Chiến trường mới trong cuộc đua AI Mỹ - Trung Quốc

Mỹ và Trung Quốc là hai quốc gia đang dẫn đầu trong cuộc đua AI. Ảnh: Reuters.

Trong một hội nghị công nghệ tại Washington D.C. hồi cuối tháng 4, Giám đốc điều hành NVIDIA Jensen Huang tuyên bố Trung Quốc “không thua kém” Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Nhiều ông lớn công nghệ Mỹ có thể không đồng tình với nhận định này. Hồi cuối tháng 5, Google công bố mô hình mới nhất của Gemini và tuyên bố đây là công cụ AI nhanh nhất thế giới với tốc độ nhanh gấp 10 lần DeepSeek.

Trong khi đó, tại Trung Quốc, Alibaba tuyên bố công cụ Qwen3 của họ cần ít công suất tính toán hơn đáng kể so với các công cụ khác dù đạt kết quả vượt trội trong nhiều bài kiểm tra - từ suy luận toán học tới lập trình.

Dù vậy, năng lực tính toán vượt trội chưa chắc đã là ưu thế lớn nhất đối với các mô hình AI. Ông Arthur Lai, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu công nghệ châu Á tại tập đoàn Macquarie (Australia), nhận định các công ty giờ đây sẽ phải cạnh tranh về khả năng ứng dụng AI vào đời sống.

“Lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh sẽ là tác nhân AI”, ông trả lời Nikkei Asia.

Hướng đi mới

Giáo sư Jason Corso tại Đại học Michigan (Mỹ) nhận định khó có thể đánh giá công ty hay quốc gia nào đang dẫn trước do chưa có tiêu chuẩn đánh giá tác động của các mô hình AI lên đời sống.

“Mỹ có thể dẫn trước về năng lực của mô hình, nhưng yếu tố này không có nhiều ý nghĩa nếu không được thể hiện qua giá trị thực tế”, ông nói.

Trong khi Google và các công ty khác tuyên bố mô hình của họ “nhanh nhất” hay có thể giải các bài toán của kỳ thi Olympic Toán học Quốc tế (IMO), những thành tựu này chỉ là một khía cạnh nhỏ và “không được tối ưu hóa cho người dùng”, theo giáo sư Corso.

“Liệu tốc độ có thực sự ý nghĩa từ góc độ ứng dụng?”, ông đặt câu hỏi.

CEO NVIDIA Jensen Huang từng khiến giới công nghệ dậy sóng khi tuyên bố Trung Quốc không thua kém Mỹ về AI. Ảnh: Reuters.

Thành công của DeepSeek với mô hình AI giá rẻ khiến giới công nghệ thế giới đặt ra câu hỏi: Liệu việc đầu tư hàng tỷ USD để mua các loại chip tiên tiến, xây dựng các trung tâm dữ liệu hay đào tạo các mô hình mới có đáng giá, nhất là khi các công ty chưa thu được lợi ích đáng kể.

Bản thân ông Kevin Scott, lãnh đạo bộ phận công nghệ của Microsoft, hồi cuối tháng 5 cũng thừa nhận tình trạng “dư thừa năng lực”. “Các mô hình đang mạnh mẽ hơn thực tế sử dụng của chúng ta”, ông nói.

Giờ đây, nhiều công ty công nghệ quan tâm hơn tới việc phát triển các “tác nhân AI” (AI agent). Hiểu đơn giản, đây là các công cụ có thể tự động hoàn thành công việc mà không cần sự “nhúng tay” của con người” - hoặc nếu có thì rất ít.

Những công cụ AI tiên tiến có khả năng suy luận cao - như DeepSeek R1 hay GPT-4o - là cơ sở để xây dựng các tác nhân AI có khả năng suy nghĩ giống con người hơn.

Các công ty cả ở Mỹ lẫn Trung Quốc đều hy vọng sự phát triển của tác nhân AI sẽ giúp các nhà đầu tư và người dùng nhận ra AI có nhiều ứng dụng với đời sống hàng ngày hơn là ChatGPT.

Theo dự báo của hãng tư vấn Mỹ Gartner, tới năm 2028, khoảng một phần ba phần mềm dành cho doanh nghiệp sẽ ứng dụng tác nhân AI, tăng mạnh từ tỷ lệ dưới 1% năm 2024. Ít nhất 15% quyết định hàng ngày sẽ do tác nhân AI tự đưa ra.

Cuộc đua chưa ngã ngũ

Trong những tháng qua, các ông lớn công nghệ đều trình bày những ý tưởng phát triển các ứng dụng AI hữu ích với người dùng.

Tại hội nghị thường niên Google I/O cuối tháng 5, Google cho biết đã bắt đầu tích hợp Gemini vào hệ sinh thái phần mềm và phần cứng của hãng, bao gồm một loại kính AI mới do Google và Samsung hợp tác phát triển. Trong khi đó, Microsoft xây dựng mạng lưới tác nhân AI có thể tự động trao đổi, ra quyết định và thực hiện nhiệm vụ trong hệ sinh thái Microsoft.

Kính thông minh kết hợp AI do Google và Samsung hợp tác sản xuất. Ảnh: ZDNet.

Tại Trung Quốc, Manus khiến giới công nghệ dậy sóng khi tuyên bố phát triển “tác nhân AI tổng hợp đầu tiên trên thế giới”, có thể thực hiện mọi nhiệm vụ từ đánh giá hồ sơ ứng viên tới nghiên cứu thị trường bất động sản và chứng khoán.

Các ông lớn công nghệ Trung Quốc cũng không đứng ngoài cuộc. Tencent đã nâng cấp nền tảng AI để giúp các doanh nghiệp tự xây dựng các tác nhân AI của riêng mình một cách dễ dàng hơn. Alibaba hồi tháng 3 ra mắt trợ lý AI Quark có khả năng nghiên cứu sâu, sáng tạo nội dung, hình ảnh và lập trình.

Dù vậy, không phải ai cũng cho rằng thời đại của tác nhân AI đã đến hay đây là cách tốt nhất để đánh giá các công ty Mỹ và Trung Quốc trong cuộc đua AI.

“Đa số bài đăng về tác nhân AI mà tôi thấy là chiêu trò marketing”, giáo sư Corso nói. Theo ông, khó có thể đánh giá lĩnh vực này đã đạt được kết quả ý nghĩa với người dùng.

Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung ngày càng nóng lên, nhiều người vẫn cho rằng AI nên là nỗ lực của toàn nhân loại.

“Thế giới không phải trò chơi có tổng bằng không”, ông Yossi Matias, lãnh đạo bộ phận nghiên cứu của Google, nói. “Nếu đổi mới sáng tạo đến từ nhiều nơi, mọi khu vực sẽ cùng tiến bộ”.

Hà Thủy