáo và sản phẩm mới lạ luôn có sức hút mạnh mẽ đối với nhà đầu tư đang tìm kiếm sự khác biệt.

Doanh nghiệp có thực sự cần gọi vốn, và nếu cần, nên gọi bao nhiêu là đủ? Tác giả Tôn Nữ Xuân Quyên, qua cuốn sách Chinh Phục Cá Mập, đưa ra lời khuyên đầy thực tiễn: “Từ 25%, 36% đến 51%, chúng ta cần hiểu rõ ý nghĩa của những con số này. Và khi chạm ngưỡng 75%, đó là lúc nên cân nhắc bán công ty. Đối với các công ty lớn, 25% đã là quá nhiều.”

Bà Tôn Nữ Xuân Quyên - tác giả cuốn sách "Chinh Phục Cá Mập" chia sẻ tại buổi ra mắt sách. Ảnh: BTC

Tác giả nhấn mạnh rằng, chỉ khi nhà sáng lập hiểu rõ doanh nghiệp của mình và nắm vững tình hình thị trường, họ mới có thể giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi ích khi hợp tác với nhà đầu tư.

Chuẩn bị chiến lược bài bản: Từ mục tiêu đến lộ trình rõ ràng

Để thu hút được sự chú ý từ các nhà đầu tư lớn, doanh nghiệp cần chứng minh rằng. mình không chỉ có ý tưởng sáng tạo mà còn sở hữu một kế hoạch rõ ràng, khả thi. Kinh nghiệm thực tiễn của bà Quyên cho thấy việc lựa chọn đánh giá đúng mức giá trị doanh nghiệp và tìm đối tác phù hợp là một nghệ thuật.

Những bài học từ cuốn sách đã được bà Quyên trình bày thông qua công thức 5W1H (What, Why, When, Where, Who, và How) – một phương pháp giúp các doanh nghiệp nhỏ xác định mục tiêu, kênh tiếp cận, và cách thực hiện hiệu quả khi kêu gọi vốn. Đây cũng là cách để tạo lòng tin và sự đồng thuận từ nhà đầu tư.

Bước 1: Xác định mục tiêu rõ ràng

Trước khi gọi vốn, doanh nghiệp cần trả lời được ba câu hỏi:

Mục tiêu gọi vốn là gì? (Ví dụ: mở rộng sản xuất, đầu tư vào công nghệ, phát triển thị trường mới.)
Cần bao nhiêu vốn để đạt được mục tiêu? Một con số cụ thể, minh bạch giúp nhà đầu tư dễ dàng đánh giá tiềm năng.
Lợi ích nhà đầu tư sẽ nhận được? Đây là yếu tố quyết định để họ “xuống tiền.” Hãy đưa ra các cam kết cụ thể, ví dụ như cổ phần, tỷ suất sinh lời dự kiến, hoặc các giá trị chiến lược khác.

Bước 2: Chuẩn bị tài liệu gọi vốn chuyên nghiệp

Một bộ tài liệu chuyên nghiệp không chỉ là điều kiện cần mà còn là điểm cộng lớn trong mắt nhà đầu tư. Bộ tài liệu này bao gồm:

Báo cáo tài chính minh bạch: Thể hiện dòng tiền, lợi nhuận, và khả năng sinh lời trong tương lai.
Kế hoạch kinh doanh chi tiết: Phác thảo rõ các bước doanh nghiệp sẽ thực hiện để đạt được mục tiêu, bao gồm các mốc thời gian cụ thể.
Phân tích thị trường: Chứng minh doanh nghiệp hiểu rõ thị trường mình đang hoạt động, các đối thủ cạnh tranh, và chiến lược để chiếm lĩnh thị phần.

Bước 3: Luyện tập kỹ năng thuyết trình và phản biện

Một ý tưởng hay không thể tự “bán mình”; nó cần được trình bày một cách thuyết phục và hấp dẫn. Cuốn sách đề cập đến tầm quan trọng của việc luyện tập thuyết trình, đặc biệt là chuẩn bị các câu trả lời cho những câu hỏi hóc búa từ nhà đầu tư. Các nhà sáng lập cần:

Tập trung vào giá trị cốt lõi: Thuyết trình ngắn gọn, dễ hiểu và đi thẳng vào vấn đề.
Chuẩn bị phương án phản biện: Nhà đầu tư có thể đưa ra những câu hỏi về rủi ro hoặc điểm yếu của doanh nghiệp; việc chuẩn bị sẵn các câu trả lời sẽ tạo ấn tượng rằng doanh nghiệp đã nghiên cứu kỹ lưỡng.

