Chè mè đen phố Hội

Không biết bí quyết nấu món xí mà là gì, mà gánh chè của ông Ngô Thiểu luôn gây thương nhớ trong lòng mọi người. Người Hội An thường gọi đó là chè mè đen, tên gọi dân dã và thuần Việt. Theo lời kể lại, ông Ngô Thiểu đã học cách chế biến món chè của người Hoa và có biến tấu cho phù hợp với thời tiết, khí hậu và nhiên liệu sẵn có tại Hội An. Chè mè đen ăn vừa độ, không quá ngọt, không quá béo lại bổ dưỡng và thơm ngon. Nguyên liệu đầy đủ để có một chén chè chuẩn vị là mè đen, rau má, rau mơ, đường bát, bột sắn dây, bột khoai và các vị thuốc Bắc, thuốc Nam. Dân gian bảo nhau, món này rất phù hợp với trẻ em, phụ nữ mang thai và người lớn tuổi.

Các công đoạn chế biến món xí mà đòi hỏi sự tỉ mẩn và chịu khó từ người nấu. Khâu rang mè qua lửa sao cho thơm, độ chín vừa phải, giã mè tơi nhuyễn cùng các phụ liệu đi cùng, rồi đến chặt đường tán và nấu chè trên bếp cho đến khi vừa chín tới. Ngày xưa, người ta sẽ giã nguyên liệu trong những chiếc cối đá to. Như thế mới đủ lực để các loại hạt tơi thành bột mịn. Sau này, đời sống hiện đại, chỉ cần bỏ vào máy xay là đủ đáp ứng yêu cầu đối với món ăn. Điều tạo nên hương vị đặc trưng nằm ở vị thuốc cho vào cùng để tạo nên sự khác biệt cho món ăn. Liều lượng thế nào, các loại hương dược liệu gì, là bí quyết gia truyền, không thể để lộ ra bên ngoài. Nhưng chắc chắn đó là các bài dược liệu quý được khai thác từ mảnh đất Hội An hoặc vùng núi xứ Quảng.

Gắn bó bao nhiêu năm với gánh chè mè đen, khi đã cao tuổi, con cái bảo nghỉ ngơi, nhưng ông Ngô Thiểu nào chịu. Qua thời gian, sau khi ông mất, con cháu trong gia đình vẫn tiếp tục gìn giữ và kinh doanh món ăn gia truyền. Hiện nay vợ chồng ông Ngô Bảo (con trai ông Ngô Thiểu) và bà Kim Em tiếp nối gánh chè mè đen được nhiều người biết đến này.

Có những món ăn đã trở thành hồn phố, như gánh xí mà với ông cụ năm ấy đã trở thành nét đẹp văn hóa Hội An. Trải qua nhiều đổi thay, con cháu trong gia đình vẫn mong muốn giữ gìn nét đẹp ấy cho thế hệ mai sau và cũng là lưu giữ những đặc trưng riêng của vùng đất này, để tạo thêm sức hút với du khách trong và ngoài nước. Khi đến Hội An, nếu bạn muốn thưởng thức chè mè đen “Ông Cụ” thì tới khu vực sân bóng rổ, đường Nguyễn Trường Tộ. Quán bán vào buổi sáng và chỉ ở một góc ven đường đặt vài chiếc ghế nhỏ nên bạn để ý kỹ sẽ thấy. Còn với những ai tò mò về món chè mè đen, có thể ghé qua điểm tham quan Trình nghề xí mà (số 45/17 đường Phan Chu Trinh) để xem trình nghề và thưởng thức món ăn đặc sản ở Hội An.

HUỲNH KIM HOA