Chế độ ăn cho người mắc hội chứng urê huyết tán huyết

Hội chứng urê huyết tán huyết là một bệnh lý nghiêm trọng, đặc trưng bởi ba vấn đề chính là tan máu, giảm tiểu cầu và tổn thương thận cấp tính.

Nguyên nhân phổ biến nhất của hội chứng urê huyết tán huyết là nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn Escherichia coli (E. coli) sản xuất độc tố Shiga, nhiễm trùng này thường xảy ra do ăn phải thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm, chẳng hạn như thịt bò chưa nấu chín kỹ, rau sống chưa được rửa sạch, sữa chưa tiệt trùng, nước bị ô nhiễm. Ngoài ra, cũng có thể do một số nguyên nhân khác ít phổ biến hơn.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bị hội chứng urê huyết tán huyết

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng đối với người bị hội chứng urê huyết tán huyết.

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng đối với người bị hội chứng urê huyết tán huyết. Mặc dù không có chế độ ăn cụ thể nào được chứng minh là chữa khỏi nhưng một chế độ ăn uống được kiểm soát cẩn thận có thể giúp:

Giảm gánh nặng cho thận: Khi thận bị tổn thương, chúng gặp khó khăn trong việc lọc chất thải và chất lỏng dư thừa ra khỏi máu. Chế độ ăn hạn chế một số chất dinh dưỡng có thể giúp giảm áp lực lên thận và làm chậm tiến triển của bệnh thận.

Kiểm soát các chất điện giải: có thể gây mất cân bằng điện giải, chẳng hạn như kali, natri và phốt pho. Chế độ ăn cần được điều chỉnh để duy trì sự cân bằng này.

Cung cấp đủ dinh dưỡng: Mặc dù cần hạn chế một số chất nhưng người bệnh vẫn cần được cung cấp đủ calo, protein, vitamin và khoáng chất để duy trì sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình phục hồi.

2. Các nguyên tắc chung của chế độ ăn cho người bị hội chứng urê huyết tán huyết

Do hội chứng urê huyết tán huyết ảnh hưởng đến chức năng thận, chế độ ăn thường tương tự như chế độ ăn cho người bị bệnh thận mạn tính, đặc biệt là trong giai đoạn cấp tính. Các nguyên tắc chính bao gồm:

Hạn chế protein: Protein khi chuyển hóa sẽ tạo ra ure, một chất thải mà thận bị tổn thương khó lọc bỏ. Giảm lượng protein giúp giảm gánh nặng cho thận. Tuy nhiên, vẫn cần đảm bảo cung cấp đủ protein để duy trì sức khỏe, đặc biệt là khi phục hồi. Lượng protein cần thiết sẽ được bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh.

Hạn chế natri (muối): Natri giữ nước trong cơ thể, có thể làm tăng huyết áp và gây phù nề, đặc biệt là khi chức năng thận suy giảm. Hạn chế natri giúp kiểm soát huyết áp và giảm phù. Nên tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ hộp và hạn chế nêm muối khi nấu ăn.

Hạn chế kali: Kali là một khoáng chất quan trọng, nhưng khi thận hoạt động kém, kali có thể tích tụ trong máu, gây ra các vấn đề về tim mạch. Lượng kali cần được kiểm soát tùy theo kết quả xét nghiệm máu. Cần hạn chế các thực phẩm giàu kali như chuối, cam, khoai tây, cà chua, rau bina.

Hạn chế phốt pho: Phốt pho cũng là một khoáng chất mà thận bị tổn thương khó lọc bỏ. Tăng phốt pho trong máu có thể gây ra các vấn đề về xương khớp. Cần hạn chế các thực phẩm giàu phốt pho như sữa và các sản phẩm từ sữa, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt.

Kiểm soát lượng nước: Lượng nước cần uống sẽ được bác sĩ điều chỉnh tùy theo chức năng thận và tình trạng phù nề. Uống quá nhiều nước có thể gây quá tải cho tim và phổi, trong khi uống quá ít có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn.

Cung cấp đủ calo: Đảm bảo cung cấp đủ calo để duy trì năng lượng cho cơ thể. Có thể tăng cường các thực phẩm giàu carbohydrate như gạo, bún, miến, khoai lang.

Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và thận.

3. Thực phẩm nên ăn và không nên ăn cho người bị hội chứng urê huyết tán huyết

3.1. Thực phẩm nên ăn

Người bị hội chứng urê huyết tán huyết có thể ăn khoai lang luộc hoặc hấp với số lượng hạn chế,

Gạo trắng, bún, miến: Khi thận bị tổn thương do hội chứng urê huyết tán huyết, khả năng lọc chất thải và duy trì cân bằng điện giải của cơ thể bị suy giảm. Chế độ ăn cần tập trung vào việc giảm gánh nặng cho thận, đồng thời vẫn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng.

Có thể ăn cơm trắng, cháo trắng, bún nước, miến xào (hạn chế dầu mỡ và gia vị). Khoai lang nên ăn với số lượng nhỏ, luộc hoặc hấp. Tránh chiên, nướng hoặc chế biến với nhiều gia vị.

Các loại thịt nạc: Thịt gà, cá, trứng (hạn chế số lượng), nên chọn phần thịt ức gà bỏ da, vì phần này ít chất béo hơn. Có thể chế biến bằng cách luộc, hấp, nướng hoặc áp chảo với ít dầu mỡ. Nên ưu tiên các loại cá trắng như cá tuyết, cá rô phi. Các loại cá béo như cá hồi cũng tốt vì chứa omega-3 nhưng cần lưu ý hàm lượng phốt pho. Có thể ăn trứng luộc, trứng ốp la (với ít dầu mỡ), hoặc trứng chiên (hạn chế dầu mỡ).

Các loại rau củ quả ít kali: Dưa chuột, bí đao, súp lơ trắng, táo, lê… Việc kiểm soát kali trong chế độ ăn là rất quan trọng vì thận bị tổn thương trong hội chứng urê huyết tán huyết có thể gặp khó khăn trong việc loại bỏ kali dư thừa khỏi máu, dẫn đến tình trạng tăng kali máu (hyperkalemia), một tình trạng gây nguy hiểm cho tim.

Dầu thực vật: Dầu ô liu, dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu bơ… được coi là lựa chọn tốt hơn so với mỡ động vật vì chúng chứa chất béo không bão hòa, có lợi cho tim mạch. Tuy nhiên, cần sử dụng với lượng vừa phải, lựa chọn loại dầu phù hợp và kết hợp với một chế độ ăn cân bằng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng.

3.2. Không nên ăn hoặc hạn chế

Thực phẩm chế biến sẵn có thể gây nguy hiểm cho người mắc hội chứng urê huyết tán huyết.

Thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu, thịt lợn), thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói), đồ ăn nhanh, đồ hộp: Có chứa hàm lượng protein cao, chứa nhiều chất béo bão hòa, chất phụ gia, nhiều natri… ăn nhiều sẽ làm tăng lượng urê trong máu, gây thêm áp lực lên thận, tích tụ trong máu, gây ra các vấn đề về xương khớp và tim mạch, giữ nước gây phù nề ảnh hưởng đến bệnh và có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn.

Các loại đậu và hạt:Đậu và hạt chứa nhiều chất xơ khó tiêu có thể gây đầy bụng, khó chịu. Hàm lượng protein cao của các loại đậu, các loại hạt có thể làm tăng urê máu gây áp lực lên thận đang suy yếu. Đậu và hạt còn chứa nhiều acid phytic có thể ảnh hưởng đến hấp thụ khoáng chất.

Ngũ cốc nguyên hạt: Người bị hội chứng u rê huyết tán huyết không nhất thiết phải hoàn toàn kiêng ngũ cốc nguyên hạt nhưng cần có sự cân nhắc và hạn chế, đặc biệt là trong giai đoạn cấp tính.

Trái cây:Chuối, cam, khoai tây, cà chua, rau bina nên hạn chế vì những thực phẩm này chứa nhiều kali, một khoáng chất mà thận bị tổn thương trong Hội chứng ure huyết tán huyết khó có thể xử lý hiệu quả.

BS. Hoàng Nga