Bước 4: Xây dựng mối quan hệ trước khi gọi vốn

Ngoài việc chuẩn bị về nội dung, tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối với nhà đầu tư từ trước khi chính thức gọi vốn. Tham gia các sự kiện kinh doanh, hội thảo, hoặc thậm chí các buổi gặp gỡ cá nhân sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin và tạo ấn tượng ban đầu.

Định giá hợp lý và quản lý kỳ vọng của nhà đầu tư

Theo cuốn Chinh Phục Cá Mập, định giá không chỉ dựa trên những con số như doanh thu hay lợi nhuận hiện tại, mà cần phản ánh được tầm nhìn dài hạn và khả năng mở rộng quy mô của doanh nghiệp.

Phương pháp này đòi hỏi nhà sáng lập phải xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như tốc độ tăng trưởng ngành, nhu cầu thị trường, và áp dụng các mô hình định giá như chiết khấu dòng tiền (DCF) hay EBITDA, đồng thời điều chỉnh cho phù hợp với đặc thù của thị trường Việt Nam. Một mức định giá hiệu quả cần vừa đủ hấp dẫn để nhà đầu tư nhận ra cơ hội, nhưng không quá cao để tránh gây lo ngại về rủi ro.

Song song với định giá, quản lý kỳ vọng của nhà đầu tư cũng đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài. Nhà đầu tư không chỉ quan tâm đến lợi nhuận mà còn đặt niềm tin vào sự minh bạch và chiến lược sử dụng vốn rõ ràng của doanh nghiệp.

Ra mắt sách 'Chinh Phục Cá Mập' của tác giả Tôn Nữ Xuân Quyên. Ảnh: BTC

Các mục tiêu tăng trưởng nên được chia nhỏ và đặt mốc thời gian cụ thể để đảm bảo tính khả thi, ví dụ như mở rộng thị trường trong vòng sáu tháng hay đạt tăng trưởng doanh thu 20% sau một năm. Quan trọng hơn, doanh nghiệp cần truyền tải thông điệp về lợi ích bền vững để thuyết phục nhà đầu tư cùng đồng hành lâu dài, thay vì chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn.

Tuy nhiên, không phải lời đề nghị đầu tư nào cũng phù hợp. Một bài học thực tế mà cuốn sách nhấn mạnh là doanh nghiệp cần biết từ chối những nhà đầu tư đưa ra các yêu cầu không phù hợp, như đòi hỏi quyền kiểm soát quá mức hoặc mục tiêu không đồng nhất với tầm nhìn phát triển. Bên cạnh vốn, các doanh nghiệp cũng nên tận dụng triệt để những nguồn lực khác từ nhà đầu tư, chẳng hạn như mạng lưới quan hệ, kinh nghiệm chuyên ngành, hoặc hỗ trợ chiến lược. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tăng trưởng nhanh hơn mà còn tạo ra giá trị cộng hưởng cho cả hai bên.

Lời kết

Chinh phục nhà đầu tư lớn là một quá trình đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược rõ ràng. Từ việc hiểu đúng nhu cầu của nhà đầu tư, chuẩn bị tài liệu chuyên nghiệp, đến việc xây dựng câu chuyện thương hiệu hấp dẫn, các doanh nghiệp nhỏ hoàn toàn có thể biến những thách thức hiện tại thành cơ hội phát triển.

Dù bạn là nhà sáng lập đang tìm kiếm nguồn vốn để mở rộng quy mô hay một nhà quản trị muốn thu hút đối tác chiến lược, điều quan trọng nhất là phải xây dựng lòng tin – yếu tố cốt lõi để đảm bảo sự hợp tác bền vững. Những bài học từ thực tế và các tài liệu như Chinh phục Cá Mập chính là kim chỉ nam giúp bạn đi đúng hướng trên hành trình đầy tiềm năng này.

Công Hiếu