Châu Âu sẽ triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine?

Lực lượng NATO chuẩn bị tập trận. Ảnh: Nato.int

Trong bài trả lời phỏng vấn tờ Sputik hôm 20/12, cựu sĩ quan quân đội và chính trị gia Thụy Điển Mikael Valtersson cho biết, rất ít quốc gia châu Âu sẵn sàng mạo hiểm gửi binh sĩ đến Ukraine trong vai trò lực lượng gìn giữ hòa bình.

Ông Valtersson nêu 2 kịch bản tiềm năng về việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu tại Ukraine nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Nga - một giải pháp nhằm đảm bảo an ninh tiềm năng cho Ukraine, trong bối cảnh Kiev khó có thể được kết nạp vào NATO trong tương lai gần.

Kịch bản thứ nhất sẽ là một lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế gồm binh sĩ từ các quốc gia hoặc khu vực không liên quan trực tiếp đến xung đột Ukraine, chẳng hạn như Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, khu vực Mỹ Latinh, châu Phi, ASEAN và có thể một số quốc gia châu Âu như Hungary và Slovakia.

Theo kịch bản thứ hai của chuyên gia Valtersson, việc EU điều binh sĩ đến Ukraine với vai trò lực lượng gìn giữ hòa bình có thể khiến Nga xem là hành động vi phạm bất kỳ lệnh ngừng bắn tiềm năng nào, và điều này làm bùng phát một cuộc xung đột quân sự mới.

Chuyên gia Valtersson cảnh báo, với kịch bản này, châu Âu sẽ đối mặt với một cuộc xung đột trực tiếp với Nga nhưng không có sự hậu thuẫn từ NATO hay Mỹ. Do đó, ông cho rằng “sẽ không có gì ngạc nhiên khi EU không thể đạt được sự đồng thuận từ tất cả 27 nước thành viên về một sứ mệnh đầy mạo hiểm như vậy”.

“Một kịch bản thực tế hơn về sự can dự quân sự của châu Âu tại Ukraine là một số quốc gia có quan điểm cứng rắn hơn sẽ cử cố vấn và lực lượng quân đội giúp Ukraine huấn luyện binh sĩ” - ông Valtersson cho hay.

Tuy nhiên, vị chuyên gia Thụy Điển cảnh báo, sự hiện diện của quân đội châu Âu tại Ukraine sẽ không thể giúp đảo ngược cục diện chiến sự hiện tại, thay vào đó họ sẽ trở thành mục tiêu hàng đầu của quân đội Nga.

Báo Mỹ: các nước NATO cân nhắc triển khai quân đội tới Ukraine

Các nhà lãnh đạo châu Âu đang xem xét khả năng triển khai quân đội tới Ukraine như một phần của thỏa thuận ngừng bắn với Nga, theo tờ Washington Post.

Washington Post ngày 20/12 đưa tin, các cuộc thảo luận về việc triển khai quân đội của các nước thành viên NATO ở châu Âu tới Ukraine được cho là đang ở giai đoạn đầu.

Các cuộc thảo luận diễn ra khi các thành viên NATO cân nhắc các biện pháp để cung cấp cho Kiev đòn bẩy trong các cuộc đàm phán tiềm tàng nhằm chấm dứt xung đột với Moscow.

Ý tưởng này được cho là đã được nêu ra trong một cuộc họp do Tổng thư ký NATO Mark Rutte chủ trì tại Brussels (Bỉ) vào ngày 18/12, có sự tham gia của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số nhà lãnh đạo của khối.

Đề xuất này cũng đã được đưa ra với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump trong các cuộc hội đàm gần đây tại Paris, có sự tham dự của Tổng thống Zelensky và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Các quan chức nắm được thông tin về các cuộc thảo luận tiết lộ, Tổng thống đắc cử Trump đã bày tỏ sự quan tâm nhưng vẫn chưa đưa ra cam kết lập trường vì đội ngũ của ông đang trong quá trình xây dựng chính sách.

Theo đề xuất này, một lực lượng gìn giữ hòa bình do châu Âu dẫn dắt sẽ hoạt động bên ngoài khuôn khổ của NATO. Lãnh đạo các nước NATO ở châu Âu dường như coi đây là một sự đảm bảo an ninh tiềm năng cho Ukraine, trong bối cảnh Kiev khó có thể được kết nạp vào khối trong tương lai gần.

Tổng thống Macron, người đầu tiên nêu ra ý tưởng này vào tháng 2, đã kêu gọi sự ủng hộ cho kế hoạch từ một số quốc gia châu Âu, bao gồm Anh và một số quốc gia vùng Baltic và Bắc Âu.

Mặc dù các chi tiết của đề xuất vẫn chưa rõ ràng, nhưng lực lượng này sẽ cần những cam kết đáng kể - có khả năng lên tới hàng chục ngàn quân - để đảm bảo hiệu quả mà không dễ bị tấn công. Theo Washington Post, các cuộc thảo luận cũng xoay quanh việc xác định nhiệm vụ của lực lượng.

Tổng thống Zelensky đã công khai ủng hộ ý tưởng này khi nhấn mạnh đề xuất nên bổ sung cho nguyện vọng của Ukraine về tư cách thành viên NATO thay vì thay thế nguyện vọng đó. Nhà lãn đạo Ukraine đã nhắc lại trong cuộc họp tại Brussels tuần này rằng điều khoản phòng thủ chung của khối vẫn là "bảo đảm thực sự" duy nhất về an ninh cho Ukraine.

Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 19/12 đã nhắc lại việc Nga sẵn sàng đàm phán hòa bình với Ukraine, song lưu ý rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết các mối quan ngại chính về an ninh, bao gồm việc Kiev từ bỏ tham vọng của NATO, công nhận thực tế lãnh thổ mới và cam kết duy trì vị thế trung lập.

Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Hungary Viktor Orban ngày 20/12 cho biết, Mỹ và EU đã cung cấp hơn 300 tỷ USD viện trợ tài chính và hỗ trợ quân sự cho Kiev kể từ khi bùng phát cuộc xung đột Nga-Ukraine vào tháng 2/2022.

Thủ tướng Orban đã nhấn mạnh đến tình hình quân sự đang diễn ra, lưu ý rằng "cán cân quyền lực ở tiền tuyến đang thay đổi từng ngày" theo hướng có lợi cho Nga. Ông cũng chỉ ra những thay đổi chính trị dự kiến ở Mỹ khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng tới.

Mỹ và các đồng minh NATO nhiều lần khẳng định không có kế hoạch đưa quân đến Ukraine vì lo ngại trở thành một bên tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột ở Ukraine.

Nguyễn Phương