Chiến dịch mùa hè của Nga tại Ukraine đã bắt đầu?

Sau những bước tiến dần dần trong nhiều tháng qua, lực lượng Nga đang tiến công trên các chiến trường Ukraine với tốc độ nhanh nhất trong năm nay. Lực lượng Nga đang gia tăng tập kích vào các thành phố Ukraine bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa quy mô lớn. Moscow thậm chí đã mở thêm một mặt trận ở miền bắc Ukraine.

Vùng đệm - nhiệm vụ của chiến dịch mùa hè Nga?

Theo tờ New York Times, chiến dịch mùa hè của Nga tại Ukraine dường như đang diễn ra. Các nhà phân tích quân sự cho rằng rõ ràng lực lượng Nga trong tháng này đã bắt đầu nỗ lực tập trung mới nhất nhằm đạt được bước đột phá, ngay cả khi các đại diện của Moscow đã tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình trực tiếp đầu tiên với Ukraine kể từ năm 2022.

Trong tháng 5, lực lượng Nga đang tiến sâu vào những khu vực còn lại do Ukraine kiểm soát ở khu vực Donbass (phía đông Ukraine). Ảnh: Alexey Konovalov/TASS

Cụ thể, lực lượng Nga đang tiến sâu vào những khu vực còn lại do Ukraine kiểm soát ở khu vực Donbass (phía đông Ukraine). Các nhà phân tích quân sự cho biết lực lượng Nga đã tận dụng thời gian mùa đông để tích lũy kho thiết bị, cải thiện khả năng liên lạc trên chiến trường và điều chỉnh chiến thuật cũng như khả năng kỹ thuật của các UAV tấn công.

Trong tháng 5, Nga đã kiểm soát được diện tích lớn gấp đôi so với tháng 4, với trung bình khoảng 14,2 km2/ngày, phần lớn là lãnh thổ ở tỉnh Donetsk theo dữ liệu từ Deepstate - một nhóm giám sát chiến sự Ukraine. Quân đội Nga cũng đã phá vỡ phòng thủ giữa các thành phố Ukraine đang bị bao vây là Pokrovsk và Toretsk, tiến về phía bắc hướng tới các trung tâm hậu cần khu vực cuối cùng còn dưới sự kiểm soát của Ukraine.

Lực lượng Nga cũng đang đạt được những bước tiến nhỏ hơn ở tỉnh Sumy (đông bắc Ukraine) sau khi tuyên bố đẩy lùi Ukraine khỏi tỉnh biên giới Kursk của Nga.

Điện Kremlin không trực tiếp bình luận về cuộc tấn công hoặc thông báo về sự khởi đầu của chiến dịch mùa hè. Tổng thống Nga Vladimir Putin chỉ nói rằng lực lượng Nga đã được giao nhiệm vụ thiết lập một “vùng đệm an ninh” dọc biên giới với Ukraine, đài RT đưa tin.

“Chúng tôi đã quyết định thiết lập một vùng đệm an ninh cần thiết dọc biên giới. Các lực lượng vũ trang của chúng ta hiện đang tích cực triển khai nhiệm vụ này. Các vị trí khai hỏa của đối phương đang bị vô hiệu hóa và nỗ lực này vẫn đang tiếp diễn” - ông Putin nói hôm 22-5.

Dù có một số thành công cục bộ trên chiến trường, ít nhà phân tích nào kỳ vọng nước này sẽ giành được chiến thắng quyết định vào mùa hè này, qua đó định hình lại cuộc chiến.

Hầu hết các nhà phân tích quân sự tin rằng Nga thiếu nguồn lực để kiểm soát toàn bộ lãnh thổ Ukraine giáp với Nga. Tuy nhiên, họ cho rằng cuộc tấn công vào Sumy đã thành công trong việc buộc hàng nghìn binh sĩ Ukraine phải tập trung, hạn chế khả năng của Ukraine trong việc tăng cường phòng thủ đang bị suy yếu ở Donbass.

