Chiến lược 'vết dầu loang' cho start-up ít vốn

Chiến lược vết dầu loang (oil spill strategy) lấy cảm hứng từ cách một giọt dầu lan tỏa trên mặt nước: bắt đầu từ một điểm nhỏ, sau đó dần dần mở rộng ra các khu vực xung quanh. Trong kinh doanh, chiến lược này ngụ ý rằng, doanh nghiệp sẽ tập trung nguồn lực vào một thị trường ngách (niche market) hoặc một nhóm khách hàng cụ thể trước, xây dựng nền tảng vững chắc, rồi mới phát triển rộng ra các phân khúc khác hay sản phẩm khác.

Với các start-up ở giai đoạn mới thành lập, nguồn lực còn hạn chế, chiến lược vết dầu loang là phương án khả thi, giúp giảm thiểu chi phí và tối ưu nguồn lực. Thay vì phân tán tài chính, thời gian, nhân sự... để nhắm đến nhiều đối tượng khách hàng cùng lúc và có thể dẫn đến thất bại do không đủ khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn, start-up nên dùng chiến lược vết dầu loang, bằng cách tập trung vào một “điểm khởi đầu” - một nhóm khách hàng, hay một lĩnh vực mà mình có lợi thế cạnh tranh hoặc hiểu biết sâu sắc.

Khi đã thành công ở điểm khởi đầu, start-up tiếp tục tận dụng danh tiếng, kinh nghiệm để đưa thêm sản phẩm mới cho khách hàng, hoặc vẫn dựa trên sản phẩm cũ, nhưng sẽ mở rộng thêm các nhóm khách hàng.

Ví dụ, TopCV - công ty tiên phong trong lĩnh vực công nghệ nhân sự tại Việt Nam - đã bắt đầu bằng việc cung cấp nền tảng miễn phí, giúp sinh viên, người đi làm tự tạo các bản CV một cách chuyên nghiệp, hiệu quả. Dựa trên những CV có sẵn, TopCV tiếp tục phát triển theo hướng trở thành nền tảng kết nối người tìm việc với các bên có nhu cầu tuyển dụng nhân sự. Sau khi dẫn đầu trong phân khúc nền tảng tuyển dụng, TopCV đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng sang các sản phẩm chủ lực khác, như nền tảng thiết lập và đánh giá năng lực nhân viên, nền tảng quản lý và gia tăng trải nghiệm nhân viên, giải pháp quản trị tuyển dụng hiệu suất cao.

Hay với TracyBee, ban đầu, CEO Lê Ngọc Thu Trang tập trung phát triển các sản phẩm mật ong có thương hiệu, có tiêu chuẩn, đủ sức cạnh tranh với mật ong quốc tế. Sau khi đã thành công, nhà sáng lập mới mở rộng sang nhóm sản phẩm keo ong xanh dạng viên và dạng xịt, như một giải pháp thay thế cho việc sử dụng kháng sinh khi chưa thực sự cần thiết.

Từ những ví dụ thực tế trên, có thể thấy, sự kiên nhẫn và khéo léo của chiến lược vết dầu loang chính là chìa khóa giúp các doanh nghiệp non trẻ đủ sức đi tiếp, đặc biệt trong trong bối cảnh môi trường kinh doanh luôn biến đổi, thậm chí có phần khó đoán định như hiện nay.

Dù hiệu quả, chiến lược vết dầu loang vẫn có những hạn chế nhất định. Thách thức lớn đến từ sự thiếu kiên nhẫn của các nhà sáng lập, những người mong muốn mở rộng thật nhanh trước khi củng cố được thị trường ban đầu, dẫn đến tình trạng mất kiểm soát. Để tránh điều này, mỗi nhà sáng lập cần đặt mục tiêu rõ ràng và tuân thủ kế hoạch theo từng bước. Ngoài ra, cần nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và thử nghiệm trên quy mô nhỏ trước khi đặt cược toàn bộ nguồn lực vào một sản phẩm, một phân khúc, để tránh việc chọn sai “điểm bắt đầu” khiến cả chiến lược thất bại.

Đức Thọ