CHDC Congo: Phiến quân chiếm TP lớn, đại sứ quán Pháp và nhiều nước bị tấn công

Ngày 28-1, nhóm phiến quân M23 đã hoàn toàn chiếm sân bay của TP Goma, một ngày sau khi nhóm này tuyên bố nắm quyền kiểm soát thành phố lớn nhất miền đông CHDC Congo trong một cuộc tấn công đẫm máu từ hôm 26-1, theo hãng tin Reuters.

Tình hình căng thẳng

Người dân TP Goma và các nguồn tin của Liên Hợp Quốc (LHQ) cho biết sau khi nhóm phiến quân M23 chiếm thành phố, hàng chục binh lính chính phủ đã đầu hàng, nhưng một bộ phận ủng hộ chính phủ vẫn kiên trì chống cự. Người dân ở một số khu phố báo cáo vẫn còn có tiếng súng nhỏ và một số tiếng nổ lớn vào sáng 28-1.

Đến chiều cùng ngày, người phát ngôn của LHQ Stephane Dujarric cho biết rằng LHQ đã nhận được thông tin nhóm phiến quân M23 kiểm soát sân bay và đang hiện diện bên trong TP Goma.

Binh lính nhóm phiến quân M23 đi bộ cùng người dân qua khu phố Keshero tại TP Goma (CHDC Congo) hôm 27-1. Ảnh: AFP

Ông Dujarric cũng mô tả tình hình tại đây là "căng thẳng và bất ổn".

"Có nguy cơ thực sự về việc phá vỡ luật pháp và trật tự trong thành phố, do tình trạng phổ biến vũ khí" - ông Dujarric cảnh báo.

Ông Jens Laerke - Người phát ngôn của Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ (OCHA) - cho biết rằng họ đã nhận được báo cáo về tình hình "nhiều xác chết la liệt trên đường phố" kể từ sau cuộc tấn công của phiến quân M23 hôm 26-1 đến nay.

Nam Phi cho biết tính đến hôm 28-1 17 binh sĩ Lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ đã thiệt mạng trong các cuộc đấu súng giữa quân đội chính phủ và nhóm phiến quân, theo hãng thông tấn Anadolu Agency.

Reuters dẫn nguồn tin từ các tổ chức y tế và nhân đạo rằng 4 bệnh viện chính của TP Goma đã tiếp nhận ít nhất 760 người bị thương do giao tranh kể từ ngày 26-1. Các nhân viên y tế cũng nói rằng họ không thể ước tính chính xác số người chết do cuộc tấn công của phiến quân M23 vào thành phố này.

Trong khi đó, tại thủ đô Kinshasa, những người biểu tình tụ tập và đốt phá bên ngoài một số đại sứ quán các nước.

Bộ Ngoại giao Pháp nói với CNN hôm 28-1 rằng Đại sứ quán Pháp tại thủ đô Kinshasa đã bị "tấn công và ném bom xăng", nhưng những người biểu tình không thể vào bên trong khu vực này.

Hình ảnh biểu tình ở thủ đô Kinshasa (CHDC Congo) liên quan đến cuộc xung đột leo thang ở miền đông nước này ngày 28-1. Ảnh: AFP

Sau đó cùng ngày, Đại sứ quán Mỹ tại Kinshasa đã khuyên công dân nước này rời khỏi thành phố.

"Do tình hình bạo lực gia tăng trên khắp TP Kinshasa, Đại sứ quán Mỹ tại Kinshasa khuyên công dân Mỹ nên trú ẩn tại chỗ và sau đó rời đi an toàn trong khi vẫn còn các lựa chọn thương mại" - Đại sứ quán Mỹ cho biết.

Ngoại trưởng Kenya Korir Sing’Oei cũng lên án các cuộc tấn công "của những người biểu tình" vào Đại sứ quán Kenya, Uganda và Nam Phi tại Kinshasa vừa qua.

Phản ứng

Chính phủ CHDC Congo ngày 28-1 vẫn chưa xác nhận việc phiến quân nắm quyền kiểm soát thành phố, nhưng thừa nhận sự hiện diện của lực lượng này trong khu vực.

Chính phủ nước này cũng tuyên bố rằng họ đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với nước láng giềng Rwanda, với cáo buộc nước này đã trang bị cả vũ khí và nhân lực cho nhóm phiến quân M23 trong thời gian qua, theo CNN.

Trong khi đó, người phát ngôn của chính phủ Rwanda Yolande Makolo nói với CNN rằng đất nước của bà "sẽ làm những gì cần thiết để bảo vệ biên giới và bảo vệ người dân Rwanda".

“Điều này đang xảy ra ngay cạnh biên giới của chúng tôi [...] Tổng thống CHDC Congo đã công khai tuyên bố rằng kẻ thù của ông là Tổng thống [Rwanda Paul] Kagame và Chính phủ Rwanda, và rằng ông sẽ ‘giải phóng’ người Rwanda.”

Bộ Ngoại giao Rwanda cũng đổ lỗi cho chính phủ CHDC Congo vì đã không tham gia đối thoại với nhóm phiến quân M23, mô tả nhóm này là “một nhóm phiến quân Congo chiến đấu để bảo vệ cộng đồng của họ ở miền đông CHDC Congo.”

Tổng thống Kenya William Ruto hôm 27-1 cho biết các nhà lãnh đạo các quốc gia Đông Phi có kế hoạch triệu tập một cuộc họp khẩn cấp trong vòng 48 giờ tới để tìm giải pháp cho tình trạng tại TP Goma, đồng thời kêu gọi hai nước "lưu tâm đến hòa bình".

TRỌNG TẤN