Nga dường như cũng đã mở rộng sản xuất và cải thiện hiệu quả của UAV. Tuần trước, lực lượng Nga đã phóng hàng trăm UAV và tên lửa vào các thành phố của Ukraine trong ba đêm liên tiếp. Một phần nhỏ nhưng đáng kể trong số những vũ khí này đang xuyên thủng hệ thống phòng không và gây thiệt hại cho cả các tòa nhà công nghiệp và dân sự Ukraine.

Các nhà phân tích quân sự đã chỉ ra rằng đạn phòng không đang cạn kiệt của Kiev, những đổi mới trong chiến thuật của Nga và quy mô lớn của các cuộc tấn công là các nguyên nhân chính khiến hệ thống phòng không Ukraine không phát huy hết công năng.

Các chuyên gia cũng cho rằng mục đích của các cuộc tấn công của Nga vào các thành phố Ukraine là chuyển hướng nguồn lực của đối phương khỏi tiền tuyến và trả đũa các cuộc tấn công của Ukraine vào các thành phố của Nga.

Nga tính toán gì khi tấn công quy mô lớn Ukraine?

Chiến dịch không kích quy mô lớn của Nga vào Ukraine đã có tác động về mặt địa chính trị. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã mất kiên nhẫn với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. “Ông Putin không nhận ra là nếu không có tôi, rất nhiều điều tồi tệ đã xảy ra với Nga. Ông ấy đang đùa với lửa!” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm 27-5.

Trong khi đó, Ukraine đang tăng cường hợp tác với các cường quốc châu Âu và Ukraine hoài nghi hơn bao giờ hết về những lời đề nghị hòa bình của Nga.

Cuộc đàm phán hòa bình Nga-Ukraine tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 16-5. Ảnh: Ramil Sitdikov/POOL/TASS

Không rõ Điện Kremlin mong đợi vai trò gì từ cuộc tấn công đang diễn ra trong bối cảnh loạt động thái ngoại giao phức tạp nhằm chấm dứt cuộc chiến. Cũng không rõ liệu ông Trump có thực hiện các cảnh báo để gây thêm áp lực lên ông Putin nhằm đạt được lệnh ngừng bắn hay không.

Một số nhà phân tích phương Tây cho rằng ông Putin có thể đang sử dụng mùa thời tiết khô thuận lợi nhất cho các hoạt động tấn công để tối đa hóa sức mạnh đàm phán của Nga trước khi dành nhiều sức nặng hơn cho các cuộc đàm phán hòa bình vào cuối năm nay.

Ngoài ra, điều này cũng được coi là hợp lý khi Nga - quốc gia đã chiếm ưu thế trên chiến trường trong hầu hết hai năm qua - sử dụng áp lực quân sự làm đòn bẩy trong bất kỳ cuộc đàm phán nào.

“Nga đã quen với ý tưởng vừa chiến đấu vừa đàm phán cùng một lúc” - ông Samuel Charap, nhà khoa học chính trị cấp cao tại tổ chức nghiên cứu RAND Corporation (Mỹ), nói. Ông Charap nói thêm rằng cuộc tấn công này cho thấy Nga có thể chưa vội đáp ứng lời kêu gọi ngừng bắn của châu Âu và Ukraine trước khi đàm phán một thỏa thuận hòa bình theo các điều kiện có lợi cho Moscow.

Ông Charap không mong đợi một bước đột phá ngoại giao trong tương lai gần, xét đến khác biệt về điều kiện ngừng bắn của hai bên. Tuy nhiên, ông cho rằng sự gia tăng bạo lực hiện tại không loại trừ khả năng có tiến triển trong các cuộc đàm phán. Các bên tham chiến thường "cố gắng đạt được càng nhiều càng tốt trước khi tiếng súng im bặt", theo ông Charap.

Tuy nhiên cũng có nhiều nhà phân tích, cũng như chính phủ Ukraine và Liên minh châu Âu (EU), nói rằng việc Nga tăng tốc tấn công Ukraine khiến họ hoài nghi nhiệt tình của Moscow với việc hòa đàm, vốn vừa được khởi động lại tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) trong tháng này dưới áp lực từ Nhà Trắng. Họ đặt câu hỏi các cuộc tấn công của Nga liệu có phải là để giành được đòn bẩy đàm phán hay thực sự Nga muốn giành chiến thắng trong cuộc chiến.

VĨNH KHANG