Cháy rừng lan rộng ở Canada, nhiều bang ở Mỹ có thể bị ảnh hưởng

Khói bốc lên từ đám cháy rừng ở Manitoba, Canada, ngày 27/5/2025.

Cháy rừng bùng phát sớm

Thủ hiến bang Manitoba và Saskatchewan đã ban bố tình trạng khẩn cấp và nhiều nơi ở Canada, từ Lãnh thổ Tây Bắc và Alberta đến Ontario, đang ở trong tình trạng báo động cao trước nguy cơ cháy rừng vào ngày 30/5 — mức cao nhất trong thang rủi ro cháy rừng của Cơ quan Môi trường Canada.

Theo Trung tâm Phòng cháy rừng Liên ngành Canada, tính ngày 29/5, chỉ có hơn 170 đám cháy rừng đang bùng phát trên khắp Canada và khoảng một nửa là không được kiểm soát. Nước này đã nâng Mức độ Sẵn sàng Quốc gia lên mức 5/5 vào ngày 29/5, đây là mức cao bất thường vào thời điểm đầu mùa cháy rừng. Năm ngoái, Canada không đạt đến mức này cho đến ngày 15/7.

Theo CBC News, tại Manitoba, khoảng 17.000 người đang phải tuân theo lệnh sơ tán, bao gồm thành phố Flin Flon, Pimicikamak Cree Nation và cộng đồng phía bắc Cross Lake, cùng với Mathias Colomb Cree Nation.

Thủ hiến Manitoba Wab Kinew cho biết, tình trạng khẩn cấp của tỉnh sẽ vẫn có hiệu lực trong một tháng và có thể được gia hạn nếu điều kiện cho phép. "Đây là khoảnh khắc sợ hãi, bất ổn và đáng lo ngại", ông Kinew nói và thừa nhận đây là lệnh sơ tán lớn nhất "trong ký ức của hầu hết mọi người".

Khoảng 2.000 cư dân đã bị mắc kẹt tại Pukatawagan sau khi khói dày đặc từ đám cháy lan rộng đã buộc sân bay của thành phố phải đóng cửa vào khoảng 6h30 chiều 29/5 (theo giờ địa phương), thủ lĩnh của First Nation, Gordie Bear, nói với CBC.

Cháy rừng cũng đã buộc hàng nghìn người lân cận Saskatchewan phải sơ tán, buộc Thủ hiến Scott Moe phải ban bố tình trạng khẩn cấp trong 30 ngày. Quyết định này được đưa ra sau lời kêu gọi của các nhà lãnh đạo First Nations về việc thực hiện bước đi đó, lưu ý rằng “mối quan ngại sâu sắc” về nguồn lực để chống cháy rừng.

“Đây là tình hình rất nghiêm trọng mà chúng tôi phải đối mặt ở Saskatchewan. Chúng tôi thực sự cần một ít mưa và cần điều đó đến càng sớm càng tốt”, ông Moe cho biết tại một cuộc họp báo.

Biến đổi khí hậu đang dẫn đến việc gia tăng những ngày có nguy cơ cháy rừng, cũng như các đám cháy thường xuyên hơn và lớn hơn, thể hiện hành vi cháy rừng cực đoan hơn.

Canada đã trải qua mùa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử vào năm 2023, khi nhiệt độ cực cao và hạn hán đã góp phần thúc đẩy các đám cháy thiêu rụi hơn 45 triệu mẫu Anh. Mùa cháy năm ngoái là mùa cháy tồi tệ thứ hai trong thế kỷ của Canada. Một số đám cháy đó cũng đã đưa khói dày, nguy hiểm vào các thành phố của Mỹ.

Năm nay, cháy rừng đã thiêu rụi hơn 1,58 triệu mẫu Anh ở Canada, cao hơn khoảng 40% so với mức trung bình 10 năm vào thời điểm này trong năm.

Gần 90% diện tích bị cháy là ở Saskatchewan và Manitoba, mặc dù có nhiều đám cháy đang diễn ra ở British Columbia và Alberta, nơi một số cuộc di tản đang được tiến hành. CBC đưa tin, 8 lính cứu hỏa đã bị mắc kẹt gần Hồ Chipewyan ở phía bắc Alberta vào ngày 29/5 khi các đám cháy trở nên dữ dội hơn trong điều kiện nóng, khô và gió mạnh thay đổi hướng.

Tại Saskatchewan, khoảng 250.000 mẫu Anh đã bị cháy trong 2 ngày qua. Khoảng 430.000 mẫu Anh đã bị cháy ở Manitoba tính từ ngày 25/5. Theo Trung tâm Phòng cháy rừng liên ngành Canada, Manitoba đã chứng kiến diện tích cháy gấp 4 lần diện tích trung bình vào thời điểm này trong năm. Cột khói từ các đám cháy trong khu vực đã bao phủ hơn nửa triệu dặm vuông vào ngày 29/5.

Khói nguy hiểm lan qua biên giới

Các mô hình máy tính cho thấy, khói từ các đám cháy ở phía tây Canada sẽ lan vào Thượng Trung Tây và Ngũ Đại Hồ trong suốt cả tuần, có khả năng ảnh hưởng đến các thành phố Green Bay, Wisconsin, Milwaukee, Chicago và Detroit của Mỹ.

Khói có khả năng sẽ ở các tầng thấp đến trung bình của bầu khí quyển, điều này có thể làm giảm tầm nhìn và chất lượng không khí ở một số khu vực.

Chính quyền Minnesota đã ban hành cảnh báo chất lượng không khí cho nửa phía bắc của tiểu bang, cảnh báo rằng mức độ hạt mịn dự kiến sẽ đạt "mức được coi là không lành mạnh đối với tất cả mọi người". Một cảnh báo tương tự có hiệu lực ở cực bắc Michigan và khắp Wisconsin vào ngày 30/5. Khu vực Arrowhead của Minnesota có chất lượng không khí kém nhất cả nước vào sáng 30/5 do khói.

Theo Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ, một số khói ở mức trung bình và thấp có thể kéo dài đến hết tuần ở một số vùng Trung Tây trong khi các dự báo cho thấy, một cột khói ở mức cao sẽ lan xuống xa hơn về phía nam trên khắp đồng bằng.

Khói ở mức cao - không ảnh hưởng đến chất lượng không khí - đã lan rộng khắp Đồng bằng phía Bắc, che khuất một chút mặt trời và có khả năng tạo ra bình minh và hoàng hôn rực rỡ. Hàng triệu người có thể sẽ phải chịu nhiều ngày khói bụi hơn vào mùa hè này.

Theo dự báo của Trung tâm Cứu hỏa Liên ngành Quốc gia Mỹ, các đám cháy sẽ cao hơn mức trung bình và phần lớn miền tây Mỹ cũng sẽ có khả năng xảy ra cháy rừng cao hơn mức bình thường vào tháng 7.

Hà Anh